Li ser çend herifandinên nijadperestan
ên ku li ser berhemên Bedîuzzeman Seîdê Kurdî
(1878 Nûrs - 1960 Ruha) hati
ne kirin:

Home  |  Destpêk  |  Ana Sayfa

Gelo armanca Seîdê Kurdî (Bedîuzzeman) damezrandina dewleteka Kurd bû?
Bersiv: Na
Ji lew re ew ummetperest bû. Li pêş azdiya kurda 'xurtbûn û yekîtiya dewleta (ummeta) Mihemedî' diparast.
Bi kurtî: Ew ne ji me bû. Ew piştgirê dewleta (ummeta) îslamê bû.

 

 

 

Kürdlere nasihat:

“Fikri milliyet hürriyetin pederidir. Milliyet fikrini rehber edinin, eğitim ve insaniyeti elinize alın. Milliyet fikri her ferdi bir millet kadar kıymettar yapar. Milleti için himmet eden ve çalışan tek başına bir millettir.”

Said-i Kurdî

 

SAÎD-Î KURDÎ KENDİ MAZLUM HALKINA KARŞI FARZ OLAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ YERİNE GETİRMEMİŞTİR

Said-i Kurdî’nin beyninin islamcılıkla yıkanmış olmasından dolayı, insanlığı değil, islamcılığı en öne çıkarıyordu.
Bedîuzzaman Said-i Kurdi’nin 105 yıl önce, kürd milletine hitaben yazmış olduğu bir makalede bu açıkça görülmektedir. İnsanlıktan, yani EZİLEN-SÖMÜRÜLEN milli kimlikten önce dini ön plana koymuş. Üstelik bu din Kürdistan’da İŞGALCİLİĞİ KUTSAYAN BİR İDEOLOJİ OLARAK İŞGALCİLER TARAFINDAN KULLANILAN BİR DİNDİR. Zaten bunun içindir ki kendisi gibi bir din adamı olan Şeyh Said Efendi hareketi’nin milli kürd başkaldırısına bile destek vermemiştir ve yine islamcılıktan dolayı türklerin ve farsların kürd anavatanını işgal etmelerinde bir beis ve sakınca görmemiştir. Demiştir ki ‘ne de olsa türkler ve farslar müslümandır ve zaten bütün müslümanlar kardeştir’.

İşte o kardeş dediği müslüman türkler ve farslar Said-i Kürdi’nin bu GAFİL söz ve düşünceleri ileri sürdüğü o dönemden beri her gün en azından onlarca kürd katlediyor. Bence bu masum maktul kürdlerin bütün günahı Said-i Kürdi’nin boynunda olmalıdır.

Sonra bu kardeş dedikleri onu sürgünden sürgüne gönderdi. Bununla da yetinmedi sürgünde (Edirne'de) yemeğine siyanür kattı ve hatta bununla da yetinmedi Said-Kürdi öldükten sonra cesedini mezardan çıkararak helikopterle götürüp Akdeniz’e attı. Niye? Çünkü Said-i Kürdi adı da üzerinde olduğu gibi o bir kürd idi. İşte Said-i Kürdi'nin kürd kardeşlerini bu kadar çok seven kardeşleri bu canilerdi:

“Ey Kürd Milleti!
Bana iyi kulak verin, size bir şey söyleyeceğim;
Biliniz ki, korumamız gereken üç cevherimiz vardır:
Birincisi: İslamiyet’tir ki, binlerce şehidimizin kanı pahasına olmuştur.
İkincisi: İnsaniyettir ki, halkın nazarında akla uygun hizmetle yiğitliğimizi ve insanlığımızı bütün dünyaya göstermeliyiz.
Üçüncüsü: Milliyetimizdir ki, bize meziyet vermiştir. Bizden öncekiler iyilikleriyle yaşıyorlar. Kendine yetebilen, milliyetini koruyup onların ruhlarını kabirlerinde şad eder''

10.11.2022


Stockholm

Goran Candan

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gelo amanca Bedîuzzeman Kurdistan bû?

Berhemên olmijarî yên bi navê Rîsale-î Nûr (Nameyên Rohniyê) ên gorbuhusht Bedîuzzeman Seîdê Kurdî, ku li roja li holê ne, ne yên bêdestkarî bûne. Nijadperestên ku ev berhem ji nû ve li chapê dane, peyvên Kurd û Kurdistanê ji nav Nameyên Rohniyê derxistine. Her weha ew berhema ku ji hêla Bedîuzzeman Seîdê Kurdî bi navê Münazarat (Nîgarine), ku li jêr navê "Kürdistan Rechetesi" (Nivishtên Kurdistanê) hatibû nivîsîn, li ser destkarî û gorankarî hatine kirinê. Ew berhema bi navê Asar-î Bediye (Berhemên Ciwan), ku bi navek din jî jê re Îchtîmaîye Recheteleri dihat gotin, hîch li chapê ne hatiye xistin û gava beshine ji vê berhemê hatine weshandinê jî, hatine guhertin û herifandinê.

Yek ji wan kesên grîng ên berpirsiyar, ku mukur li ser vê rastiyê hat, xwedî û berpirsiyarê weshanên bi navê Rîsale-î Nûr û rojnameya bi navê Yeni Asya'yê; Mehmet Kutlular bi xwe ye. Kutlular diyar kir, ku yek ji shagirdên Bedîuzzeman Seîdê Kurdî yê bi navê Zübeyir, peyvên Kurd û Kurdistanê ji tevaya berhemên Rîsale-î Nûr'an derxistiye. Mirov dikare vê beyanê ji hevpeyvîna bi navê "Agabeylerin dilinde" ya ku li rojnameya "Vakit"ê ji hêla Hasan Balta ve hat weshandin, bixwîne.

Li ser mijara guherandin û herifandina li ser berhemên Nameyên Ronahiyê, em bala xwe bidin nameya warisek Bedîuzzeman Seîdê Kurdî yê bi navê Mustafa Acet'î: "Her chend weshanxaneya bi navê Sözler, ku li bin baskê weqfa Hîzmet'ê bû û li jêr serpereshtiya warisê Hostayê me kek Abdullah'î bû, bi gelek hincet û etrîqayan ji wî hat standin. Pashê ev avahî dan bin destê brayê me yê Mustafa Sungur'î. Hingê perdeyek ket navbera me û van berheman. Pir dolab li ser wan geriyan. Pashê ew wewshanên Pîroz ên Zelal ên Ronahiyê (Müberra Nuru), ji nav destê warisan derdikeve û tevî hebûn û dewlemendiya mulkî, tevî fîlman, klîsheyan û pirtûkan tev di nav destê komelgeyek ramyarî dihêne hishtinê. Weshanên Envar jî, bêyî daxwaziyekê bike, bi nameya brayê me yê Hüsnü û yekê bi navê Badilli, ku di lîsteya wesiyetê te navê wî nîn bû, pêshniyara damezirandina vê weshandinê dihët kirin. Pishtî demekê Weshanên Enwar bi ser ne ketin." û didomîne. (Chavkanî: Nurculugun Tarihcesi, Tenvir Nesriyat).

Wek mirov ji nameya Mustafa Acet'î têdigihîje, li weshanên Sözler û Envar'ê gelek lîstik hatine kirinê. Kesên ne shareza dest li berhemên Rîsale-î Nûr dane û ew guhertine. Li nav weshanên Yeni Asya'yê jî ev kar ji hêla Mehmet Kutlular û Zübeyir G. ve hatiye kirinê û berhemên Bedîuzzeman, ji reseniya xwe hatine derxistinê. Ne tenê peyva Kurd, her wisan ji nav berhema bi navê Îsharet-ul Îça'z jî, mijara Münafiklar, ji berhema bi navê Mektûbat jî beshê bi navê Vehabiler, ji Shualar jî beshek ji hedîsên derbareyê Deccal'î hatine jê derxistinê. Li nav berhemën Bedîuzzeman tenê beshên ku ji mêsh û chîchekan behs dikin, hatiye hishtinê.

(...) Ji wan kesên ku ni karin peyvikên Kurd û Kurdistanê hezm bikin, ez ji wan vê pirsê dipirsim: Ma gelo ev ne bêbextî ye li hevberî Bedîuzzeman? Gava Bedîuzzeman li ser qewmê Kurd dibêje; “Ebnâ-î Cinsime burada birkaç söz söylemezsem, bence bahs nâtamam kalir”, anku heger ez li vir li ser zarokên cinsê xwe chend peyv ne bêjim, ev babet netemam dimîne, gelo ji vir derxistina peyva Kurd ne hovîtî ye?

Ma gelo Üstad li nameya (rîsaleya) 29'ê de, di beshê "Esile Sitte" de, tû li ruyê wan kesên ku kurdiyê qedexe kirine na ke? Ji bo ku hûn bash jë têbigihên, ez ji vê nameyê guhestin dikim, hem jî ji weshanên Yeni Asya'yê:

Ji bo xweparastina ji bêzî (nefret) û nemafiyên li rojên pêshî, ev nivîsa hanê hatiye nivîsîn. Anku, gav hat gotin "Tûh li ser ruyên wan mirovên bêxiyret ên ji wê serdemê!" hingê ji bo tûk li ser chavê me ne keve yan jî ji bo ew tûk were pakkirinê ev nivîs hatiye nivîsîn. Û ev nivîs ew arzûhal e, ku di vê serdemê de, ji sed hezar hêlan ve, ji bo lêxistina li serê wan medeniyetperestên bêmîm ên ku dibêjine "Bijî dojeh" hatiye nivîsîn. Bersiva Bedîuzzeman li ser pirsa "Chima xwedîtî bi bi Tirkî na kî?" dibêje: "Chawa hûn vê pêshniyarê dibêjine min? Li ser kîjan qanûnî? Heger mirov neteweya (milliyeta) wan kurdên ku bi milyonan dihêne jimartin, heger mirov wan kurdên ku bi hezaran salan vir de ye bi zimanê xwe dipeyivin, heger wan kurdên ku welatiyê rastîn yên tirkan bûne û hogirê tirkan ên sheran bûne, zimanê wan ji holê rake û bi wan bide jibîrkirin, pashê jî pêshniyara we ya ji wan kesên wek me yên ji xelkê biyanî dihên jimartin, dibe shêweyek hovane. Yan jî ev bi tenê kêfî ye. Li pey kêfa kesan na yêt chûyin û em li pey kêfa kesan na chin." Anku ji wan kesên ku kurdî na pejirînin û zimanê kurdî ji holë dirakin, ji wan re dibêje: "Tûh li ser ruyên wan mirovên bêxiyret ên ji wê serdemê!" Hingê ji bo tûk li ser chavê me ne keve yan jî ji bo ew tûk were pakkirinê ev hatiye nivîsîn. Li ber vê ez dibêjim ku bersiva Bedîuzzeman wêr her heman bersiv bûya ji bo wan ên ku peyvên Kurd û Kurdistan ji berheman rakirine.

 

 

Li ser gelsha 'seyyîdîtiyê" ev welê bû, ku pirs ne pirsa seyidbûn yan nebûna Bedîuzzeman bû. Gelsha bingehîn kurdbûna Bedîuzzeman bû. Bi gotinek din wan digot, hema bila ne kurd be, chi dibe bila bibe.. Lê kirine ne kirin, ni karibûn Bedîuzzeman bikin tirk.

De ka em hinek bala xwe bidin fishteqiyên hostayên mazin ên Nûrcîyan ên wek Necmettin Shahîner û ustadê wî Cemal Kutay. De ka fehkin û bixwînin, bê ka Cemal Kutay chi shekiran dishkîne: "Saîd-î Nûrsî yek ji zarokên wê malbatê ye, ku gava artêshên Cengîz Xan ji Anatolyayê derbas dibin û li wir datînin. Ji ber ku peyva Mîrza li nik tirkan dihêt wateya beg, axa." (Chavkanî: Nürculugun tarihçesi r29 Tenvir Nesriyat). Cemal Kutay dîsan berdewam dike: "Saîd-î Nûrsî kurdek safî ye, anku turkmanê rohelatî ye." û bi vî rengî jahriya xwe diverêshe. (Chavkanî: Her heman berhem r29).Yên ku Nameyên Ronahiyê xwandibin û bi nasnameya Bedîuzzeman ve xwe mijûl dikin, bila herin li ser garana dewêr xwe bigevizînin. Di Nameyên Ronahiyê de, Seîdê Kurdî ji Cengiz re dibêje, ku ew yek ji her sê deccalên mazin ên serdemê ye. Gelo chawa ew nûjenkarê serdemê chawa dikare bibe neviyê Deccal'î? Em hinek peyvên Ustadê xwe yên li ser wan ên ku li avzêlka xwezayê de mane hinek biguherînin û bibêjin: Hey hûn ew serxwoshên ehmeq ku ji ehmeq-ul humaqa ketine! Em dibêjine we, serê xwe ji kûrahiya avzêlka nijadperestiyê rake. Her chend ku Ustad li sedan cîyên li nav Nameyên Ronahiyê gotiye jî; "Ez ezbeniyek bedewî yê kurd im.", "Em kurd ku dikarin werin xapandinê, lê em kesî na xapînin." û dîsan hûn vê mijarë dipeyivin,bersiv ev e: bêdeng li ciyë xwe rûnin, em dibêjin.

Em vê mijarê li ser ew yek ji Nûrciyên bi nav û deng ê bi navê Fethullah (Gülen) Xoce'yî berdewam bikin. (...) Fethullah Xoce ji Erzerom'ê ye û xoceyek tûrancî ye. Fethulla Xoce bash pê dizane, ku Bedîuzzeman kurd, yan ereb e, yan jî seyyid e yan na. Wî bi xwe li ser vê babetê lê kolaye, lê gava Seîd-ê Nûrsî li jiyanê bûye, Fethulleh Xoce ne chûye serdana Bedîuzzeman. Gava ji Fethullah Gulen'î pirsîne, ku chima gava Seîd-ê Nûrsî li jiyanê bûye, ew ne chûye serdana wî, Gulen gotiye: "Her kesê ji Erzeromê gava ji diya xwe dibe, hinek neteweperest e û hinek jî tûranîst. Gava ez mirovê vê hizrê bûm û Bedîuzzeman jî, ne mirovê Anatolyayê bû, (anku ne tirk bû-kurd bû) loma min ji xwe re got na û ez ne chûm serdana wî." (Chavkanî.Yeni Yüzyil kitapligi Nurculuk seri 9).

Li gor Fethullah Gülen Saîd-ê Nûrsî kurdek e. Anku kurdbûna ustad, xwesha wî ne chûye. Anku chima mirovek wisan mazin ji kurdan derdikeve lë ne ji tirkan. Gelo ew Seîd-ê Nursî, ku ji bo gelshên her serdemê pêshniyarên chareserkirinê diyar kiriye, nasnameya xwe veshart? Na xêr. Ew mirovê ku li dij wan zalim û zordarën herî xedar pishtgiriya rastiyê kiriye, nasnameya xwe ji kesî na veshêre. Heger ew seyyid be, nasnamê diveshêre, na xêr.

De em werin ser bersiva Bedîuzzeman: Em beshek ji parastina li dadgehên Denîzlî'yê biguhezin: "Di navbera me de bi tenê bratiyek heye. Ji bo parastina vê pîsheyê (meslegê), min chi car ne kiriye bîra xwe ku ez bi vî awayê nechê, seyyidtiyê bi xwe ve kim. Ez ne seyyid im. Ji xwe Mehdî jî gerek ji Al-î beyt-î Nebevî'yê (ji mala peyamberan) be." (Chavkanî. Risale-î Nûr Mudafalar r144. Tenvir Nesriyat). Li ser gelsha seyyidiyê Ustad bi xwe dawî bi guftûgoyê dihêne. Dibêje ku ez ne seyyid im. Ma gelo chi peyvên dinê gerek e, ku were gotinê? Ma gelo bi ya we Ustad hîna jî derewan dike, yan jî tishtek diveshêre? Ma chima tishtek veshêre? Ma qey kurdbûn sûc û eybek xirab e?

Em werin ser gelsha Kurdistanê. Ew kesên ku dibêjin amanca Bedîuzzeman ne Kurdistan e, min pirsek heye: "Gelo amanca Bedîuzzeman komarek tirk a laîk û kemalîst bû? Gava mirov peyva kurdistanê bi lêvke, qey mirov ola xwe betal dike, yan jî ev peyv li dij îslamê ye û di wateya kufrê de ye? Gava yek bibêje, ku ez kurd im, ha ev kêrîkar (bölücü) e, kurdperest (kürtchü) e, lê gava yekê din dibêje ez tirk im, ev na keve nav carchiva kêrîkariyê (bölücülük)? Mirov vê tê na gihê.

Dîsan em ji zimanê Bedîuzzeman bersivê bigrin: "amanca min a herî mazin, Yekîtiya Îslamê (Îttîhad-î Îslam) û avabûna Xwendegeha Zanayan (Medressetuz-Zehra) ye." Ustad li vir amanca xwe haniye ser zimên. Em li vir dikarin li ser Medressetuz-Zehra bi rûpelan dirêj bahs vekin, ta ku em dikarin pirtûkek jî li ser vë babetë binivisînin. Wek hishê Bedîuzzeman, doza wî jî mazin bû. Wî dixwast ku ev doza wî here serî û ev proje jî li dar keve. Lë belê dirêjahiya temenê xwe ji bo vê yekê hewl da. Ji hêla Sultan Evdilhemîd'ê Îstîbdadchî ve wek dîn hat avêtin nav tîmarxanê, lë dîsan ji doza xwe ne vegeriya. Vê armanca xwe wek wesiyet ji shagirdên Ronahiyê (Nur talebeleri) re hisht. Ustad got li hevberî derketina pêlên neteweperest ên li Anatolyayê û li hevber bi yekcarî ji holêrakirina zimanê kurdî rawestin.

Bedîuzzeman dixwaze ku di vê Xwendegehê de zimanê erebî Divêtî (Ferz), tirkî Gerek (Lazim) û kurdî jî Serbest (Caîz) be. Li dij qedexeyan parastina zimanê kurdî, ji bo ew kurdên ku bi tirkî ni zanin ji perwerdeyê bêpar ne mînin, perwerdeya wan e. Amanc rizgariya kurdan e. Ev projeyek ji bo perwerdeya zimanê zikmakî ye li hevberî wan xwedîhizrên qedexekar. Ustad li wê demê na bêje bila zimanê fermî kurdî be. Ji bo ku ew dizane avahiyên dewletî destûrê na din, loma dibêje bila kurdî jî hebe.Gava Bedîuzzeman dibêje "ez erebî dixwînim, bi kurdî dihizirim û bi tirkî dipeyivim" hingê ew van her sê zimanan li nik xwe komë ser hev dike û bi vê projeya xwe van nijadan li bin baniya îslamê dixwaze bike yek. Ustad dibêje; Recheteya resheparcheyek cîhanî ya mazin, lê bextresh (Asya), dewletek bi nav û deng lê bê talîh (Osmanli) û qewmek hêja, lë bê xwedî (Kurd), îslam e.

 

 

 

 

Em werin ser gelsha Bedîuzzeman ya bi Kurdistanê ve

Ustad endamê Kürt Tealî Cemîyetî ye û amanca vê komeleyê jî Kurdistan e.

Li vir mijarek heye, ku na yêt têgehîshtin, ew jî ev e, ku daxwaza Seîd-ê Nûrsî ya ji Kurdistanê, bila ne yêt têgehîshtin wek gihashtina amanca rûxandin û kêrîkirina Komara Tirkiyê û li serê avakirina Kurdistanê. Ew dewleta ku amanca Ustad e, bi vî rengî ye: Cografyayek îslamî ku Tirkiye jî di navê de ye. Anku ne jihev veqetîn yan jî ji hev perchebûn, bervaciyê vê, ew dixwaze ku tirkan, kurdan û ereban di bin baniyek de bike yek her heman wek DYA, komara yekgirtî ya îslamî.

Bêyî ku ez pirsê bêhtir dirêj bikim, ez ê guhestinek ji pirtûka Vural Savas'î bikim. Ji bo chi Vural Savas û ne Nameyên Ronahiyê? Wek min di destpêka nivîsa xwe de jî diyar kiriye, Nameyên Ronahiyê hatine xirabkirinê, loma. Divê êdî hûn ji xwe re bihizirin, ku heger wan kesên ku peyvên Kurd û Kurdistanê ji Nameyên Ronahiyê derxistine, heger di Nameyên Ronahiyê de projeyeka Bedîuzzeman hebûya, gelo ew ë hishtibana ku bahsa vê proje xwe bigehîne ta roja me? Ji pirtûka Vural Savas'î diguhezim: "Saîd-ê Nursî zaniyarekî jîr ê ji mêjûya Kurd û Îslamê ye. (..) Gava Seîd-ê Kurdî ji zindanê derdikeve, ji Stanbolê dihere. Bi keshtiyê ji ser Tiflîsê xwe digehîne bajarê Kurdistanê Xoyê. Ji wir xwe digehîne nav êl û begên kurdî yên li dorhêla Wan û Bidlîsê. Li van deran ji bo riya rizgariya Kurdistanê li ser zaniyarî, plan û projeyan digere. Gava li Tiflîsê ye, derdikeve ser girekî. Gava di nav bîr û hizrên Kurdistana Serbest û Cîhana Yekgirtî ya Îslamî dihere û tê, di navbera Ustad û yekî de ev guftûgo derbas dibe: -Tu ji ku derê yî? -Ez ji Bidlêsê me. -Tu li vir chi dikî? Ez hewlê didim, ji bo ku plana Kurdistana Serbixwe û Cîhana Îslamê chê bikim. - Bash e, lê ev der ne Bidlî e, Tiflîs e. -Tiflîs brayê Bidlîsê ye. Ev plan û projeya li serê min, wê misoger rojek pêk were. Bi avabûna Kurdistanek li nav dilê cîhana îslamê de, cîhana îslamë wê li dora vë navendê bigere û were hev ta ku dewletek federatîf a mazin a îslamë ava bibe.

Belê, ew plana ku Seîd-ê Kurdî ji vê bi nêzîkî sed sal berê hiziriye, va ye î roj pêk dihê. Bi rastî jî ew amanca ku di serê Seîd-ê Kurdî de hebûye, amanca cîhana îslamê, va ye bingeha wê bi Kurdistanek Yekgirtî û Serbest hatiye lêkirin û têkoshîna ji bo vê amancê bi serfirazî ber bi pêsh ve dihere. Bi zanetiya sedsala dilxweshiyê (asr-î seadet), ku gelê Kurd xwe pê ve girê daye, hatiye ser ew giyana shoreshgeriya ku li hevberê zordariyê derdikeve, xwe guhestiye coka rasteqîn a îslamiyetê.

Ew banga Seîd-ê Kurdî yê: Ey asûriyan, ciyaniyan, kurdino hûn ew leshkerên leheng ên pesîdar ên serdema cîhangîriyê! Ev pênc sed sal in, ku hûn dirazên. Bes e êdî shiyar bin. Sibe ye.Ev bang bersiva xwe ji hêla xelkê kurd ve dibîne. Wek Ustad vedibêje, gelê kurd êdî ji xewa nezaniyê dirabe. Me bawerî heye, ku ew giyanê pak ê zaniyarê kurd ê hêja Seîd-ê Kurdî wek giyanê pak ê cangoriyên (shehîdên) Kurdistanê li pêshberî vê rewshê dilshad û memnûn in.

Saîd-ê Kurdî: "ez bizrê Kurdistanek serbest dichinim...." (Chavkanî ji pirtûka Vural SAVAS Militaris demokrasi). Ev besh li Nameyên Ronahiyê li shûna "beshë Kurdistanê" wek "medresenin planini yapiyorum" hatiye guhertin. Anku ez plana medresê dadihênim. Ez ji wan brayên xwe yên ku berhemên Ustad'î dixwînin vê pêshniyarê dikim: chawa Ustad wan wek tirk dizane û dipejirîne, bila ew jî Ustad bi nasnameya Ustad'î bipejirînin. Em li vir dev ji pirsa Kurd - tirk bikshînin. Divê ev tisht ji shagirdên Ronahiyê (Nur talebeleri) re tishtên hêsan bin. Heger em rastiyan veshêrin yan chavên xwe li ber bigrin jî, wê dîsan rastî wek ro derkeve meydanê.

Her ku chawa chîroka herifandina Nameyên Ronahiyê derket meydanê, heger hin rastiyên din ên veshartî jî hebin, ew jî wê derkevin ber ronahiyê. Ew ên ku li ber rastiyan chavên xwe digre, bi tenê sheva resh dihêne ber chavê xwe. Ew hevalên ku vë nivîsa min xwandin û ji min daxwaziya agahdariyên berfireh bikin, bbila vê pirtûkê bi dest bixin: “Nurculugun Tarihçesi Tenvir Yayinlari” Heger yên ku li ser vê babetê bixwazin bi min re guftûgo bikin, ez amadeyê vê me jî. Emanetê Xwedê bin.

 

 

Omer Polat (ji Agiriyê) 15.03.2006
Werger ji tirkî: Bavê Barzan

***

 

 

 

 

 

 

1955, Adnan Menderes Dönemi

Said-i Kurdî (Nursi) hakkında hazırlanan bir istihbarat raporu.

“Kürtçülük mevkuresi taşıdığı ve dini hassasiyeti alet ederek irticai hareketlerde bulunduğu ve Nurculuk teşkilatı kurmak istediği görüldüğünden...”

“Fırsat düşkünü, kurnaz ve sinsi.”

 

 

 

 

Bediüzzamanin amaci Kürdistan miydi?

 

Omerpolat04@msn.com

Neden kaynaklar farkli ona bakacagiz. Sebebi Risale-i Nurlarin Bediüzzamanin yazdigi veya yazdirdigi gibi günümüze kadar ulasmamasidir. Birçok tahribatin yapilmasidir. Risale Nurlarda Kürt ve Kürdistan kelimelerinin çikarilmasi ve Bediüzzaman´in Kürdistan’in reçetesi olarak adlandirdigi Münazarat eserin´in degistirilmesidir. Asar-î Bediyenin baska bir ismiyle Içtimai Reçetelerin hiç yayinlanmamasi, yayinlanan kisimlarindan bazilari tarafindan tahribatlar yapilmasidir. Bunun en önemli itirafçilarindan Risale-i Nur'un nesriyatini yapan Yeni Asya Gazetesinin sahibi Mehmet Kutlular'dir. Kutlular, Bediüzzamanin talebelerinden Zübeyir adindaki sahsin Risale-i Nurlardaki Kürt ve Kürdistan kelimelerini kaldirdigini açikladi. Vakit Gazetesi Hasan Baltanin yapmisoldugu “Agabeylerin dilinde” adli röportajda. Mehmet Kutlular'in beyanini okuyabilirsiniz.

Risalelerin degistirildigine dair ikinci olarakta Üstadin varislerinden Mustafa Acet'in mektubunu bakalim. ”Hizmet vakfi adi altinda kurulan Sözler yayinevi üstadimizin varislerinden Abdullah agabeyin düzeninde oldugu halde çesitli entirikalar üzerine alinmis Mustafa sungur kardesimize verilmistir. O da bir perde olmus yine dolaplar dönmüs o kudsi Müberra Nur'un nesriyati varislerin tasarrufundan çikmis mal varligi ile beraber terk edilerek yüzde yüz filimleri ve kliseleri kitaplar siyasi bir gazete cemaatinin eline geçmesine seyirci kalinmistir. Envar nesriyat ise hiçbir istisare lüzum görülmeden yanliz Hüsnü kardesimizin bir mektubu ile vasiyet listesinde olmayan Badilli kardese bu nesriyat kurulmasi tesvik olunmustur. Aradan bir müddet geçti envar Muvaffak olamadi”. ve devam ediyor (kyk. Nurculugun tarihçesi tenvir nesriyat)

Mustafa Acet'in mektubundan da anlasildigi gibi Sözler ve Envar nesriyatlarda birçok entrikalar olmus oyunlar olmustur ehil olmayan kisilerce devam edilmis ve nurlar degistirilmistir. Yeni Asya yayinlari ise Mehmet Kutlular ve Zübeyir G. Tarafinda degistirilerek Bediüzzamanin eserlerinin orjinalligini yetirmistir. Sadece Kürt kelimesi degil ayi zamanda Isaretul Içaz eserinden Munafiklar bahsi, Mektubat adli eserden Vehabiler kismi Sualardan Deccalle ilgili hadiserin bir kismi çikarilmis. Bediüzzamin eserleri sadece sineklerden ve çiçeklerden bahseden kisimlari birakilmistir.

Kürt ve Kürdistan kelimelerine merakli degiliz Kürt oldugumuz içinde övünmüyoruz Bediüzzamanin Kürt olmasi da bizim için o kadar önemli degil ama Kürt ve Kürdistan kelimelerini hazmedemeyenlere sunu soruyorum? Acaba Kürt ve Kürdistan kelimelerini çikarmak Bediüzzamana bir ihanet degil mi? Bediüzzamanin “Ebnâ-i Cinsime burada birkaç söz söylemezsem, bence bahs nâtamam kalir”.dedigi ebani cinsim dedigi Kürt kavmine, Kürt kelimelerini çikarmak bir vahset degil mi.

Üstad 29. Mektupta “Esile Sitte” kisminda Kürtçeyi kaldiranlarin yüzüne tükürmüyor mü, iyi anlayasiniz diye Mektubattan alinti yapiyorum hem de Yeni Asya yayinlarinda: Istikbalde gelecek nefret ve tahkirden sakinmak için, su mahrem zeyil yazilmistir. Yani, "Tuh o asrin gayretsiz adamlarina!" denildigi zaman yüzümüze tükürükleri gelmemek için veyahut silmek için yazilmistir… …Ve bu asirda, yüz bin cihette "Yasasin Cehennem" dedirten mim'siz medeniyetperestlerin baslarina vurulmak için yazilmis bir arzuhaldir. "Neden Türkçe kamet etmiyorsun?" sorusana Bediüzzamanin cevabi. "Nasil bana teklif ediyorsunuz? Hangi kanunla? "Eger milyonlarla efradi bulunan ve binler seneden beri milliyetini ve lisanini unutmayan ve Türklerin hakikî bir vatandasi ve eskiden beri cihad arkadasi olan Kürtlerin milliyetini kaldirip onlarin dilini onlara unutturduktan sonra, belki, bizim gibi ayri unsurdan sayilanlara teklifiniz, bir nevi usul-ü vahsiyâne olur. Yoksa sirf keyfîdir. Eshâsin keyfine tebaiyet edilmez ve etmeyiz!" Kürtçeyi kabul etmeyen Kürtçe dilini kaldiranlara yani “Tuh o asrin gayretsiz adamlarina! denildigi zaman yüzümüze tükürükleri gelmemek için veyahut silmek için yazilmistir” Karsiliginda Kürt ve Kürdistan kelimelerini kaldiranlara Bediüzzamanin cevabi bence ayni olurdu.

 

 

Bediüzzamanin seyyidlik meselesine gelince aslinda mesele Said Nursi'nin Seyyid olma meselesi degil esas konu Üstadin Kürt olmasiydi yani Kürt olmasinda ne olursa olsundu. Nursi'yi önce Türk yapmaya çalistilar ama yapamadilar

Nurcularin büyük ustalarindan Necmettin Sahiner Ve onun Üstadi Cemal Kutay'in safsatalarina bakalim. Bakin okuyun Cemal Kutay ne diyor Diyorki: “Said Nusi Cengizin ordulari Anadolu’dan geçerken dönüslerinde ugradiklari ve konakladiklarinda, Cengizin torunlarindan bir ailenin çocugudur. Çünkü Mirza, Türklerde bey, aga anlamina geliyor” (kyk. Nürculugun tarihçesi sf.29 tenvir nesriyat) Cemal Kutay yine devam ediyor Said Nursi Su katilmamis salt bir Kürt’tür yani dogulu Türkmen’dir diyerek zehirini kusuyor.(Kyk Ayni eser sf 29) Risalei Nuru okuyupta Bediüzzmanin kimligi ile ugrasanlara yaziklar olsun. Hâlbuki Üstad Saidi Kürdi Cengiz’i asrin üç büyük deccallarindan biri olarak anlatiyor. Bir asrin Müceddidi nasil bir asrin Deccalinin torunu olabilir. Üstad tabiat batakliginda olanlara söyledigi sözü biraz degistirelim ve Ey ahmak-ul humakadan tahammuk etmis sarhos ahmak! Basini milliyetçilik batakligindan çikar diyelim. Risalelerin yüzlerce yerinde “Ben ki aciz bedevi bir Kürdüm.” “Biz ki Kürdüz aldaniriz fakat aldatmayiz.” Dedigi halde bu konuyu konusanlara Cevabul ahmak-ul sukut diyelim.

Bu konuya ünlü Nurcularda Fetullah Hoca'yla devam edelim Fetullah Hoca yaptigi hizmetleri ile alkislanacak bir kisi bence, Allah içinse Allah razi olsun. Fetullah Hoca Erzurumlu Turanci bir hocadir. Fetullah Hoca Bediüzzamanin Kürt`mü, Arap`mi veya Seyyid`mi iyi bilir. Kendisi arastirmis ve Nursi'yi hayattayken ziyaret etmemistir. Gülen’e neden Said Nursiyi hayattayken ziyaret etmedin sorusuna Gglenin cevabi: “Her Erzurumlu dogustan milliyetçi ve biraz Turancidir. Ben bu düsüncenin insaniyken Bediüzzamanin Anadolu’dan çikmamasi ( Türk olmamasi-Kürt olmasini) kendimce bir mesele yaptim görüsmedim.” (Kaynak.Yeni Yüzyil kitapligi Nurculuk seri 9 )

Fetullah Gülen'e göre Said Nursi Bir Kürttür. Yani ustadin Kürt olmasi zoruna gitmistir. Neden böye bir deha Kürtlerden çikar neden Türk degildir. Her konuya çözüm getiren asrin üstadi Said Nursi kendi kimligini gizledi mi acaba? Hayir. En zalim cebbarlar karsi hakki savunan bir adam kimligini saklar mi yok. Seyyid olsa bunu saklar mi hayir.

Gelelim Nursinin cevabina. Denizli mudafasindan bir kismini aktaralim: Mabeynimizde yalniz bir kardeslik var. Ben kendimi, onlarin nazarinda bu meslegi muhafaza etmek için, hiçbir vakit böyle hodfurusane benlikler ve enaniyetler hayalime gelmedi ve gelmiyor. Ben seyyid degilim. Mehdi ise Al-i beyti Nebeviden olacak. (Kaynak. Risale-i Nur Mudafalar sayfa 144. Tenvir nesriyat.) Seyyitlik meselesine son noktayi Üstad koydu. Ben seyyid degilim diyor baska söylenecek söz varmi. Üstad hasa yalan mi söylüyor yâda gizliyor mu? Neden gizlesin Kürt olmak yüz kizartici bir suç mu?

Gelelim Kürdistan meselesine. Bediüzzamanin amaci Kürdistan degil diyenlere bir sorum olacak. Bediüzzamanin amaci acaba “Laik Kemalist bir Türk” cumhuriyyetmiydi.? Kürdistan demek o kelimeyi kullanmak sanki dinden çikmaktir veya gayri Islami, küfürmüs gibi lanse ediliyor. Ben Kürdüm dedin mi ha bölücülük yapti, Kürtçüdür neden Ben Türküm bölücülük olmuyor ama ben Kürdüm dedin mi bölücü oluyorsun halen anlamis degilim.

Yine Bediüzzamanin dilinden cevap verelim. Bediüzzaman : “Benim en büyük idealim Ittihadi Islam ve medressetuz-zehranin olusmasidir ”. Üstad burada kendi amacini dile getirmistir. Biz burada medresetuz-zehrayi sayfalarca anlatabiliriz hatta bunu için bir kitap bile yazilabilir. Nursinin dehasi gibi davasi da büyüktü davanin gerçeklesebilmesi için bu projenin hayata geçmesi gerekiyordu. Ama hayati boyunca ugrasti bunun için Istibdatçi Abdülhamit tarafindan Timarhaneye deli diye atildi yine davasindan vazgeçmedi. Bunu vasiyet olarak Nur talebelerine birakti. Anadolu’da milliyetçi akimlarinin ortaya çikmasi ve Kürtçe dilinin tamamen ortadan kaldirilmasina karsi durulmasini belirtti.

Bediüzzaman Bu okulda Arapçanin farz, Türkçenin lazim, Kürtçenin ise Caiz olmasini ister. Yasaklara karsi Kürçeyi korumak. Türkçe bilmeyen Kürtlerin Egitimden yoksun birakilmamasi için Kürtlerin egitimidir. Amaç Kürtlerin kurtulusudur. Yasakçi zihniyete karsi Kürlerin anadilde egitimlerini öngören bir projedir. Üstad o dönemde resmi dil Kürtçe olsun demiyor en azindan Kürçenin serbest olmasini talepediyor. Resmi dilin Kürtçe olmasini talep etse resmi makamlarca izin verilmeyecegini bildigi için en azindan Kürtçe olsun. Isteginde bulunuyor. Bediüzzaman ben Arapça okur Kürtçe düsünür Türkçe konusurum diyerek bu unsurlari kendinde topladigi gibi bu projeyle bu irklari Islam catisi altinda birlestirmeyi hedeflemistir. “Azametli bahsiz bir kitanin (Asya) , Sanli Talihsiz bir devletin (Osmanli) Degerli sahipsiz bir Kavmin (Kürt) reçetesi ittibai Islamdir demistir.

 

 

Bediüzzamanin Kürdistan meselesine gelince:

Üstad Kürt Teali Cemiyeti'nin üyesidir bu cemiyetin âmâcida Kürdistan’dir. Burada anlasilmayan bir konu var Nursinin Kürdistan’i istemesi sanki Türkiye Cumhuriyetini yikmak bölmek yerine yeni bir Kürdistan kurmak olarak anlasilmasin. Üstadin Hayalindeki devlet su sekildedir. Türkiyenin´de dahil oldugu bir Islam cografyasidir yani bölünme parçalanma degil bilakis Türk, Kürt ve Araplarin bir çati altinda toplanmasi ayni ABD gibi birlesik Islam cumhuriyetidir.

Sözü fazla uzatmadan Vural Savas'in kitabindan bir alinti yapacam. Neden Vural Savas'ta Risale-i Nur degil, makalemin basinda da belirtim ki Risale-i Nurlarin tahrif edildigidir. Risale-i Nurlardaki Kürt ve Kürdistan kelimelerini çikaranlar acaba Bediüzzmannin bir Kürdistan Projesi olsa, bugüne kadar bu projeyi günümüze getirirler miydi artik onu size havale ediyorum. Vural Savas´in kitabindan: Said-i Nursi, Kürt ve Islam tarihinde yetisen dahi bir ulemadir (...) Said-i Kürdi zindandan çiktiktan sonra Istanbul'u terk eder. Vapurla Tiflis üzerinden Kürdistan'in Xuy kentine geçer. Van ve Bitlis Kürt beylik ve asiretlerine ulasir. Buralarda Kürdistan'in kurtulusu için ilim, irfan, plan ve proje yollari arar. Tiflis'teyken bir tepenin basina çikar. Kafasindaki özgür Kürdistan ve Birlesik Islam Âlemi projesini tasarlarken birisi ile Said-i Kürdi arasinda su konusma geçer: -Nerelisin? - Bitlisliyim. -Ne yapiyorsunburada? - Ben müstakbel Kürdistan'in ve Islam âleminin plan ve projesini çiziyorum. - Burasi Tiflis'tir, Bitlis degil. - Tiflis, Bitlis'in kardesidir. Benim kafamdaki plan ve proje, bu planim er geç gerçeklesecek. Islam âleminin kalbinde müstakil bir Kürdistan'in kurulmasi ile Islam alemi o merkez etrafinda dönerek bir araya gelecek ve büyük federatif Islam devleti kurulacaktir.

Evet, Said-i Kürdi'nin yaklasik bir asir önce tasarladigi bu degerli plan ve hayati isler bugün gerçeklesiyor. Gerçekten Said-i Kürdi'nin hayali, gayesi olan, Islam âleminin kalbini teskil eden, birlesik ve özgür bir Kürdistan temeli atilmaya baslamis ve bu gayeye yönelik özgürlük mücadelesi basari ile ilerliyor. Kürt halkinin samimiyetle bagli bulundugu Asri Saadetin anlayisiyla devrimci ve zulme karsi direnisçi ruhu ile Islamiyet’in hakiki mecrasina dönüstürülmüs bulunuyor...

Said-i Kürdi'nin: Ey Asuriler ve Ciyaniler, Cihangirlik zamaninda Pesidar kahraman askerler olan Kürtler, besyüz senedir yattiniz, yeter artik uyaniniz, sabahtir seklindeki çagrisi bugün Kürt halki tarafindan yerine getiriliyor. Ve onun tabiriyle, Kürt halki artik gafletten uyaniyor. Saniriz ki büyük Kürt alimi Said-i Kürdi'nin aziz ruhu tüm Kürdistan sehitlerinin aziz ruhlari gibi durum karsisinda mesrur ve memnun olmaktadir.

Said-i Kürdi, 'özgür bir Kürdistan tohumunu ekiyorum…. ( Kaynak Vural SAVAS Militaris demokrasi kitabindan.) Bu kisim risalelerde Kürdistan kismi yerine Medresemin planini yapiyorum olarak degistirilmistir. Said Nursinin eserlerini okuyan kardeslerimden tavsiyem Ustad onlari nasil Türk olarak kabul etmisse onlarda ustadi Kendi kimligi ile kabul etsinler Kürt- Türk kavramlarini birakalim bunlar Nur talebeleri için basit olmali gerçekleri saklasak ta gözlerimizi kapatsak ta bir gün ortaya çikar.

Risalei Nurlarin nasil tahrif edildigi ortaya çiktiysa gizlenen baska gerçekler varsa onlarda günyüzüne çikacak hakikatlere karsi gözünü kapatan yalniz kendisine gece yapar. Bu makalemi okuyup ta genis bilgi isteyen arkadaslar bir kitap tasfiye ediyorum “Nurculugun Tarihçesi Tenvir Yayinlari” bu kunuda tartismak isteyenler varsada hazirim. Allah emanet olun.“]]

Ömer POLAT 15.03.2006

(Ji Nasname'yê hatiye wergirtin)

 

 

 

Bedîuzzeman: 1. Xerîbê demê, 2. Xweşikê demê

 

 

 

 

 

SAİD NURSÎ'NİN CENAZESİ NEREYE GÖTÜRÜLDÜ?

Wefat ettiği gün cenaze Urfa'dayken olağanüstü büyük bir izdiham yaşandı.

“Ölüm benim Newroz günümdür”

 

27 Mayıs İhtilâli'nin henüz ikinci ayında, 12 Temmuz 1960 Sali günü geceyarısı güneydoğu illerimizden Urfa, olağanüstü bir gün yaşıyordu. Yaz aylarının kavurucu sıcağı gecenin ilerleyen saatlerinde biraz yatışmış, halk derin bir uykuya çekilmişti. Ancak, şehrin belli başlı noktaları silâhlı askerler tarafından tutulmuş, güvenlik güçleri de "alarm" durumuna geçirilmişti.

Aynı gece saat 01'de tarihî Halil-ür-rahmân Camii askeri kordon altına alınıyor, bu arada Askerî Havaalanı'nda da olağanüstü bir durum gözleniyordu. İşte böyle bir ortamda alana inen askerî bir uçağın merdivenlerinde birkaç üniformalı bir de sivil kişi bulunuyordu.

Uçak yolcuları sıkı güvenlik önlemleri altında alanı terkedip, ara konvoyuyla, şehre doğru yönelecekti. Araçlar, ünlü Balıklı Göl civarındaki tarihî Hz.İbrahim Peygamber makamının önünde duruyor, alandan gelen asker ve siviller ise hemen oracıktaki cami avlususuna giriyordu.
xxx
Ihtilâl ortamında Urfa kentinde gecenin kör karanlığında böylesine esrarengiz bir olayın sergilenişinden halk habersizdi. Görevler, askerî disiplin içerisinde yürütülüyor, elinde kazma ve kürek bulunan işçiler, koşar adım içeri doğru giriyorlardı. Bir başka grup ise, ellerindeki boş bir tabutu cami avlusuna götürüyordu.

KARDEŞİ Mİ İSTEDİ?
Urfa'daki bu olayın esrarlı sahnesini burada bırakıp, şimdi dönemin Başbakanlık Müsteşarı Kurmay Albay Alparslan Türkeş'i dinleyelim:

"Milli Birlik Komitesi'nin toplantı halinde olduğu bir sırada, İçişleri Bakanı emekli Tümgeneral Muharrem İhsan Kızıloğlu içeriye haber gönderip, acil bir konuda Komite’nin huzuruna çıkmak istediğini bildirmişti.

'Buyursunlar, gelsinler' dedik. Muharrem İhsan Paşa, elinde bir dosya ile geldi. Bir konuda bilgi vermek istediğini söyledi. Pasa'nın, Komiteye anlattıklarına göre, 27 Mayıs'tan önce, Urfa 'da vefat edip, oraya defnedilen Said Nursî'nin kardeşi, kendilerine bir dilekçe vermiş. Ismi Mehmet olabilir, ama soyadı, kardeşinin soyadına benzemiyordu.

Dilekçe sahibi, 'Ben Konya'da oturuyorum, oysa ağabeyimin mezari Urfa'da. Sık sık ziyaret etmek istiyorum, ama iki şehrin arası cok uzak olduğu için, her zaman ziyaret imkânı bulamıyorum', demiş. Paşa, bize bunları anlattıktan sonra, 'Said Nursî'nin kardesi, kabir nakli istiyor', dedi. Dilekçe, Millî Birlik Komitesi'nde, Kızıloğlu tarafından okundu ve üyelere gösterildi.

Komite'nin izin vermesi halinde, Cemal Gürsel Paşa'ya da arzedeceğini belirtti. Millî Birlik Komitesi, Said Nursî'nin kabrinin nakline izin verdi. Gelişmeler hakkında, İçişleri Bakanlığı tarafından bilgi sunulması da hatırlatıldı.
Olayın bize yansıyan şekli budur. Cenazenin nakil işi, Komite tarafından gündeme getirilmiş değildir. İçişleri Bakanı'nın verdiği bilgiye göre, bu talep kardeşinden gelmiş. Biz, olayı böyle biliyoruz”

27 Mayıs İhtilâl döneminin Başbakanlık Müsteşarı Alparslan Türkeş, anılarında özellikle Said Nursî'nin cenazesinin nakline açıklık getiriyor, “Dönemin İçişleri Bakanı Muharrem İhsan Kızıloğlu’nun, Komite'ye verdiği bilgi dışında bir ayrınti alamadım. Zaten 13 Kasım oldu, biz yurtdışına çıkarıldık. Olayn, Komite'ye sunulan kısmını biliyorum" diyor.

Türkeş, bu konudaki açıklamasını şöyle sürdürüyor:
"Dönemin İçişleri Bakanı, Millî Birlik Komitesi'ne açıklama yaptiğina göre, cenazenin nakli ile ilgili bir dosya tutulmuştur. Elde, Said Nursî'nin kardeşindem alınan bir dilekçe vardı. Bakanin bize gösterdiği dilekçe, işlem de görmüştü.

1965-66 yıllarında bu konuda bana soru yönelten Nur talebesi vatandaşlarıma dedim ki; şimdi sizin desteklediğiniz bir iktidar işbaşında. İçişleri Bakanlığı'ndan bu dosyayı çıkarttırın. Ne işlem yapıldığı, mezarın nereye kalktığı ve bu işlerle kimlerin ilgili olduğu ortaya çıkacaktır.
Kardeşi, cenazenin Konya'ya mi naklini istemişti? Kimler, nereye nakletti? O dosyada bunlar mevcuttur. Mesele budur."

NAKİL NASIL GERÇEKLEŞTİ?
1960'ların Başbakanlık Müsteşarı Alparslan Türkeş'in bu ön bigilerinden sonra, konunun ayrıntısına inelim.

Günümüzdeki “Nur Cemaati 'hin üstâdı Bediüzzaman Said Nure 23 Mart 1960 Çarşamba günü Urfa'da Ipek Palas Oteli'nin bir odasinda vefat ediyor, cenazesi 24 Mart Perşembe günü ikindi namazından sonra defnediliyordu.

Nursî'nin vefat haberi, İstanbul gazetelerinin manşetini kaplıyor ülkenin her yanında cenaze töreni konuşuluyordu. Bu arada, Urfa Valisi Şerafettin Atak, Halil-ür-rahmân Camii'ndeki dergâhta, mezar yeri hazırlatıyordu.

Çok kalabalık bir cemaatin katıldığı namazdan sonra, Said Nursî'nin cenazesi Ulu Cami'den alınıp, dergâha getiriliyordu.

Xxx
Said Nursî'nin Konya İmam Hatip Okulu'nda meslek dersleri öğretmenliği yapmış bulunan kardeşi Abdülmecit Ünlükal’ın anılarından günümüze yansıyan bilgilere göre, 11 Temmuz 1960 Pazartesi günü dönemin Urfa Valisi Necdet Yalçın, Doğu Bölgesi Kolordu Komutanı ile birlikte Konya'ya geliyorlardı.

Ardından, Said Nursî'nin kardeşi Abdülmecit Ünlükal, Konya Valiliğine davet edilip, kendisine daha önce hazırlatılmış bir dilekçe imzalatılıyordu. Yine aynı kaynaklara göre, Ünlükal, II. Ordu Komutanı Cemal Tural'la birlikte, askerî bir uçakla Urfa'ya götürülecek ve ağabeyinin cenazesi nakledilirken, yanıbaşında bulunacaktı.

CENAZE, DENİZE Mİ ATILDI?
Said Nursî'nin cenazesinin nakli kısa zamanda tüm yurda yayıl- mıştı. Ama, yeni mezar yeri “sır" olarak saklanıyordu. Kimi senaryoya göre, cenazenin konulduğu tabut, askerî uçaktan bir denize atilmış, kimine göre de Isparta Şehir Mezarlığı'na defnedilmişti.

1960'ın 13 Kasım günü, Millî Birlik Komitesi'nde bir iç hesaplaşma var, Kurmay Albay Alparslan Türkeş ve 13 arkadaşı yurtdışına sürgün ediliyordu. Türkeş'in şansına Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi çıkmıştı. Yaklaşık 2.5 yıl Hindistan'da kalan Türkeş, ülkeye döndüğünde Said Nursî Olayı'nın da sorumlusu şeklinde gösteriliyor, daha sonra siyasete atılınca, kendisine bu konuda pekçok soru yöneltiliyordu.

- Simdi yine o günlerin gelişmelerini Türkeş'le söyleşiyoruz:
- Sayın Türkeş, askerî görevliler, Said Nursî'nin cenazesini niçin Urfa'dan, meçhule naklettiler?

- Efendim, Hindistan sürgününden Türkiye'ye dönüp, siyasete ablmıştım. O sıralarda, bilhassa Adalet Partisi'ni çok yakından desteklenen bir kısım Nur talebeleri, aleyhimde suçlamalarda bulundular.

Said Nursî Hazretleri'nin türbesinin benim tarafımdan kaldırıldığı yolunda bir takım propagandalar yaptılar. Bunu bana ilk defa Eskişehir'de gece, bir geniş salonda yaptığımız siyasî bir toplantıda soru olarak yönelttiler.

Orada da açıkladım, daha sonra başka toplantılarda da açıkladım. Bu konuyu, Millî Birlik Komitesi'ne getiren merci, doğrudan doğruya dönemin İçişleri Bakanı Muharrem İhsan Kızıloğlu’dur.

Şimdi, sorunuzun cevabına geliyorum. Türk Silahlı Kuvvetleri'nde eskiden beri Nurculuk konusuna karşı bir tepki vardı. Tepki de, Atatürk'ün yapmış olduğu inkılapların, reformların bozulmaması isteğinden ileri geliyordu. Atatürk aleyhinde beliren her türlü görüş bilhassa Silahlı Kuvvetler de tepkiye sebep oluyordu. Bu Nur cemaati hakkında da, bundan dolayı endişe duyuluyordu.

- Sayın Türkeş, cenazenin naklinden sonra, basına yansıyan bilgilere göre, subaylar Urfa'ya gelip, kabri açmışlar, cenazeyi çıkartımıslar, tabutu bir askeri uçağa yüklemişler. Oradan itibaren, film kopuyor.

Ihtılal şartlarında, cenazenin nakledilişini, Milli Birlik Komitesi'ne yansıyan şekliyle değerlendirdik. Bu olayın, başlangıç noktasi Komite değildir.

SAİD NURSİ’NİN KABRİ EMİRDAĞ’DA MI?
Alparslan Türkeş'in 1 Ağustos 1965'de siyasete atılışından bir süre sonra karşısına bir problem çıkarılacaktı. O da, Said Nursî'nin cenazesinin nakli konusu. Türkeş, konunun ayrıntısını bilmiyordu. Cenaze nin nakledildiği yer hakkında, İhtilâl döneminden kalma özel bileie de yoktu. Zaten 13 Kasım 1960'da film kopacak, kendisi de 13 arkadaşı ile birlikte yurtdışına gönderilecekti. Ancak bazı görgü tanıklarının günümüze kadar taşıdığı bilgiler, olayı kısmen de olsa aydınlatıyordu. O bilgiler ise şöyleydi:

Said Nursî'nin cenazesinin taşınması için, Diyarbakır'da galvanizli özel bir tabut yapılmıştı. Cenaze, 12 Temmuz'u 13 Temmuz'a bağlayan geceyarısı askerî uçakla alınıp, Afyon'a götürülüyordu. Afyon Askerî Havaalanı'nda çok sıkı güvenlik önlemleri alınıyor, cenazeyi getirecek uçak inmeden, Isparta, Kütahya ve Uşak Valileri de ayrı ayrı uçaklarla alana geliyorlardı.
Son inen uçak ise, Urfa'dan havalanmıştı. Beklenen yolcular kapıda beliriyor, ardından çok sıkı güvenlik önlemleri arasında uçaktan çıkarılan tabut, hemen orada hazır tutulan bir ambulansa yerleştiriliyordu.

Ambulansın içine, görevli üç astsubay bindirilmişti. Herşey çok süratli gelişiyor; ambulans, escort ve askerî koruma araçlarının eşlğinde bir belirsiz istikamete doğru hareket ediyordu. Bu olayın gerçekleşmesinde hazır bulunan tüm görevliler, ciddi bir biçimde uyarılıyor, taşınan cenazenin kime ait olduğu haberinin yayılması gömüldüğü yerin açıklanması yasaklanıyordu.

Evet, bu yeni bilgilere göre, Said Nursî'nin kabri, bir zamanlar yıllarca yaşadığı Emirdağ ilçesi yakınlarındaki bir dağın yamacindaydı.

(Hulusi Turgut, Türkeş’in anıları Şahinlerin Dansı, s.246-250, ilk baskı 1995, ABC yayınları, Istanbul)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Türkçü Ulus Gazetesi 10 Mayıs 1935 Said-i Kurdi’nin "İrticai Kürtçülük Yaptığı" haberini veriyor.

''Said-i Kurdi, 1925’de Şeyh Said İsyanı nedeniyle Isparta'ya nakledildi...''

Bediuzzeman işgalci türklere çok hizmet etti - ama karşılığında ona büyük düşmanlıklar sergilendi Hapse atıldı, sürgün edildi, ekmeğine siyanür zehri katıldı, cenazesi helikopterden denize atıldı.
Neden? Çünkü o bir kürd idi. Bu kadar basit.
İşgalcilere hizmet etmeyin sonunuz hep böyle olacaktır. İşgalcilerin Kürdistan'dan ebediyen çıkması için çalışın. Tek kurtuluş ve tek özgürlük yolu budur.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu cevaplar da münazarattır, kolayık olsun diye toplayıp buraya aktardım:

Said-i Nursi size göre üstad, bana göre medresesinden kaçanları jandarmanın yakalayıp geri getirdiği bir ittihatçı ve Sunusi'ye Osmanlı'dan ayrılmaması için gönderilen adı nasihat heyeti ama gerçeğinde ise tehdit amaçlı heyetin üyesi bir Teşkilat-ı Mahsusa mensubudur. Abdulhamit'le takdim olunan istibdadın alternatifi ve de muarızı ermeni, süryani ve kürt soykırımlarının mücrimleri olmamalı herhalde. Enver, Talat, Cemal ve Kemal'in müstebit olmakta Abdulhamit'i bırakınız Hitler'le kıyaslanmaları gerektiği ortada ve 31 Mart sizin üstad dediğinizin kimlerin şagirdi olduğunu şüpheye mahal bırakmaksızın izah eder. Müslümanlıkla alakası olmayan hepsi rafizi devşirmelere şeriklik edip Almanya adına darbecilik yapan, Rusya esaretinden kemalistlerin esir değişimi pazarlığıyla kurtulan biri benim üstadım değil. Şeyh Said kıyamına katılmamaları için çevresine yaptığı telkin ve tehditi ise sanırım en iyi tetkik etmiş insanlardan biriyim. Herkesin üstadı kendine, benim üstatlarım Mela Mıstefa, Şeyh Said ve Seyid Rıza'dır.

Sizin hangi ölçüyü kullandığınıza bağlı, ben Said-i Nursi'nin aynı terazinin kefesine konmasını bile birincilere müteveccih zul addederim. Herkes benzeriyle tartılır, Şeyh Said ve Seyid Rıza ile tartılabilmesi için teşkilatlarına ve eylemlerine iştiraki gerekir. Said-i Nursi'nin bu kürt büyüklerinin kıyamına katılımı değil muhalefeti olmuştur, hepsinden vebadan kaçar gibi kaçmış, uzak durmaya itina göstermiştir. Örgüt mensubiyeti ise İttihat ve Terakki Cemiyeti'ni gösterir. İttihatçılarla aynı hanede saymak daha doğru ve tutarlı bir muhasebe olur, zira fikri ve organik birlikteliği bu zümreyledir.

Kemalistlerin ve neokemalistlerin zulmüne uğraması ölçü değil, ittihatçıların alman kanadı tümüyle kemalistlerin zulmüne uğramıştır. Enver'i pazarlıkla rus milislerine katlettiren kemalist Ankara'dır. İttihatçıların general ve miralay rütbesindeki mensuplarını İngilizlere teslim edip Malta'ya sevkini sağlayan da kemalist hükümettir. Abdullah Cevdet ve Ziya Gökalp de kemalistlerce kızağa alınmıştır. Yine ittihatçılardan sonra gelmesine rağmen Alpaslan Türkeş de 1940'lı yıllarda hapsedilmiş, bilhare Milli Birlik Komitesi'nden kemalistlerce ihraç edilmiştir. Sizin ölçünüzü esas aldığımızda bu saydıklarımın hepsine hürriyet mücadelecisi üstadlar dememek için sebep yoktur. Demekki ölçüde hata var.

Tarihi hadiseleri görmek istediğim gibi değil olduğu haliyle görüyorum. Tarih bizden önce yaşanmış ve sonuçlanmış bir süreçtir. Said-i Nursi'ye örgüt mensubiyeti, siyasi yandaşlığı, kürt kıyamları karşısındaki devlet şerikliği ve bizzat ister Abdulhamit olsun ister can düşmanları ama her iki cenahın şahsında dinsiz ve vicdansız bir zulüm devletine istihbaratçı olarak verdiği hizmetler tahtında bakıyor ve niteliyorum. Kafamdaki idol resmini Said-i Nursi yerine geçirmiyorum. İttihatçılara hizmet edenin dini, imanı, vicdanı yoktur. Bu yoksunlukturki Muş, Van ve Bitlis yöresinde halka hükümete bağlı kalmak ve Şeyh Said kıyamına destek vermemek telkinlerini yayar, iknayla bertaraf edemediklerini tehdide kalkışır. Siz isterseniz buna inziva deyin, Resulullah gibi Hira mağarası misali yakarıya ve ilhama yattığını söyleyin. Bu tavır sadece önyargı değil aynı zamanda buğzetmek olur.

Nursi'nin kürtlüğünden vazgeçtik, kamilen müslüman olan milleti kadın ve çocuklar dahil olmak üzere soykırıma uğrarken, insanlar camilere doldurulup diri-diri yakılırken bu adamın dini, imanı ve vicdanı nerededir, hangi inzivadadır?

Buna önyargısız verilecek cevap müslüman cevabı olur, kürt cevabı olur. "Katılmamış ama karşı da çıkmamıştır" demek üstadlık mertebesiyle mütalaa ve taltif ediliyorsa yarın Kürdistan yansa ardılları da ne yanında ne karşısında olur. Sanki yanan dingonun ahırdır ve bunu söyleyenler uzaylıdır..

Muş ve Bitlis aşiretlerini katılmamak konusunda tehdit etmiştir. Hacı Musa'yı, Nuh Beg'i katılmama konusunda baskı altında tutan, Arvasileri devletin sopasıyla yanında tutarak Van bölgesini sindiren Said-i Nursi'dir. O bir Teşkilat-ı Mahsusa görevlisidir ve Öcalan'ın prototipidir. Öcalan da başlangıç itibarıyla nurcudur. Kürtlerde sol düşünce yaygınlaşınca frekans değiştirmiştir.

İyi nurcular iyi konfederasyoncu, iyi özyönetimci, iyi ümmetçi olurlar ama iyi milletperver olamazlar. Bir arabın, bir farsın, bir filistinlinin hak ve hürriyetinin yada sizin yaptığınız gibi ABD zencilerinin hak ve hürriyetlerinin yanındadırlar ve savunucularını sembol edinirler. Şeyh Said'in ise "ne yanında ne karşısındadırlar." Seyid Rıza'nın mezarsız yatmışlığı onlar için sembol edilmesine kafi sebep değildir. Bir milletperver ise Seyid Rıza'da kendi kanını, kendi canını, kendi hukukunu görür. Enternasyonalistlerimiz de tıpkı ümmetçilerimiz gibi yüzdüğü deryayı telaffuza dahi gerek görmeyen ol mahiler gibidir. Milletperverlik ise hakkın ve hukukun mükaddimesi olur ve hepsinin karşısına ayna gibi dikilir.

Şeyh Said kıyamı esnasında Seyid Rıza Dersim'e Kemali'n askerlerini sokmamakla ve geleceği aşikar olan fırtınaya hazırlanmakla meşguldü. Yine aynı Seyid Rıza 1495 yılından itibaren 250 yıl aralıksız Osmanlı ve sünni kürtlerin müşterek saldırılarına maruz kalmış, 1840 ve 1850'li yıllarda Akçadağ'da soykırım görmüş, 1900'lü yılların sonunda tekrar görmüş, Koçgiri direnmesi müddetince bir tek sünninin yardımını görmemiş, daha önce yine sünnilerden hiç yardım görmemiş, 1914'te devlet ilan etmeye kalkıştıklarında Halid Beg'in komutasındaki Hamidiye taburları tarafından tasalluta uğramış bir yörenin lideri olarak tedirgindi.

Ne yapmasını bekliyordunuz?

Sünni kürtler Osmanlı döneminden itibaren Dersim'e ve sair alevi yörelerine ve ezdilerin yaşadıkları yörelere Osmanlı ile birlikte ve Osmanlı olarak girdiler. Bunu hafızanızın bir köşesine not edin. Nurcularda belleğin bu kısmındaki kayıtlar tarikat telkiniyle silinmiş, yok edilmiştir.

Cemil'e gelince nurcu olduğunu siz belirttiniz, bu yaşına kadar evlenmemiş olmasını ben iyi nurculuğa yorumluyorum. Bu da bir alakadır ve selefiyle kıyaslandığında gerçek payı vardır. Konu evlilikten açılmıştı, hasılı hepsinin yolu Said-i Nursi'den geçmiş. Cemil Bayık bugün PKK'nin resmi başkanıdır, başkanlık konseyinin birinci üyesidir.

Alevilerin Şeyh Said kuvvetleriyle çatıştıkları asılsızdır, bu iddiayı ilk sizden işitiyorum. Nerede çatıştıklarını, hangi güçlerle çatışmaya girdiklerini, her iki cenaha da şayet bir çatışma olmuşsa kimlerin komuta ettiklerini söyleyebilirmisiniz yoksa sizi alevi sevmeyen dost yüzlü düşman öpücüklü türk "din kardeşlerimizle" aynı haneyemi yazalım?

Alevilerin yüzyıllar boyunca maruz kaldıklarından haberiniz yok. Şunu unutmayın, kürtler sünnilerden ibaret değil, kürt direniş tarihi sünnilerin direnişleriyle sınırlı değil, hatta sünni direnişleri alevilerin tarih boyunca ortaya koydukları direnişlerin onda biri kadar yekun tutmaz.

Seyid Rıza'yı mezhep saikiyle şaibe altında bırakan ifadelere itibar etmeniz doğru değil, çünkü sizde olan bilginin gerçekle ilgisi yok, hakkaniyetli bir kürde yakıştıramadığımı söylememe lütfen alınganlık göstermeyiniz.

Sünnilerdeki ittihatçılar alevilerde de var. Örnek gösterdiğiniz Xormekan aşiretinin liderine bakınız, Teşkilat-ı Mahsusa mensupluğu olgusu Xormekan liderini de kapsıyor. Ayrıca Ziya Gökalp gibi öğretmenlikle hatta öğretmen vekilliğiyle yetinmiştir, diğer yandan devlet ağzıyla Doğu İlleri ve Varto Tarihi diye kitap yazar ve neticede yeğeninin eşine sarkıntılıktan aile içi cinayete kurban gider. Zazaların kürt olmadığı şeklindeki türk tekerlemesinin bu odaktan çıkması tesadüfi değildir. Xormekan sadece 1925 hareketine değil Dersim hareketine de tavırlıdır. Onlarca Dersim kaçağını hükümet güçlerine teslim ettikleri bilinir. Xormekanlıların devlet hesabına giriştiği ihanet bizdeki Oxru'lu Necip Ağa'nın 40 bin silahlı adam toplayıp Şeyh Said kuvvetlerine saldırması ve ciddi zaiyatlar verdirmesi ölçeğinde değildir ve bu uç örnekleri alevilerin yada sünnilerin tamamına teşmil etmek doğru değildir.

Oxru'lu Necip Ağa'ya bağlı milisler, Dersim alevi kuvvetleriyle Şeyh Said sünni kuvvetlerinin birleşmemesi için Peri Irmağı'nın Murat Nehrine döküldüğü noktadan Kiğı'ya kadar ırmak boyunca sünnilerle aleviler arasında silahlı bir set oluşturmuşlardır. Bu hadiseyi iyi incelemek lazım. Xormekan'ın batı kolu da Necip Ağa ile ttifak halindedir ama belirleyici olan Necip Ağa'nın büyük çoğunluktaki sünni güçleridir. Bu konudaki tarihi bilgileriniz oldukça eksik ve hatalı.

Kiğı beyleri sünnidir, Kiğı'nın kürtlerce işgal edilmesi ihtimaline karşın yardımına giden Karerli Mehmet Efendi alevidir. Sanırım Dersim'in nasıl sindirildiğini ve birleşme imkanının fiilen nasıl yokedildiğini şimdi daha iyi anlıyorsunuz. Burada baş rol sandığınız gibi Xormekanlılarda yada alevilerde değil, sünnilerde. Bölgede kol gezen alevilerde taş çatlasa bin silah çıkmazken Necip Ağa'nın 40 bin silahlı adamı var ve 1925 hareketinin belini kıran da budur. Karerli Mehmet Efendi (Xormekan'ın batı koluna mensuptur) ile ilgili yazıya geçen anlatımlara bakınız 300 silahtan bahsedilir.

Said-i Nursi'ye haksızlık etmediğime sizi temin ederim, yaşadığı dönem itibarıyla sayısız kürt kıyamı var, burada tek-tek saymayacağım. Bu kıyamlardaki tavrını ve Nursi'nin nereye oturtulabileceğini tesbit etmek zor değil. Tarihi bilgilerinizi genişletmeniz yararlı olur. Niyetim sizi üzmek değil, dindarlığınızı yermek hiç değil. Aksine kürt dindarları kıyamlar müddetince ya öncü ya esas katılımcı olarak büyük direnç gösterir, hayran olunası fedakarlıklar yaratırlar. Bu dindarların ve bu tür dindarlığın da bir değeri var. Bizim sorguladığımız Nursi'nin bu dindarlıkla bağı ve neresinde olduğudur. Milletin hukuku bunu zorunlu kılar. Kürtlerden aşiret alayları kuran Abdülhamit'e müstebit olduğu için kafa tutan Nursi'nin ittihatçılar ve ardılları kemalistlerin dünya barbarlık örneklerinin hepsini katlayan zulmü sadece kürtleri değil coğrafyanın tümünü soykırımla silip süpürürken ne yapmakta olduğu araştırılmalı ve sorgulanmalıdır. Yapmaya çalıştığım bundan ibarettir.

Size yazışmalarımız müddetince hatırımda olan bir örneği tekrarlayayım. Mela Selim'in öncülük ettiği kıyam sadece kürt haklarını taleple sınırlı olmayıp aynı zamanda ittihatçıların bölgeye ve Kürdistan'a ilişkin emellerine ve uygulamalarına karşı koyuştur. Burada kürt dindarları kovuşturulur ve katledilirken aynı dönemde ve aynı yörede Nursi'nin medresesinden firar edenlerin jandarma marifetiyle yakalanıp medreseye tekrar iadeleri oldukça düşündürücüdür. Dindarlığın birbirinden hem idrakte hem eylemde farklı bu iki neviini birbirinden ayırmak zorundayız, zira doğaları, tavırları ve kendilerini takdimleri farklı olduğu gibi ilişkilenmeleri ve icraatları tamamiyle farklıdır. Bu sonuncusu da dindarlıktır, kürt dindarlığıdır. Şüphesiz bu dindarlığın bir hakkı, bir sıfatı ve bir hatırı vardır.


Kenan Fani DOĞAN

 

 

 



NAVDARÊN KURD

SEÎDÊ KURDÎ/NÛRSÎ

 



Foundation For Kurdish Library & Museum