Eléonore Fourniau
Singing in Kurdish: By singing I learned Kurdish language
Eleonore li Kurdistanê
SADİYE ESER / MA / İST
Dengbêj Şakiro ile Mihemed Arif Cizîrî’den etkilenerek Kürtçe eserler seslendirmeye başlayan Fransız sanatçı Eleonore Fourniau, sesiyle büyük ilgi toplasa da „Daha yolun başındayım“ diyor.
Kürtçe ve Türkçe seslendirdiği eserlerle sosyal medya ve çeşitli müzik platformlarında büyük ilgi toplayan Eleonore Fourniau, son dönemin en çok dinlenen isimlerinden biri.
1987 yılında Paris’te dünyaya gelen Fourniau, hayatının 3 yılını Özbekistan’da geçirir ve burada hem tarih bölümünü okur hem de piyano eğitimi alır.
Fourniau, 2010 yılında İstanbul’a gelerek İstanbul Teknik Üniversitesi’nde misafir öğrenci olarak eğitim görür. Kürt müziği ve kültürüne merakından dolayı Dengbêj Xalide’den ders alan Fourniau, bir süre Esman grubuyla çalışma yürüttükten sonra şuan Samaïa, Telli Turnalar gibi kendi projelerini yürütüyor.
Önce deyişlerle tanıştım
Fourniau, halk müziğini Türkiye gelmeden önce bilmediğini belirtti ve ekledi: “Sadece sazın sesini duymuştum ve hoşuma gidiyordu. Türkü nedir, halk müziği nedir? Hiçbir şey bilmiyordum. Türkçe de hiç bilmiyordum. Her şeyi burada öğrendim. Sazı öğrenmek için ilk çaldığım eserler ve türküler tabi deyişler oldu. İlk deyişlerle tanıştım.”
Fourniau, “Azınlıkların dilleri ilgimi çekiyor. Örneğin kendi ülkemde benim anadilim Fransızca Oksitan dilidir. Bu ülkede de Kürtçe diye bir dil olduğunu öğrendim ve ilgimi çekmeye başladı. Fransa’da da genel olarak insanlar Türkiye’de Kürtçe’nin konuşulduğunu biliyorlar. O yüzden bu konuya yabancı değildim” diye konuştu.
Dengbêj Xalîde’den eğitim aldım
Dengbêj Xalîde’den ses ve gırtlak eğitimi aldığını dile getiren Fourniau, sonrasında arkadaşlarıyla konuşarak ve şarkı söyleyerek Kürtçeyi öğrendiğini söyledi.
Fourniau, bölgede yöre yöre derleme çalışması yapmak istediğini de söyledi.
Fourniau , Alevi deyişlerini okuduğunda hissettiklerini de şu sözlerle anlatıyor: „Kopuzları, dede sazları olan üç tellileri ellerime aldığımda hem tarihi boyutunu hem kutsal boyutunu hissedebiliyorum. Alevi müziği çok derin bir tasarruf içeriyor. Ben her zaman sözlerini anlayamasam da deyişlerin sözleri çok derin.“
Dersim’e ait eserlerin müziğinden de etkilendiğini söyleyen Fourniau, özellikle Kurmanckî , Kurmancî eserleri ve Lazca eserleri öğrenmeye çalıştığını anlattı.
Dengbêj Şakiro rap müziğine benzetiyorum
Kürtçe müziğe olan ilgisinin Dengbêj Şakiro ile Mihemet Arif Ciziri’den etkilenmesiyle başladığını dile getiren Fourniau, “Arkadaşlarımdan tesadüfen duydum sonra dinlemeye başladım. Dengbêj Şakiro hiçbir enstrüman kullanmadan çıplak sesle söylüyor. Çok güçlü bir sanatı var. Dile de çok hakim. Biraz rap müziğine benzetiyorum. Bir halkın yüzyıllar boyunca taşıdığı kültürü ifade ediyor. Bütün sözlerini anlamasam da bunu müziği dinleyerek anlamaya çalışıyorum. Mihemed Arif Cizîrî’nin ses tonu çok duygulu ve beni derinden etkiliyor” diye ifade etti.
Daha yolun başındayım
Kürtçe seslendirdiği parçalarının çoğunu kendisi dinleyerek ezberlediğini ve öğrendiğini sözlerine ekleyen Fourniau, “O yüzden seslendirdiğimde çok duygulanıyorum. Çünkü onları ben seçtim. Özellikle öğrenmek istedim. Birisi bana yardımcı olsaydı belki biraz daha düzgün söylerdim. Yalnız kaldım bu konuda” diye belirtti.
Bunun yanı sıra sıtranların seslendirmesinin çok zor olduğunu aktaran Fourniau, “Bu yolun tamamen başında olduğumu düşünüyorum. Daha fazla çeşitli yörelerin dengbêj parçalarını öğrenmek isterim. Bunun için o sanatı taşıyan insanlara biraz zaman geçirmem gerekiyor. Bir gün öyle bir imkan olursa öğrenebilirim” dedi.
Yaptığı projelerden bahseden Fourniau, en son projelerinden birinin Kanada da İran müziğini yapan bir grupla Soranca söyleyerek sahne aldığını anlattı.
Oksitan dili ile Kürtçe dilinin durumunu karşılaştıran Eleonore Fourniau şöyle konuştu: “Biz çok uzun zaman önce asimile olmuşuz. Bazı bölgelerde yerel dil daha yaşıyor. Brötanya dediğimiz bölge daha çok İngiltere’ye yakın Fransa’nın batısı diyelim o bölge de o dilde okullar var. Özel okullar ama yine de okullar var. Halk oyunları, müzik festivalleri çok olduğu için bu kültür hala yaşıyor. Bask bölgesinde de aynı şekilde. Oralar küçük bölgeler. O istisna. Ancak Fransa’nın diğer taraflarında Fransız ihtilalından sonra asimilasyon süreci uygulandı. Halk asimile oldu. Artık çok az kişi konuşuyor. Benim babam biz küçükken bizimle bu dil ile konuşuyordu. Ben o nedenle anlıyorum ama Fransızcaya yakın olmasına rağmen konuşamıyorum.
200 yıl önce anadilini okullarda konuşmak yasaktı. Kim konuşuyorsa öğretmenler tarafından dövülüyordu. Baskı altında yaşanıyordu. Asimilasyon çok çok başarılı olduğu için bu devlet için artık bir tehlike değil. Birkaç kişinin konuşması onlar için tehlikeli değil. Bu nedenle serbest. Fransa’da asimilasyon tamamen başarılı oldu.
Türkiye’de devlet politikası olarak uygulanan asimilasyona ailelerin oto sansürünün de eklenmiş durumda. Aileler çocuklar iş bulsunlar, zor durumda kalmasınlar diye dile önem vermiyorlar. Kürtçe olsun, Lazca olsun hangi dil olursa olsun kendi kendilerini öğrenirler diyor. Halbuki bir çocuğun dil öğrenmesi için ilk annesinin ve babasının yoğun olarak konuşması lazım. Yoksa bu dil de kaybolacak. Bu bir kültürün kaybolma sebebi olabilir.”
Yöp
Elenone & Aynur
Eléonore Fourniau & Yelda Abbasi
2021, Greece
Eléonore Fourniau
Eléonore li Kurdistan'ê 2021
Eleonore in Newroz 2022 in Amida
Hunermend Eléonore çû Dêrsimê 23-08-2019
Hunermend Eléonore çû Dêrsimê 23-08-2019
Hunermend Eléonore çû Dêrsimê 23-08-2019
Hunermend Eléonore çû Dêrsimê
Konsera Eleonore Forniau li Sikeftên Darê, Nîsan 2021
Eleonoıre li Opera House'ê, Behar 2022
Eleonoıre li giravên li Bakurê behra Ege'yê, Havîn 2023 Yûnanîstan
Kurdiliitti - Finland
"Bego", Dersim 1938 ve sonrası, by Rose Agum
The beautiful is beautiful - again, endless beautiful - allways...
Rajasthan (Jodhpur-Nagaur)
Rajasthan (Jodhpur-Nagaur)
Rajasthan (Jodhpur-Nagaur)
Rajasthan (Jodhpur-Nagaur)
Rajasthan (Jodhpur-Nagaur)
World Sacred Spirit Festival
Hyderabad Times, 2019
Eléonore Fourniau nun ilk makalesi: Kürd Dengbêjler üzerine ..
Eléonore Fourniau
Sîpan ŞÎNDA
Strana Kurdî, ewqas dil nazik û dil bi kul e, dema mirov guhdarî dike dilê mirovî zîz dike, giyanê mirovî geş dike, serê mirovî mest dike. Ji bona mirov ji stranekê, dengbêjekê hez bike ne şert e ku mirov ji zimanê wan fêm bike. Di stranê de bandora hêza miqamê stranê, ya pêlên dengê dengbêjî ji bandora zimanî gelek xurttir e. Dema mirov wateya stranê jî bizanibe ev hê jî xurttir dibe. Her çend gelê Kurd di erdnîgariyeke bi pirranî çiya de jî dijî, lê belê strana Kurdî bangî giyanê mirovî dike. Ji ber wê dema kesên biyanî jî guhdarî strana Kurdî dikin, strana Kurdî wan jî dike evîndarê xwe. Yek ji van kesên ku bûye dildar û evîndarê strana Kurdî jî Eléonore Fourniau ye. Ka werin em Eléonore nas bikin. Ew kî ye, çawe strana Kurdî naskiriye?
Eléonore Fourniau, jineke Frensî ye. Bavê wê eslê xwe Oksîtan e. Ew li Frense xwudê daye û mezin bûye. Di zarokatiya xwe de perwerdehiya mûzîka klasîk dîtiye. Ew li ser zimanê xwe Oksîtî lêkolîn dike û hinek mûzîka Oksîtî dibêje. Dema li Frense di zanistgehê de xwendekar e, di sala 2010 an de weke xwendekara mêvan ji bo xwendina konservatûarê diçe Stenbolê. Ew di konservatûarê de hînî mûzîka Anadolû û tembûrê dibe. Li wir çend xwendekarên Kurd nas dike. Li Stenbolê 3 mehan diçe qursa zimanê Kurdî. Bi riya hevaleke xwe ya Frensî, li Stenbolê dengbêj Xalîde nas dike. Demekê ji dengbêj Xalîde dersa strana Kurdî distîne. Bi hevalên xwe yên zanîngehê re li wir Koma Esman ava dikin. Klîba xwe ya yekemîn bi Kurdî Lêlê Rihê çêdike. Li ser mûzîka Kurdî zêde ders nestandine. Dibêje ez bi serê xwe hînî strana Xezal Xezal bûm, tu kes tune bû kû alîkariya min bike. Dibêje min strana Kurdî bi korfeleqî naskir, lê paşê stirîna wê ji bo min bû weke sekneka polîtîk. Herweha ev ne tenê girêdayî Kurdî ye, ev girêdayî nêrîna min a li ser jiyanê û bîr û baweriya min e. Ew dibêje li Tirkiyê, di konservatûarê de her tişt ji devekê derdiket, tu caran behsa zimanên cuda nedihat kirin, agahiyên xelet didan. Min di serî de hayî ji vê nebû. Lê piştî ez vegeriyam Frense min li vê anî der, min eva henê baştir fêmkir. Ji ber kû Kurdî zimanekî di bin zextê de ye, ji bo min ji zimanên serdest girîngtir e. Ev ne tenê girêdayî hunerê ye, min xwest kû ez hinekê balê bikişînim ser Kurdî. Dibêje bandora ez bi strana Kurdî didim, ez nikarim bi zimanekî serdest bidim. Eléonore dibêje hozanên Kurd yên herî zêde bandor li ser min kirîne Şakiro, Mihemed Arif Cizîrî û Mihemed Şêxo ye. Ew dibêje tişta herî zêde di strana Kurdî de bandor li ser min kirî ji xurtiya deng e. Ew pitirê xwe ji mûzîka gelêrî hez dike. Ji xwe amûra kû ew evîndarê wê ye Hurdy-gurdy ji gelêrî ye. Niha komek ya wan ji sê kesan pêk tê bi navê Samaya heye. Koma Samaya niha dest bi projeyek mezin dike. Ewê di vê projê de kêm kêm bi 10 zimanan bistrin. Dengê Elêonore gelik li strana Kurdî tê. Dema ew bi devokên herêmî stranan dibêje, tu dibêjî qey ew devoka wê bi xwe ye. Ew ji véya henê girêdayî kedê dike. Ji ber ku ew ji bo vê kedeke mezin dide. Ew niha dixwaze albûmeka Kurdî çêke. Elêonore, niha bi Kurmancî, Soranî, Dimilkî distire. Spas Elêonore, her bijî tu û dengê te.
RONAHÎ
ELÉONORE FOURNIAU - Singing in Kurdish
Foundation For Kurdish Library & Museum