Ferit Uzun
1947 | 22.11.1978
Ferit Uzun (1947 - 22 Kasım 1978)
Siverek doğumlu olan Ferit Uzun, ilk ve ortaokulu Siverek'te okuduktan sonra Ankara'da Ziraat Lisesini bitirip Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ne kaydını yaptırır. Üniversitede okurken her duyarlı kürt genci gibi Kürd-Kürdistan sorunu ile ilgilenir ve o dönemde kürd gençliğinin toplandığı Devrimci Doğu Kültür Ocaklarına (DDKO) üye olur. 12 Mart 1971 muhtırasından sonra solculara ve kürtlere yönelik yapılan operasyonlar sonucu birçok DDKO üyesi gibi o da yakalanarak Diyarbakır askeri cezaevinde tutulur ve diğer tüm arkadaşları ile birlikte ceza alır. 1974 affı ile birlikte cezaevinden çıkarak bir yandan yarım kalan eğitimine devam eder, diğer yandan da siyasete ilgisini devam ettirir.
1975 yılında Ankara'da kürd öğrenci gençliğinin kurmuş olduğu Devrimci Demokrat Kültür Derneği (DDKD) bünyesinde siyasi ayrışmalar başlar. Ferit bu ayrışmada dernek içinde Sovyetlerin sosyalistliğini sorgulayan grupla birlikte hareket eder. Bilgi ve tecrübesiyle bu gruba yön verir ve arkadaşlarıyla ''Kawa" siyasi hareketini oluştururlar. Sonradan ayrışan "Dengê Kawa"nın da lider kadrosu içinde yer alır.
Ferit fakülteyi bitirdikten sonra, Ziraat Mühendisi olarak Urfa'nın Hilvan ilçesine giderek bir dönem orada görev yapar. Daha sonra ise tayinini Siverek'e yaptırarak orada görevine devam eder. Siverek'te görev yaparken herkese eşit davranarak yoksul ve orta sınıf köylünün o güne kadar ihmal edilmiş gübre hakkını verir. Mütevazılığı, dürüstlüğü ve korkusuzluğu halkın büyük takdirini kazanır.
22 Kasım 1978 günü saat 16:00 sıralarında bir kaç arkadaşı, eşi ve iki yaşındaki kızı Yekbûn ile bir arkadaşının nişanı için Diyarbakır'a gitmek üzere arabaya bindiği anda, arkasından kurşunlanarak katledilir.
Ferit Uzun kısa yaşamına çok şey sığdırır. İyi bir kürd folklör ustasıydı. İkna kabiliyeti güçlü, önemli bir teorisyendi. Bir çok kürdçe şiir ve öykü yazdı. Ne yazıkkı bu eserlerin çok büyük bölümü 12 Eylül 1980 darbesinin yarattığı korku ve baskı sonucu kayboldular. Şiirleri arasında günümüze ulaşan Kevokên Spî ve Pêşmerge en bilinenleridir.
Ferit Uzun ayrıca sazı ve güzel sesi eşliğinde bir çok kürdçe şarkı da yapar. Dengbêj geleneğine çağdaş formları ekleyen ilk kürd sanatçılarından biridir. Şivan Perwer'den aşina olduğumuz "Serê çiya bi dûmane" bir Ferit Uzun eseridir.
Anısına ve mücadelesine sonsuz saygıyla..
(Necmettin Büyükkaya sitesi'nden alınmıştır)
Kürd Lider Ferid Uzun'un SUNİ TÜRK-ARAB & ACEM (Fars) sınırları hakkındaki karar mahiyetindeki sözü:
Beyaz güvercinler uçurulacak, eski haritalar YIRTILACAK
(İşte biz bu tarihi kararı GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ)
Den kurdiske studentledaren Ferit UZUN om de turk-arabiska & persiska KONSTGJORDA GRÄNSERNA:
Kurdish student leader Ferit UZUN about the Turk-Arabic & Persian ARTIFICIAL BORDERS :
Kevokên spî dê bihên firandin, xerîtên kevn wê bihên ÇIRANDIN
Fredsduvorna kommer att släppas fritt i luften, de gamla kartorna kommer att RIVAS SÖNDER
Peace pigeons will be released into the air, the old maps will be TEAR APART
Beyaz güvercinler uçurulacak, eski haritalar YIRTILACAK
22 Teşrînê 1978, kêlîkek ji serê sibê:
-’’Ji rojan rojekê payîza Swêregê bû, payizek nerm û hûnik. Pelên daran yên rengzere li ser gûlîyên xwe li ba dibûn û diweşîyan.
Wê rojê, weke hertim, Ferîd ji xew rabû, bi xanima xwe Ruhsar û qîza xwe Yekbûnê ra taştiya xwe kir û ji malê derket. ’’
22 Tesrînê 1978, kêlîkek ji dû nîvro, li dor saet 15:00an
-’’Gava Ferîd li zîla derîyê xist, min jê re derî vekir. Çawa Ferîd ket hundir, Yekbûnê xwe avêt himbêza wî. Berê ku Ferîd were malê, wê xwe hazir kiribû, ji siwarbûna erebeyê hez dikir, hela gava bi bavê xwe re li erebeyê siwar dibû, ji kêfan difiriya. Wê rojê, heta bavê wê hat malê, belkî pêncî carî ji min pirsî, bavê wê dê kengê were malê? Min ji Ferîd re got, tu û Yekbûnê biçin jêrê, ezê jî li pey we dakevim jêr. Ferîd Yekbûn girt himbêza xwe û daketin jêrê.’’
22 Teşrînê 1978, kêlîkek ji dû nîvro, li dor saet 15:00an
-’’Ez ji erebeyê daketim û li ber derîyê pêş yê alîyê çepê, li ser pîyan sekinîm. Berê min ber bi derîyê apartmanê bû. Di wê kêlîkê de, yek ji apartmanê derket, li ser milê xwe yê rastê zivirî û ber bi paşîya apartmanê çû.
Li pey wî kesî, Ferîd ji apartmanê derket. Li pêşîya wî Yekbûn dimeşîya, emrê Yekbûnê sê-sal nîv bû. Bala min û hevalan çû ser Ferîd û Yekbûnê. Gava gihaştin ber erebeyê, Ferîd hewil da ku Yekbûn, li pêşîyê li gel Huseyin rûne. Yekbûnê nexwest li gel Huseyin rûne, dest bi mizmizê kir û girîya. Wê dixwast di himbêza bavê xwe de rûne. Ruhsar hîna ji apartmanê derneketibû, ji nişka ve dengê teqîna demançê hat, min li cîyê ku dengê teqînê jê dihat mêze kir. Ew kesê ku bîstik berê ji apartmanê derketibû û li ser milê xwe yê rastî zivirîbû û ber bi paşîya apatmanê çûbû, nuha ji qozîya din ya apartmanê derketibû pêş û gule direşand ser Ferîd. Paşîya Ferîd bi kujer da bû, Ferîd wî nabîne, li dor heyşt gule li pişta Ferîd ketin, Ferîd di cîyê xwe da hat xwarê erdê, Huseyin jî ji qoltixa pêşîyê ket erdê.’’
Kê fermana kuştina Ferîd da? PKK.
Kê fermana kuştinê ji kujerên xwe ra teblîx kir? Mazlum Dogan.
Kujer kî bûn? Emin Dal û Ali Yaverkaya.
Ferid Uzun kî bû? Ew Kurdistan bû.
Paşa Brodrej
Mehmed Uzun, Pasa Uzun & hevalên din re
Ferîd & Xanima wî Ruhsar
Ferid Uzun, M. Emin Bozarslan, Yumnu Budak, Faruk Aras, DDKO Davasi, Diyarbekir
MEGRÎ MEGRÎ Serê çiya bi dûman e bavê min. Brîn kûr e bêderman e berxê min. Gelo çima em xizan in megrî megrî megrî. Ev çi hal e megrî megrî. Şîn zewal e megrî megrî. Derd giran e megrî megrî... Van sînoran biçirînin bavê min. Van zincîran biqetînin berxê min. Kurdo rabe êdî bes e megrî megrî megrî. Ev çi hal e megrî megrî. Şîn zewal e megrî megrî. Derd giran e megrî megrî. Ferîd Uzun 22.11.1978 |
Fis Kayası'nın üstündeki Diyarbakır türk Askeri cezaevi 1972
Tenê bû, rabû ser pîya
Hêla rastê çîya, çepê çîya
Rakir ala rengîn qîrya
Dengveda dengveda dengveda
Dest û zozan û çîya nalîya nalîya
Gihîşt gelîya
Gundî, karker, pale û zana
Rabûn giryan,runiştin giryan
Bang kirin keç û bav û dîyan
Civîyan ser hev, dest dan destên hev
Pişt dan piştên hev
Qîrîn û hawar dan hev
Hemî bûn yek dev
Qor bi qor, rêz bi rêz
çûûûûn çûn li dor pêşmerge bûn yek
Bijîn bijîn her bijîn hûn pêşmerge
Deh, sed, hezar, sedhezar
Zar û zêç, keç, qutabi,dersdar
Li hember gihîştin faşîstên har
Tev bûne wek dîwar
Metirsin metirsin êdi şer nabe sar
Ji Xanekîn heta Şeqlawa
Herin, herin cî bi cî
Welatê Kurda
Ketîye bin destên Pêşmerge nevîyên Kawa
Wê rojê lêdan bavê pêşmerge Kawa
Berê newroz bi tenê bû
Lê îro pêşmerge her gav,her dem
Ava dike cejna kurdan
Pîroz be, pîroz be li te Kurdistan ey Pêşmerge
çi bêjim hindike ji tera
Deşt, zozan, çîya hemû ji te ra bûye derge
Bijîn, her bijîn hûn Pêşmerge.
1975
Ferîd Uzun'
Ruhsar Xanim, Ferîd & Mûsa Anter
Ferîdê gogvan, fotbolîst
Soldan sağa ayakta; Ahmet Alişer, Kafur, Ahmet Kaya, Hilmioğlu, Kurdo Ahmet, Eşref hoca, Suphi, Abdullah Üçyol, Dayı Neco, Hikmet Kızılay
Oturanlar; Miço Abe, Fahri, Ferit Uzun, Kadri Boduroğlu, Nakip Usta, ?
Ferît Uzun di Dirtîgeha Eskerî ya Diyarbekrê de 1973
ÖLDÜRÜLÜŞÜNÜN 42. YILINDA FERİT UZUN AĞABEYİMİZİ
SAYGI VE SEVGİYLE ANIYORUM...
Kadir Büyükkaya |
Şair İbrahim Rafet İlkokulu Siverek
Gora Şehîd Ferîd Uzun li Sêwregê