Ferit Uzun
1947 | 22.11.1978

Home  |  Destpêk  |  Ana Sayfa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ferit Uzun (1947 - 22 Kasım 1978)

Siverek doğumlu olan Ferit Uzun, ilk ve ortaokulu Siverek'te okuduktan sonra Ankara'da Ziraat Lisesini bitirip Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ne kaydını yaptırır. Üniversitede okurken her duyarlı kürt genci gibi Kürd-Kürdistan sorunu ile ilgilenir ve o dönemde kürd gençliğinin toplandığı Devrimci Doğu Kültür Ocaklarına (DDKO) üye olur. 12 Mart 1971 muhtırasından sonra solculara ve kürtlere yönelik yapılan operasyonlar sonucu birçok DDKO üyesi gibi o da yakalanarak Diyarbakır askeri cezaevinde tutulur ve diğer tüm arkadaşları ile birlikte ceza alır. 1974 affı ile birlikte cezaevinden çıkarak bir yandan yarım kalan eğitimine devam eder, diğer yandan da siyasete ilgisini devam ettirir.

1975 yılında Ankara'da kürd öğrenci gençliğinin kurmuş olduğu Devrimci Demokrat Kültür Derneği (DDKD) bünyesinde siyasi ayrışmalar başlar. Ferit bu ayrışmada dernek içinde Sovyetlerin sosyalistliğini sorgulayan grupla birlikte hareket eder. Bilgi ve tecrübesiyle bu gruba yön verir ve arkadaşlarıyla ''Kawa" siyasi hareketini oluştururlar. Sonradan ayrışan "Dengê Kawa"nın da lider kadrosu içinde yer alır.

Ferit fakülteyi bitirdikten sonra, Ziraat Mühendisi olarak Urfa'nın Hilvan ilçesine giderek bir dönem orada görev yapar. Daha sonra ise tayinini Siverek'e yaptırarak orada görevine devam eder. Siverek'te görev yaparken herkese eşit davranarak yoksul ve orta sınıf köylünün o güne kadar ihmal edilmiş gübre hakkını verir. Mütevazılığı, dürüstlüğü ve korkusuzluğu halkın büyük takdirini kazanır.

22 Kasım 1978 günü saat 16:00 sıralarında bir kaç arkadaşı, eşi ve iki yaşındaki kızı Yekbûn ile bir arkadaşının nişanı için Diyarbakır'a gitmek üzere arabaya bindiği anda, arkasından kurşunlanarak katledilir.

Ferit Uzun kısa yaşamına çok şey sığdırır. İyi bir kürd folklör ustasıydı. İkna kabiliyeti güçlü, önemli bir teorisyendi. Bir çok kürdçe şiir ve öykü yazdı. Ne yazıkkı bu eserlerin çok büyük bölümü 12 Eylül 1980 darbesinin yarattığı korku ve baskı sonucu kayboldular. Şiirleri arasında günümüze ulaşan Kevokên Spî ve Pêşmerge en bilinenleridir.

Ferit Uzun ayrıca sazı ve güzel sesi eşliğinde bir çok kürdçe şarkı da yapar. Dengbêj geleneğine çağdaş formları ekleyen ilk kürd sanatçılarından biridir. Şivan Perwer'den aşina olduğumuz "Serê çiya bi dûmane" bir Ferit Uzun eseridir.

Anısına ve mücadelesine sonsuz saygıyla..

(Necmettin Büyükkaya sitesi'nden alınmıştır)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kürd Lider Ferid Uzun'un SUNİ TÜRK-ARAB & ACEM (Fars) sınırları hakkındaki karar mahiyetindeki sözü:

Beyaz güvercinler uçurulacak, eski haritalar YIRTILACAK

(İşte biz bu tarihi kararı GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ)

 

 

 

 

Den kurdiske studentledaren Ferit UZUN om de turk-arabiska & persiska KONSTGJORDA GRÄNSERNA:

Kurdish student leader Ferit UZUN about the Turk-Arabic & Persian ARTIFICIAL BORDERS :



Kevokên spî dê bihên firandin, xerîtên kevn wê bihên ÇIRANDIN

Fredsduvorna kommer att släppas fritt i luften, de gamla kartorna kommer att RIVAS SÖNDER

Peace pigeons will be released into the air, the old maps will be TEAR APART

Beyaz güvercinler uçurulacak, eski haritalar YIRTILACAK

 

 

 

 

 

 

 

22 Teşrînê 1978, kêlîkek ji serê sibê:

-’’Ji rojan rojekê payîza Swêregê bû, payizek nerm û hûnik. Pelên daran yên rengzere li ser gûlîyên xwe li ba dibûn û diweşîyan.

Wê rojê, weke hertim, Ferîd ji xew rabû, bi xanima xwe Ruhsar û qîza xwe Yekbûnê ra taştiya xwe kir û ji malê derket. ’’
22 Tesrînê 1978, kêlîkek ji dû nîvro, li dor saet 15:00an

-’’Gava Ferîd li zîla derîyê xist, min jê re derî vekir. Çawa Ferîd ket hundir, Yekbûnê xwe avêt himbêza wî. Berê ku Ferîd were malê, wê xwe hazir kiribû, ji siwarbûna erebeyê hez dikir, hela gava bi bavê xwe re li erebeyê siwar dibû, ji kêfan difiriya. Wê rojê, heta bavê wê hat malê, belkî pêncî carî ji min pirsî, bavê wê dê kengê were malê? Min ji Ferîd re got, tu û Yekbûnê biçin jêrê, ezê jî li pey we dakevim jêr. Ferîd Yekbûn girt himbêza xwe û daketin jêrê.’’

22 Teşrînê 1978, kêlîkek ji dû nîvro, li dor saet 15:00an

-’’Ez ji erebeyê daketim û li ber derîyê pêş yê alîyê çepê, li ser pîyan sekinîm. Berê min ber bi derîyê apartmanê bû. Di wê kêlîkê de, yek ji apartmanê derket, li ser milê xwe yê rastê zivirî û ber bi paşîya apartmanê çû.

Li pey wî kesî, Ferîd ji apartmanê derket. Li pêşîya wî Yekbûn dimeşîya, emrê Yekbûnê sê-sal nîv bû. Bala min û hevalan çû ser Ferîd û Yekbûnê. Gava gihaştin ber erebeyê, Ferîd hewil da ku Yekbûn, li pêşîyê li gel Huseyin rûne. Yekbûnê nexwest li gel Huseyin rûne, dest bi mizmizê kir û girîya. Wê dixwast di himbêza bavê xwe de rûne. Ruhsar hîna ji apartmanê derneketibû, ji nişka ve dengê teqîna demançê hat, min li cîyê ku dengê teqînê jê dihat mêze kir. Ew kesê ku bîstik berê ji apartmanê derketibû û li ser milê xwe yê rastî zivirîbû û ber bi paşîya apatmanê çûbû, nuha ji qozîya din ya apartmanê derketibû pêş û gule direşand ser Ferîd. Paşîya Ferîd bi kujer da bû, Ferîd wî nabîne, li dor heyşt gule li pişta Ferîd ketin, Ferîd di cîyê xwe da hat xwarê erdê, Huseyin jî ji qoltixa pêşîyê ket erdê.’’

Kê fermana kuştina Ferîd da? PKK.
Kê fermana kuştinê ji kujerên xwe ra teblîx kir? Mazlum Dogan.
Kujer kî bûn? Emin Dal û Ali Yaverkaya.
Ferid Uzun kî bû? Ew Kurdistan bû.


Paşa Brodrej

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mehmed Uzun, Pasa Uzun & hevalên din re

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ferîd & Xanima wî Ruhsar

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ferid Uzun, M. Emin Bozarslan, Yumnu Budak, Faruk Aras, DDKO Davasi, Diyarbekir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MEGRÎ MEGRÎ

Serê çiya bi dûman e bavê min.
Brîn kûr e bêderman e berxê min.
Gelo çima em xizan in

megrî megrî megrî.
Ev çi hal e megrî megrî.
Şîn zewal e megrî megrî.
Derd giran e megrî megrî...

Van sînoran biçirînin bavê min.
Van zincîran biqetînin berxê min.
Kurdo rabe êdî bes e

megrî megrî megrî.
Ev çi hal e megrî megrî.
Şîn zewal e megrî megrî.
Derd giran e megrî megrî.

Ferîd Uzun
22.11.1978

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fis Kayası'nın üstündeki Diyarbakır türk Askeri cezaevi 1972

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

PÊŞMERGE

Tenê bû, rabû ser pîya

Hêla rastê çîya, çepê çîya

Rakir ala rengîn qîrya

Dengveda dengveda dengveda

Dest û zozan û çîya nalîya nalîya

Gihîşt gelîya

Gundî, karker, pale û zana

Rabûn giryan,runiştin giryan

Bang kirin keç û bav û dîyan

Civîyan ser hev, dest dan destên hev

Pişt dan piştên hev

Qîrîn û hawar dan hev

Hemî bûn yek dev

Qor bi qor, rêz bi rêz

çûûûûn çûn li dor pêşmerge bûn yek

Bijîn bijîn her bijîn hûn pêşmerge

Deh, sed, hezar, sedhezar

Zar û zêç, keç, qutabi,dersdar

Li hember gihîştin faşîstên har

Tev bûne wek dîwar

Metirsin metirsin êdi şer nabe sar

Ji Xanekîn heta Şeqlawa

Herin, herin cî bi cî

Welatê Kurda

Ketîye bin destên Pêşmerge nevîyên Kawa

Wê rojê lêdan bavê pêşmerge Kawa

Berê newroz bi tenê bû

Lê îro pêşmerge her gav,her dem

Ava dike cejna kurdan

Pîroz be, pîroz be li te Kurdistan ey Pêşmerge

çi bêjim hindike ji tera

Deşt, zozan, çîya hemû ji te ra bûye derge

Bijîn, her bijîn hûn Pêşmerge.

1975

Ferîd Uzun'

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ruhsar Xanim, Ferîd & Mûsa Anter

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ferîdê gogvan, fotbolîst

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Soldan sağa ayakta; Ahmet Alişer, Kafur, Ahmet Kaya, Hilmioğlu, Kurdo Ahmet, Eşref hoca, Suphi, Abdullah Üçyol, Dayı Neco, Hikmet Kızılay
Oturanlar; Miço Abe, Fahri, Ferit Uzun, Kadri Boduroğlu, Nakip Usta, ?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ferît Uzun di Dirtîgeha Eskerî ya Diyarbekrê de 1973

 

 

 

ÖLDÜRÜLÜŞÜNÜN 42. YILINDA FERİT UZUN AĞABEYİMİZİ
SAYGI VE SEVGİYLE ANIYORUM...



1977’nin Ocak veya Şubat ayıydı. Necmettin abi uzun ve çok yorucu geçen bir yolculuktan daha yeni dönmüştü. Karakış ortasında gerçekleştirdiği bu çetin yolculuk ona pahalıya mal olmuş, kar, yağmur altında epeyce hırpalanmıştı. Dağların dayanılmaz ayazı iliklerine kadar işlemişti. Necmettin abi birkaç günden beri Siverek’teki baba evinde ateşler içerisinde halsiz yatıyordu. Yakasını kaptırdığı soğuk algınlığının kendiliğinden geçeceği yoktu. Durumun daha da kötüleşeceğinden endişelenen Necmettin abi, beni yakın dostu Dr. Fuat Kılıç’a gönderdi. Muayenehanesine giderek ona Necmettin abinin durumunu aktardım. Beni dinledikten sonra, elindeki işi bir tarafa bırakan Fuat abi, “Haydi, hemen gidelim,” dedi.

Eve varıp içeriye girdiğimizde yengem Eliya, sanki bir faydası olacakmış gibi, durmadan sobaya odun atıyordu. Dr. Fuat içerdeki sıcaklığı görünce, “Yahu siz ne yapmışsınız, burayı hamama çevirmişsiniz,” dedi. Onun içeri girdiğini gören Necmettin abi uzandığı yerden doğrulmak istedi. Dr. Fuat koşar adım yanına giderek onu kolundan tuttu ve doğrulmasına fırsat vermedi. Necmettin abiye sarılan Dr. Fuat, onu çok samimi bir şekilde alnından öptü. Kısa bir merhabalaşmadan sonra Necmettin abiyi tepeden tırnağa muayeneden geçirdi. Muayene sırasında Doktor Fuat ile Necmettin abi arasında esprili bir sohbet başladı. Muayeneden sonra Dr. Fuat, Necmettin abi için birkaç ilaç yazdı.

Yengem Eliya’nın sobanın üstüne koyduğu çaydanlık fokur fokur kaynıyordu. Çayın demlenmesini beklediğimiz sırada sokak kapısı çalındı. Yengem kimseye fırsat vermeden hemen kapıya koştu. Gelen Ferit Uzun’du, yanında annesi Kejé ve babası Sefo amca da vardı. Necmettin abinin rahatsızlığını duymuş, onu sormaya gelmişlerdi.

Ferit Uzun’un babası Sefo amca, Siverek’te Sefé Brodiréjan olarak tanınırdı. Bol esprili, hoşsohbet bir insandı. Din başta olmak üzere hemen hemen bütün konularda derin bir bilgiye sahipti. Neredeyse bilmediği şey yok gibiydi. Kimsenin üzerinde kafa yormadığı ve tartışma konusu yapmadığı meseleler hakkında kendine has düşünceleri vardı. Bu özelliğinden dolayı kimi çevreler ona “Beşinci” derdi, yani dört mezhebin dışında biriymiş gibi adlandırırdı. Ama kimin ne dediği umurunda değildi. Her konuda kendine fazlasıyla güvenen Sefo amca insanlara takılmayı çok severdi.

Babam ve amcalarımla bir araya geldiğinde, “Hele gelin, size bir Musa hikâyesi anlatayım,” der ve konuyu farklı yerlere getirerek onlara zor anlar yaşatırdı. Bu yüzden çoğu insan Sefo amcayla hiçbir konuda tartışmaya girmeye cesaret edemez ama onun güzel sohbetinden mahrum kalmak da istemezdi, sadece dinlemekle yetinirdi.

Apé Sefo içeriye adımını atar atmaz başladı hasta yatan Necmettin abiyle şakalaşmaya. Ferit Uzun, annesi ve babası Necmettin abiye sarılıp “Geçmiş olsun,” dediler. Çok geçmeden çay demlendi. Ben çayları doldururken, Apé Sefo kâh Necmettin abiye kâh Dr. Fuat’a takılarak birbirinden ilginç meseleler anlatıyor ve odada oturanları gülmekten kırıp geçiriyordu.

Derken Necmettin abi, Ferit Uzun ve Dr. Fuat Kılıç arasında bir sohbet başladı. Sohbetin bir yerinde Dr. Fuat, Necmettin abiye dönerek:

“Yahu Necmettin, sen Sovyet yanlısı, Ferit Maoist, buna rağmen aranızdaki bu dostluğu nasıl yürütüyorsunuz? Sizin gibi farklı yerlerde duran iki insanın bırakalım birbirleriyle dost olmalarını, sokakta karşılaşmaları, birbirlerine selam vermeleri bile çok zor. Buna rağmen siz bu yakın dostluğunuzu nasıl devam ettirebiliyorsunuz, bunu nasıl başarıyorsunuz?” diye sordu.

Necmettin abi Fuat Kılıç’a gülümseyerek:

“Doktor, biz olması gerekeni yapıyoruz. Unutma ki, biz her şeyden önce insan, sonra da devrimciyiz. Eninde sonunda nasıl olsa bir araya geleceğiz, bunu bildiğimiz için, aramızda ideolojik duvarlar örmeye gerek görmüyoruz. Siyasi farklılıklardan dolayı birimize neden eziyet edelim, buna neden gerek duyalım?” diye cevap verdi.

Necmettin abinin söylediklerini başıyla onaylayan Ferit Uzun, Dr. Fuat’a dönerek, “Ya doktor, işte böyle… Şimdi anladın mı Kek Necmettin’le nasıl dost kaldığımızı?” diyerek keyifle güldü.

Fikir ve düşünce alanında birbirine zıt, iki farklı kulvarda siyaset yürüten bu iki seçkin insan o zamanlarda birbirleriyle dost kalmayı başarabilirken, birçok siyasi çevrenin bunu halen başaramamış olması ne acı.
Siverek coğrafyasının istisna aydınlarından Ferit Uzun 1978 yılının 22 Kasım’ında karanlık güçler tarafından eşi ve henüz iki yaşında olan kızı Yekbun’un gözleri önünde katledildiğinde Necmettin abi adeta yıkılmmış ve ağzından şunlar dökülmüştü:

‘Siverek hiçbir zaman artık eski Siverek olmayacaktır !‘…

Nitekim öyle de oldu..

Siverek gerçektende hiçbir zaman eski Siverek olmadı artık.

Katledilişinin 42. Yıldönümünde Ferit Uzun ağabeyimizi saygı, sevgi ve özlemle anıyorum..

Kadir Büyükkaya
21.11.2020

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şair İbrahim Rafet İlkokulu Siverek

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gora Şehîd Ferîd Uzun li Sêwregê

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

FERIT UZUN - Wikipedia

 

 

 

KURDISH AUTHORS

 

 

 



Foundation For Kurdish Library & Museum