DET KURDISKA NATIONALEPOSET
MEM
& ZIN
1600-talet
MEM OCH ZÎN - Sara Förlag, 1992
(Översatt av Robert Alftan och Gisbärt Jänicke)
- Bi zimanê Swêdî -
Den urgamla kurdiska kärleksagan om det olyckliga kärleksparet Mem och Zin som har berättats i folkmun sedan 1300-talet återberättades
av den kurdiske 1600-talpoeten Ehmed-i Khani och därmed blev ett
national epos för kurderna
Sagan om det olycksaliga kärleksparet har berätytats i folkmun sedan 1300-talet
Det kurdiska nationaleposet Mem och Zin som berättats i folkmun sedan 1300-talet skrevs ned/återberättad av 1600-tals kurdiske poet Ehmed-î Khani
Destana Memê Alan berî îslamê li ser lêvê xelkê kurd bû
Ta ku Ehmedê Xanî li dawiya salên 1600'î ew berhev kir û bi navê Mem û Zîn nivîsî.
|
||
Mem och Zin som inte fick varandra tros ha blivit begravda här i den urgamla kurdiska staden Cizir i den delen av Kurdistan som är ockuperat av Turkiet.
Sommaren 2015 har den turkiska armén understödd av de islamistiska ISIS terroristerna förstört nu hela staden Cizir. De kurdiska invånarna i staden dödades och fördrevs bort i tusentals.
Mem och Zin'in türbesinin yukarıda görülen orjinal şeklini modern duvar sıvasıyla sıvayarak ! bozan belediye meclisi kahrolsun!
Yukarıda görülen Mem û Zin türbesi yüzyıllardan beri aynı şekilde kalarak tarihi doku muhafaza edilmişti. Ama bu son yıllarda bir art niyetli
veya bir merkep kafalı Cizre belediye meclis üyesi, kürdler için pahabiçilmez bu milli değeri olan tarihi türbenin içini sıvama kararı alarak, bu türbenin
asli görünüş şeklini mahvetmiştir. Hatta mezar taşlarını boyama zulmünü bile etmiştir. Umarız ki milli ve tarihi değeri böyle pahabiçilmez bu tür kürdi ve kürdistanî tarihi eserler,
bu tür ahmakça müdahalelere bir daha uğramaz ve en kısa zamanda da bu modern sıva çok titiz bir şekilde türbe duvarlarının taşlarının üzerinden
milimetre milimetresine kazınarak türbe tekrar eski asli haline kavuşturulur. Aynı şekilde mezar taşları üzerindeki yeşil boya temizlenir.
Yukarıda bozulmamış (sıvanmamış) haliyle görülen türbenin her gün ve ebediyen günde bir kez mezar taşlarının yanına konulması gereken taze gül
ve çiçeklerden başka hiçbir eksiği yoktu. Bir de mezarın yanıbaşındaki duvarda günde 24 saat yanan iki tane mumdan başka ne eksiği vardıki.
Bir iyilik yapacaksaydınız o zaman hiç olmasa bu mezar taşlarının yanıbaşına hergün küçük bir demet gül ve çiçek koymaya ve ebediyen yanan bir çift mum yandırmaya alıştırsaydınız kendinizi.
Boynu kırılasılar..
Va ye dawiyê ev xetayê xwe hinek rast kirine. Ew subuxa/sîwaxa kirêt ji ser dîwarên qebristanê birine.. Lê hîna jî sîwaxa modern li ser beşekê dîwaran maye !!
2021
Kêlên Li Ser Tirba Mem & Zîn, (Wêne: Mîkael Frölund) Li Cizîra Botan
Z
Qesrik - Zindana Mem li navbera Şirnex û Cizîrê
ZIRIAB (Abd-ul Hesen Elî Îbn Nafî 789-857) FROM CORDOBA - SPAIN
Ziriab (789 Mûsil – 857 Endulus)
Abu'l Hesen 'Elî ibn Nafî anjî bi navê naskirî Ziryab (789 Mûsil – 857 Endulus), stêrnas, erdnas, helbestvan, stranbêj û hunermendê kurd e. Ziryab xwendekarê Îsheq Mewsilî yê kurê Îbrahîm Mewsilî bû.
Piştî ku jêhatîbûna wî di muzîkê de ji ya mamosteyê wî buhurî, berê xwe da başûrê Spanyaya îroyîn Kordobayê. Li wir melîkê mîrîtiya emewiyan a Ebdurehmanê II.
ew girte nik xwe. Bi vî awayî jîrbûna muzîkjenên kurd bi Ziryab dewam kir û tesîreke mezin li muzîka Spanyayê kir. Ziryab têla 5an li ûdê zêde kir û yekem car bi pirtikekî êlo li ûdê da.
Wî tesîreke mezin li muzîka spanî kir û weke damezrênerê kevnesopiya muzîka Endulusî tê nasîn. Evdirrehmanê II azadiyeke mezin dabû Ziryab û Ziryab bi vê azadiyê dibistaneke muzîkê saz kir.
Ziryab her weha tar û sêtar jî anîn Kordobayê û ev amûr pasê veguherî gîtara Spanyayê. Muzîk û reqsên Kurdistan û Rojhilata Navîn pasê bi tekiliya muzîk û reqsên qereçiyan veguherî flamenkoya spanî.
Li gorî gelek çavkaniyan Ziryab bandora xwe her weha li mode, xwarin û mîmariya welatên nîvgirava Îberî û Ewrûpayê jî kiriye. Ziryab di sala 857an de koça dawîn kiriye.
Ziriab 789-857, by Rebwar K Tahir
| Ehmedê Xanî’nin eşsiz eseri Mem û Zîn ilk kez opera olarak sergilendi Almanya (Rûdaw) - Kürt edebiyatının başyapıtlarından “Mem û Zîn” opera versiyonuyla Uluslararası Mayıs Festivali’nde izleyiciyle buluştu. Ünlü Kürt edebiyatçı Ehmedê Xanî’nin eserine dayanan Mem û Zin Operası’nın bestesi Cem İdiz, librettosu ise Cuma Boynukara tarafından yazıldı. Mem û Zîn Operası, Uluslararası Mayıs Festivali etkinlikleri kapsamında Almanya’nın Wiesbaden kentinde sanatseverlerle buluştu. Mem û Zîn’in opera versiyonuyla sergilenmesi için eserin orijinalinden derlemeler yapan Kürt yönetmen İhsan Osman, performansın tamamıyla Kürtçe olduğunu ama Almanya’daki gösterim için sunum ve hikâyenin Almanca olarak da hazırlandığını belirtti. Rejisörlüğünü İhsan Osman’ın üstlendiği Mem û Zîn Operası’nda Soprano Özlem Bulut, Tenor Angelo Pollak ve Piyanist Fiona Pollak gibi önemli sanatçılar yer aldı. Rûdaw’a konuşan Özlem Bulut, “Küçüklüğümde Mem û Zîn’i okumuştum, 20 yaşındayken tekrar okudum. Son olarak da Selim Temo’nun özel çevirisi ile bir daha okudum. Bu, kendimi bir opera sanatçısı olarak ispatlamam için büyük bir fırsattı” ifadelerini kullandı. Angelo Pollak ise “Çok heyecanlıydım, bir opera sanatçısı olarak Kürtçe performans sergilemekten onur duydum. Müzik barışın dilidir. Kanımca bu, diyalog başlatmaları için Kürt toplumu, aynı şekilde Türk toplumu için önemli bir katılım. Bu hikâye benim için çok ilgi çekici, Romeo ve Juliet gibi çok tanınan bir hikâye” dedi. Prodüser Dara Kutlay, projede 115 kişinin yer aldığını belirterek sadece orkestrada 45 kişi bulunduğunu ifade etti. “Kürdistan’da sahnelemek istiyoruz” Sponsor ve destek eksikliğine dikkat çeken Kutlay, “Bu projeyi Kürdistan’da sahnelemek istiyoruz. Bu kültür, bu sanat. Kürdistan’da da sahnelememiz için bakanlarımız bizi desteklesin, biz hazırız” şeklinde konuştu. Mem û Zîn Operası’ndan sonra “dil ve kimlik” temalı bir panel de düzenlendi. Kaynak: Rudaw |
Kurd pirtûka Mem û Zîn a Ehmedê Xanî diyarî didin Papa Fracis
-- Kurds present the Kurdish national epic Mem and Zin by Ahmed Khani (16th century) to Pope Francis.
Kurdish charming offensive of the Vatican Pope Francis in 2023. Europe is still exploiter old colonialist and fake democrat
Ziriab in Cordoba
Bilindiği gibi kürdlerin tarihi ülkesi medeniyetin beşiğidir. Kürdlerin antik dönemde de medeniyete etkisi olmuştur.
Kürd Ziryab, yemeğin üç öğün yenilmesi, masa örtüsü kullanılması, çorba, ana yemek ve sonra tatlı ikram edilmesi gibi gelenekleri başlatan kişidir.
Kürd Müzisyen Ziryab M.S 822 yılında Cordoba'da (İspanya) müzik konservatuarını açt ve ud ve ardılı gitarın mucidi olarak biliniyor.
Pirtûka Ehmedê Xanî Mem û Zîn li Berlînê, sala 1885an hatiye çapkirin. Her wiha Kurdistan Tealiyê jî Mem û Zîn li Stenbolê sala 1919an çapkiriye.
Foundation For Kurdish Library & Museum
