Short Obituary Of Major EB Soane, Travels In Kurdistan, 1923

Têgehîştin-î Rastî

Têgeyştinî Rastî rojnameya artêşa Îngilîz bû û bi giştî 65 hejmar weşandibû. Li vir wêneyê hejmara 1ê rêbendana (çileya paşîn) 1918 heya 20ê rêbendana 1919 heye.
Rojname şeş hefteyan carê çap dibû. Serdar (Bînbaşî) Soane gerînendeyê weşanê bû û baş bi Kurdî dizanî. Her weha îstîxbaratê dikir.

Kurdolog ve ingiliz askeri istihbarat uzmanı Eli Soane tarafından çıkarılıyordu.
İngilizler kürdlere devlet kurmada bir şans tanıdı ama dönemin ümmetçi islamist geri kürd liderleri başımsız bir kürd ulus devleti kurulmasının olgunluğunda ve bilincinde ne yazık ki değidi.

İngilizlerin çıkardığı kürdçe gazete.. Bu gazetenin diğer sayılarına ulaşmak lazım..

Têgeyştin-î Rastî (Hakikati Anlamak), 1918-19-19 yıllarında ingiliz ordusunun Irak'taki komutanlığı tarafından yayınlanan altı haftalık bir gazeteydi. O sırada İngiltere, 16. yüzyıldan beri Irak'ı yöneten Osmanlı İmparatorluğu ile savaş halindeydi. İngiliz kuvvetleri 1918 baharında kuzeye, Güney Kürdistan'a doğru ilerlemeye başladığında, gazete ingiliz imparatorluğu'nun sözcüsü haline geldi ve siyasi, sosyal ve kültürel meselelerle uğraşırken ingiliz pozisyonlarını desteklemek için propaganda yaptı. Gazetenin merkezi Bağdat'ta, bugünkü Nahr Caddesi'nde, Jareedet Al-Arab gazetesiyle aynı binadaydı. Gazetenin manşetinde, sahiplerinin, baş editörün veya yayın kurulunun adları yer almıyordu ve makaleler satır satırları altında yayınlanmadı. Bununla birlikte, bir Binbaşı Soane'nin baş editör olduğu ve tüm makaleyi yayına hazırladığı bilinmektedir. Soane kürdçe'ye hakimdi ve çalışmalarında şair ve edebi şahsiyet Şükrü Fadhli'den yardım aldı. Kürdleri osmanlı türklerine karşı harekete geçirmek için medya ve propaganda kolu olarak hizmet etmeyi amaçlayan Têgeyştinî Rastî, haber ve yazılarıyla osmanlı imparatorluğu'na saldırdı. Ayrıca kürd halkının kalplerini ve zihinlerini kazanmaya çalışmak için islam'ın yüceltilmesini ve kürd ulusal duygularının teşvik edilmesini kullandı. İslam'ı seçen ve islami isimleri benimseyen birkaç ingiliz subayının isimlerini yayınlayacak kadar ileri gitti. Gazete, Rusya'daki Ekim Devrimi'ne karşı düşmanca bir tavır aldı; Kürd toplumunda nüfuzu olan aşiret liderlerine, yaşlılara ve diğer liderlere başvurmaya çalıştı; ve ingiliz ordusunu kürdleri osmanlı kontrolünden kurtaran biri olarak tasvir etti. Kürd edebiyatını ve Al-Haj Qadir Al-Kooyi ve Nali Rimhawi'nin şiirlerini destekledi ve kürd halkının tarihi ve kökenleri hakkında yazan ilk kürd gazetesiydi.