MUKS
Moxene, Mokk, Moks, Miks, Mukus

Home  |  Destpêk  |  Ana Sayfa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ji destê rastê: Hemze Begê Muksî, Ekrem Cemîl Paşa
Hemza Begê Miksî li destpêka sedsala 20an li Stenbolê jiyaye. Sala 1946an rêveberê yekemîn dibistana fermî bû li parêzgeha Hesekê.
Gora wî li gundê Dugirê ye, rehmetiyê (Hejarê Mukiryanî) ev nivîsandin li ser kêla ber serê wî nivîsiye:

Mamoste Hemza beg
Rehberê fidakar!
Pir kes ji xew te kirine hişyar
Raze bi xoşî bes menale
Peyman elê me ew hewale
Rojî ku welat bijî bibînim
Ez mijde bi xo bo te bînim

05/04/1958

BÜYÜK KÜRD MİLLİYETÇİSİ

 

1892 yılında Van’ın Müküs (Bahçesaray) ilçesinde dünyaya gelen ve Müküs Beylerinden olan Hamza Bediüzzaman’ın ilk talebelerindendir. Oldukça hareketli ve maceralı bir yaşama sahip olan Hamza, ilginç ve mücadeleci kişiliğiyle ön plana çıkar ve bütün hayatı boyunca aktif bir çalışmanın içerisinde yer alır. Kürdistan Teali Cemiyet’inden Jin dergisine Mem u Zin’den İsrat’ül İcaz Tefsiri’nin yayınlanmasına kadar sayısız hizmette imzası bulunur. Müküs’te bulunan Mir Hesenê Weli Medresesi’nde öğrenimine başlayan Müküslü Hamza, daha sonra Bediüzzaman’ın ilk talebelerinden olur. Said Nursi’nin İşaretü’l İcaz adlı tefsirini yayınlayan Hamza, “Eski Said’in Ehemmiyetli Talebesi Hamza” imzasıyla bu kitaba not düşer. 5 Nisan 1958 yılında Suriye’nin Hesice şehrinde hayata gözlerini yuman Müküslü Hamza Aynı yerde defnedildi. Bu biyografi çalışması, Said Nursi ve Yakın Kürt Tarihi üzerine araştırma yapanlar için, önemli bir kaynak olma özelliğine sahip.

**Kitêba biyografîk ya li ser jiyan, serborî û mucadela Hemzeyê Muksî, ji weşanên Kentê derket. Kitêba bi navê: Eski Said’in Ehemiyetli Talebesi:HAMZA (Şakirdê muhîm yê Seîdê Berê, Hemze.) Ji hêla vekolîner Veysel Aydenîz ve hatiye nivîsandin. Hemzeyê Muksî di demên pêşî de yek ji şakirdên herî muhîm yê Seîdê Nûrsî ye, ku li medresa Horhorê ya li Wanê ders jê girtiye û cara pêşîn tefsîra wî ya bi navê Îşaratul îcaz weşandiye. Jiyana Hemzeyê Muksî ya bi macera û germ di kitêbê de bi berfirehî cih digire. Çend meqaleyên Hemze jî di vê kitêbê de cih digrin. Hemzeyê Muksî di dîroka kurdan ya siyasî û nêz de şexsiyetekî berbiçav û xwedî cihekî grîng e. Ew di xebatên wekî avakirina Kurdistan Tealî Cemiyetî û di avakirina Xoybûnê de jî roleke aktîf dileyize. Di dîroka weşangeriya kurdî de ciheke awarte ji bo Hemze heye. Mem û Zîn li Tirkiyê cara pêşî ji hêla Hemzeyê Muksî ve hatiye weşandin. Wekî din kovara Jînê ya navdar 20 jimarên pêşî di bin îdareya Hemzeyê Muksî de weşiyaye. Wekî ku tête zanîn ev kovar di salên 1918-1919an de 25 jimar weşiyaye.

 

Konê Reş l i ber tirba Hemzeyê Muksî

 

 

 

1700'lerde yapılmış bir seyyah haritasında Muküs ve Gevaş arasındaki 'ASUKURD/ASIAKURD' adlı bir yerleşim yeri de belirtilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Van'ın ilçelerinden olan kadim Muküs'ün ismi 1964 yılında ilgalci islamo-faşist vatansız türkler tarafından 'Bahçesaray' yapılmış.
Tarihte Moxene, Mokk, Moks, Miks, Mukus diye bilinir.
1860'larda o mıntıkadan geçmiş avrupalı bir seyyahın yayımladığı harita

 

 

 


KURDISH CITIES

 

 

 

 


Foundation For Kurdish Library & Museum