EHMEDÊ DIRIHÎ

AHMED KASIMOGLU

1949 - 13.05.2019

Home  |  Destpêk  |  Ana Sayfa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

20 bin bitki Kürtçe sözlükte

 

Diyarbakır’da yaşayan yazar ve araştırmacı Ahmet Kasımoğlu (Ehmedê Dirihî), 14 yıllık çalışmasını tamamlayarak, Kürtçe bitki isimleri sözlüğünü çıkardı.

Sözlükte binlerce bitkinin Kürtçe, Türkçe ve Latince isimleri yer alıyor.

Çok sayıda Kürtçe bitki isminin yabancı araştırmacılar tarafından çalındığını belirten Kasımoğlu, Kürtlerin bu isimlere ve kültürlerine sahip çıkması gerektiğini söyledi.

Kürt illerini tek tek gezerek araştırmalarda bulunan ve geniş bir çalışma yapan Kasımoğlu’nun, daha önce de Paris Kürt Enstitüsü’nde Kürtçe’nin Zazaki lehçesinde benzer bir çalışması vardı.  

K24’e konuşan Kasımoğlu, uzun zaman bitkilerin Kürtçe isimlerini öğrenmek istediğini belirterek, şöyle dedi:

“Kürtler tarafından böyle bir çalışmanın yapılmadığından haberdardım. Üniversite ve enstitülerde de böyle bir çalışma yoktu, dolayısıyla bu konuyu çalışmaya karar verdim.”

Annesinin yardımıyla çalışmasını genişlettiğini sözlerine ekleyen Kasımoğlu, Sivas’tan Duhok’a; köylerden kasabalara kadar birçok yeri gezdiğini dile getirdi.

Bitkileri Kürtçe, Türkçe ve Latince olarak isimlendirdiğini söyleyen yazar, “İnternet ortamında bitkilerin isimlerini Latince tarattığınızda, karşınıza bitki fotoğrafları da çıkıyor” dedi.

Öte yandan isimlerin, bitkilerin görevlerine dair ipucu verdiğini de söyleyen Kasımoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Sözlüklerde bitkilerin Türkçe isimleriyle karşılaştığımda bu isimleri hiç anlayamıyorum. Ancak sözlükteki Kürtçe bitki isimleri çok daha güzel ve orijinal.”

Mardin Artuklu Üniversitesi tarafından yayımlanan ve 14 yıl süren çalışma bin 168 sayfadan oluşuyor. Sözlükte 20 bin bitki ismi yer alıyor. (K24)

 

 

 

 

 

 

Kürt yazar ve siyasetçi Ahmet Kasımoğlu vefat etti

Kürt siyasetçi ve yazar Ahmet Kasımoğlu dün sabah Diyarbakır'daki evinde vefat etti.

14.05.2019

 

Ahmet Kasımoğlu’nun aile ve dostları tarafından yapılan açıklamada, Kasımoğlu'nun dün sabah Diyarbakır’da ki evinde vefat ettiği, cenazesinin doğum yeri olan Bingöl’ün Çikaniye köyüne götürülerek toprağa verildiği belirtildi.

Uzun zamandır yakalandığı ağır bir hastalıktan dolayı hastahanede tedavi altında bulunan Ahmet Kasımoğlu, hastalığına yenik düşerek 70 yaşında hayata gözlerini yumdu.

Ahmet Kasımoğlu kimdir?

Bingöl’ün Çilkaniye köyünde yaşama gözlerini açan Ziraat Yüksek Mühendisi Ahmet Kasımoğlu'nun (Ehmedê Dirihî) Kürt dünyasına yaptığı en önemli katkı yaklaşık 14 yıl süren bir araştırmanın sonunda yazdığı 20 binin üzerinde kelimeyi bir araya getirdiği ilk Kürtçe Bitki Adları Sözlüğü (Ferhenga Navên Nebatan a Kurdî) oldu.

Kasımoğlu’nun sözlük macerası 1974’lere kadar gider. O dönemde Bingöl Kültür Derneği başkanı olan Kasımoğlu, böyle bir sözlük yazılması gerektiğini düşünür. Fakat kısıtlı imkanlar nedeniyle bu fikrini hayata geçiremez. Aradan geçen zamanda üniversiteye giden Kasımoğlu, ziraat fakültesinden mezun olup bölge illerinde görev yapmaya başlayınca, aradığı fırsat eline geçer. Ziraat Yüksek Mühendisi olarak Tunceli, Erzincan, Malatya, Elazığ, Diyarbakır’da görev yaparken gezdiği yerlerde bitkilerin Kürtçe isimlerini not etmeye başlar. Sözlük çalışması için bir çok yer gezen Kasımoğlu, bir ara Kürdistan Bölgesi’ne de gider. Buradan da binlerce bitki ismiyle dönen Kasımoğlu, bunları derlemeye başlar. Bitkilerin sadece Kürtçe ve Türkçe değil, Latince isimlerini de toplar. Kasımoğlu 14 yıl süren çalışmanın ardından 20 bini aşkın kelimelik sözlüğü tamamlar.

Sözlük Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü tarafından yayımlandı. Kitap, Kürtçe bitki adları derlemesi alanında şimdiye kadar yapılan en kapsamlı çalışma olarak temel kitaplar arasında yer alıyor.

Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü, geçen yıl da 694 sayfadan oluşan Zazaca Edebiyatından Örnekler (Edebîyatê Kirmanckî ra Nimûneyî) ve yine, 448 sayfadan oluşan Kürtçe Dilbilgisi (Kurmancî Lehçesi) adlı iki temel kitabın yanı sıra, seçmeli dil dersleri için ise MEB tarafından yayımlanan Kürtçenin her iki lehçesinde iki kısımdan oluşan KURDÎ 5 Kurmancî ve KURDÎ 5 Zazakî ders kitabını da hazırlamıştı.

19 x 27 cm ebadında ve 1168 sayfadan oluşan Kürtçe Bitki Adları Sözlüğü’nde 20 bin civarında Kürtçe bitki adı, 5 bin kadar Türkçe ve 3 bin civarında da Latince karşılıkları olan adlar vardır. Kürtçe olarak, Kurmancca, Zazaca, Soranca ve Goranca lehçelerinde derlenen adlar yer alırken, yeterli yazınsal kaynağa ulaşılamadığından Kürtçenin Lurca lehçesindeki adlar sözlükte yer alamamış.

Kasımoğlu, 20 yılı aşkın sure içerisinde Zazakî ve Dimilkî dilinde yayın yapan Wate dergisi grubunda yer alarak Kürtçe’nin Zazaca lehçesinin yaşam içerisinde standartlaşması çalışmaları yürüttü.

Ehmede Kasımoğlu araştırmacı ve yazar kimliklerinin yanısıra, Kürdistan Demokrat Platformu’nun içerisinde de yıllardır siyaset yapmaktaydı. (NA)

 

 

 

 



KURDISH AUTHORS

 

 

 


Foundation For Kurdish Library & Museum