Aleksander Jaba
ALEXANDER JABA
1801-1894, Saint-Petersbourg
Aleksander Jaba
Polonyalı olan Jaba 1801’de Letonya’nın Kraslave şehrinde doğdu. 1824-1828 yılları arasında Saint-Petersbourg’da Doğu bilimlerini okudu, sonrasında Erzurum ve başka yerlerde Rusya konsolosu olarak görev yaptı. 1848-1866 yılları arasında Erzurum’da konsolosken Alman asıllı Rus akademisyen Boris Andreyeviç Dorna’nın isteği üzerine Kürtçe öğrendi. Başta Mela Mahmûdê Bazîdî olmak üzere Kürt alim ve şahsiyetleriyle yakın ilişki içinde oldu. 1860 yılında Saint-Petersbourg’da elinizdeki kitabı Kürtçe orijinali ve Fransızca çevirisiyle birlikte yayımladı: Recueil de Notices et de Récits kourdes servant à la connaissance de la langue, de la littérature et des tribus du Kourdistan / Camî‘eyê Risaleyan û Hikayetan b’Zimanê Kurmancî / Kürtlere Dair Kısa Tanıtım Yazıları ve Öyküler Derlemesi. Fransızca-Kürtçe Sözlüğü Dictionnaire kurde-français (Ferhenga kurdî - fransî, tıpkıbasım; Avesta, 2014) 1879’da Saint-Petersbourg’da yayımlandı.
Di sala 1801ê de li bajarê letonî Kraslavê ji dayik bûye û bi eslê xwe polonî ye. Di navbera salên 1824-1828ê de, li Saint-Petersbourgê, rojhelatnasiyê dixwîne û pişt re, Erzirom jî tê de, li çend konsolosxaneyên Rûsyayê wek konsolos dixebite. Dema Jaba li Erziromê di navbera salên 1848 û 1866an de konsolos bû, li ser daxwaza akademîsyenê rûs Borîs Andreyevîç Dorna ku eslê wî almanî ye, dest bi hînbûna zimanê kurdî dike. Ev hînbûna zimanê kurdî dibe sedema danûstandinên germ di navbera Jaba û Mela Mehmûdê Bazîdî û gelekî zanyarên kurd ên din de. Danûstandina Jaba bi kurdan re û elaqeya wî ya li ser ziman û edebiyata kurdî pêşî bi çapkirina kitêbekê encam dide. Kitêbê bi serenavê Recueil de Notices et de Récits kourdes servant à la connaissance de la langue, de la littérature et des tribus du Kourdistan (Kurtenot û çîrok ji bo naskirina ziman, edebiyat û qebîleyên Kurdistanê, 258 r.) bi zimanê kurdî-fransî di sala 1860ê de li bajarê Saint-Petersbourgê hate çapkirin. Projeya ferhenga fransî-kurdî bi fermana Akademiya Zanistê ya Împaratoriya Rûsyayê dest pê dike û ferheng bi serenavê Dictionnaire kurde-français (Ferhenga kurdî - fransî, Avesta, 2014) di sala 1879ê dîsa li bajarê Saint-Petersbourgê de çap dibe.
Destnivîsên kurdî yên Aleksander Jaba (Wêne: Ktêbxaneya Netewî ya Rûsya'yê)
Destnivîsên kurdî yên Aleksander Jaba (Wêne: Ktêbxaneya Netewî ya Rûsya'yê)
Cami bi risalîna wa hîkayetîna
bi zimanê kurmancî
Samling av kurdiska brev och berättelser -
Boken gavs ut 1860 i S:t Petersburg. Den samlades och översattes till franska av den framlidne Alexander Jaba, rysk konsul i Erzerom
Foundation For Kurdish
Library & Museum