AMILCAR CABRAL
1924-1973
Amílcar Cabral, 12 îlonê 1924 li Bafatá, Guinea-Bissau ji dayik bû, 20 Çile 1973 li Conakry wefat kir, serokê Partiya Serxwebûna Afrîka ya Guinea û Cape Verde bû, û ji Portekîzê li Guinea-Bissau serokatiya tevgera serxwebûnê kir. Di 1973 de, ew li paytextê Guinea Conakry, ku ew lê dijiya, hate kuştin.
(Devrimci dünya uluslarının Avrupa kolonyalizmi'ne karşı direnişlerini andığımızda sıkça bahsettiğimiz afrikalı (Capo Verde) büyük direnişçi ve devrimci: Amilcar Cabral'dan bahsediyoruz.)
Amílcar Cabral’ın Hayatı
Amílcar Lopes da Costa Cabral, 12 Eylül 1924’te Portekiz sömürgesi olan Gine-Bissau’da doğdu. Portekiz’de agronomi eğitimi aldıktan sonra ülkesine döndü ve halkın yaşam koşullarını iyileştirmeye çalıştı. Ancak kısa sürede sömürgeciliğin yarattığı eşitsizlikleri yalnız teknik bilgiyle değil, siyasi mücadeleyle aşmak gerektiğini gördü.
1956’da Cape Verde ve Gine-Bissau’nun bağımsızlığı için Afrika Partisi (PAIGC) adlı örgütü kurdu. Hem teorisyen hem de bir gerilla lideri olarak Cabral, halkın kendi öz gücüyle kurtuluşunu savundu. Marksizm’den etkilendi ama dogmatizme düşmeyerek, Afrikalı toplumların tarihsel ve kültürel özgünlüklerini temel alan bir “ulusal kurtuluş” ideolojisi geliştirdi.
20 Ocak 1973’te Conakry’de, Portekiz gizli servisi PIDE’nin desteklediği bir suikast sonucu öldürüldü. Ölümü, Afrika’daki bağımsızlık hareketleri için büyük bir kayıp oldu; ancak onun fikirleri, kıtanın birçok ülkesinde anti-sömürgeci mücadeleye ilham vermeye devam etti.
Amílcar Cabral doğrudan kürdler hakkında yazmadı ya da konuşmadı. Fakat onun geliştirdiği ulusal kurtuluş stratejileri, kürdlerin mücadelesi açısından da öğreticidir. Kürd gençliği, onun teorik ve pratik devrimci deneyimlerini 1970’li ve 1980’li yıllarda sıkça dile getirdi.
Cabral, bağımsızlığın yalnızca askeri zaferle değil, halkın kültürel kimliğini sahiplenmesi ve sömürgecinin dayattığı kimlikten kurtulmasıyla mümkün olacağını vurguladı. Bu yaklaşım, kürdlerin de yüz yıllardır karşı karşıya olduğu kültürel asimilasyon ve kimlik inkarına karşı güçlü bir paralellik taşır.
Cabral’ın “sömürgeciliğin en derin saldırısı kültürel alandadır” sözü, kürdlerin maruz kaldığı dil yasakları, tarihsel hafızanın silinmesi ve eğitimde tek dilli baskılarla bire bir örtüşmektedir. Onun düşünceleri, kürdlerin ulusal kurtuluş mücadelesine enternasyonalist bir ışık tutar: askeri direnişin yanında, kültürel direnişin de olmazsa olmaz bir boyut olduğunu hatırlatır.
G.C.
Amilcar Cabral (12 Eylül 1924 – 20 Ocak 1973) Afrikalı ziraat mühendisi ve vatansever siyasetçi.
Cabral, Gine Bissau ve Capo Verde Adalarındaki bağımsızlık hareketinin lideridir. 1973 yılında Portekizli ajanlarca suikast sonucu öldürülmüş, ölümünden kısa bir süre sonra da Gine Bissau tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiştir. Ölümünden bir yıl sonra kardeşi Luis Cabral Gine Bissau'un ilk cumhurbaşkanı oldu.
"Evin yanarken tamtam çalmak yangını söndürmez.
Baharda su ne kadar sıcak olursa olsun kuyudan çıkan su pirinci pişirmeye yetmez."
Amilcar Cabral
