MUKS
Moxene, Mokk, Moks, Miks, Mukus
Ji destê rastê: Hemze Begê Muksî, Ekrem Cemîl Paşa
Hemza Begê Miksî li destpêka sedsala 20an li Stenbolê jiyaye. Sala 1946an rêveberê yekemîn dibistana fermî bû li parêzgeha Hesekê.
Gora wî li gundê Dugirê ye, rehmetiyê (Hejarê Mukiryanî) ev nivîsandin li ser kêla ber serê wî nivîsiye:
Mamoste Hemza beg
Rehberê fidakar!
Pir kes ji xew te kirine hişyar
Raze bi xoşî bes menale
Peyman elê me ew hewale
Rojî ku welat bijî bibînim
Ez mijde bi xo bo te bînim
05/04/1958
BÜYÜK KÜRD MİLLİYETÇİSİ
1892 yılında Van’ın Müküs (Bahçesaray) ilçesinde dünyaya gelen ve Müküs Beylerinden olan Hamza Bediüzzaman’ın ilk talebelerindendir. Oldukça hareketli ve maceralı bir yaşama sahip olan Hamza, ilginç ve mücadeleci kişiliğiyle ön plana çıkar ve bütün hayatı boyunca aktif bir çalışmanın içerisinde yer alır. Kürdistan Teali Cemiyet’inden Jin dergisine Mem u Zin’den İsrat’ül İcaz Tefsiri’nin yayınlanmasına kadar sayısız hizmette imzası bulunur. Müküs’te bulunan Mir Hesenê Weli Medresesi’nde öğrenimine başlayan Müküslü Hamza, daha sonra Bediüzzaman’ın ilk talebelerinden olur. Said Nursi’nin İşaretü’l İcaz adlı tefsirini yayınlayan Hamza, “Eski Said’in Ehemmiyetli Talebesi Hamza” imzasıyla bu kitaba not düşer. 5 Nisan 1958 yılında Suriye’nin Hesice şehrinde hayata gözlerini yuman Müküslü Hamza Aynı yerde defnedildi. Bu biyografi çalışması, Said Nursi ve Yakın Kürt Tarihi üzerine araştırma yapanlar için, önemli bir kaynak olma özelliğine sahip.
Konê Reş l i ber tirba Hemzeyê Muksî
|
1700'lerde yapılmış bir seyyah haritasında Muküs ve Gevaş arasındaki 'ASUKURD/ASIAKURD' adlı bir yerleşim yeri de belirtilir.
Van'ın ilçelerinden olan kadim Muküs'ün ismi 1964 yılında ilgalci islamo-faşist vatansız türkler tarafından 'Bahçesaray' yapılmış.
Tarihte Moxene, Mokk, Moks, Miks, Mukus diye bilinir.
1860'larda o mıntıkadan geçmiş avrupalı bir seyyahın yayımladığı harita
Foundation For Kurdish
Library & Museum