Home  |  Destpêk  |  Ana Sayfa

Dadaşlar 1800’lerde şehre gelip asimile olan kürdlerdir. Azerilerin yarısı şikakî aşiretinden %80’i kürd asıllıdır.

Oguz Boyu uydurmadir. Xûz’dan kuzeye göçen Efrasyab’ı kopya edip sahte türk efsaneleri uydurdular.

Sazûmanî û pergala Hozayetî û Êldariyê, heger bi peyveke din bihête gotin; Konfederasyona Eşayirî, bingeha komelgeha kurdî ye.

Kurd ji rojgariya kevin a mêjûyî ve, bi vê sazûmaniyê (sîstemê) ve jiyane û hatine ta van rojên me yên hevdem, rojên îroyîn. Taybetmendiya ku civata kurd ji gelek civatên din diveqetîne, ev teybetmendiya êl û hozayetiyê ye.

Li jêrê lîsteya navên gelek hoz û êlên kurd hatine rêzkirinê. Ev lîste ji berhema nivîsevana swêdî ya bi navê Barbro Karabuda, hatiye standin.

Barbro Karaboda wan salên ku tevaya bakurê Kurdistanê Herêma Qedexekirî bû çûye bakurê Kurdistanê û ger û geşta xwe bi vî navî nivîsiye: Oster Om Eufrat i Kurdernas Land. Anku Li Rohilata Feratê Li Welatê Kurdan.

Dema ku ev berhem hat nivîsîn, Kurdistan ne tenê ji xelkê derve re girtî bû, her wisa ji xelkê kurd re jî girtî û qedexe bû. Gelek herêm, gund û erdên qedexekir#i hebû ku ta ji dema Rabûna Şêx Seîd Efendî ve hatibû qedexekirin.

Wek dihête zanîn, piştî serhildanên Şêx Seîd û rabûnên li Koçgîrî, Dêrsim û Agirî'yê, dewlet û dolîwgeriya tirk, hemû bakurê Kurdistanê wek şûnewarê qedexekirî beyan kiribû û tûrîst wan salan wisan bi hêsanî ne dihatin berdan nav herêmê.

Hîna ta roja î roj jî DERKETINA NAV MEZR, MÊRG, GOM Û ZOMÊN KURDISTANÊ ji bo gundî û rêncberên Kurdistanê hemû qedexekirî ne. Ev qedexe hîna her berdewam e. Koçer û gundiyên kurd hîna nikarin ji bo çêrandina heywanên xwe, yan ji bo rûniştinê jî herin nav mêrg û çîmenên çar gav ji gundên xwe wê de!

Pireyên ku hîna ji dema sala 1925an, ji serdema Sala Şewatê ji hêla artêşa tirkan hatine xirabkirin, hîna jî wisa daketî û xirebe li ciyên xwe mane.

Li paşiya vê berhema navbirî ya Barbro Karabuda’yê, Oster om Eufrat i krdernas land, anku Li rojhilata Firatê li welatê kurdan, nexşeya hoz û êlên kurdên bakur bi giştî heye. Li hin deveran jî bi kurteyî û kinasî ciyên nav û ş ûnewarên hoz û êlên li bin tixûbên perçeya Rojavaya Kurdistanê, perçeya Başûrê Kurdistanê û perçeya Rojilata Kurdistanê jî hatine diyarkirin.

Barbro Karabuda dawiya salên 50-yî geşta xwe kiriye û berhema xwe ya navbirî jî li sala 1960'î, li Stockholmê, li Swêdê bi weşandin daye.

Gotinek ji gotinên pêşiyên kurdan: Hezar dost hindik in - heger Te neyarek hebe. Ev gotin baş nîşanî me dide, ku em kurd çawa di vê radeya êldarî û hozayetiyê de wisan bi tundî hev girtine. Lê ev hevgirtin li dijberê neyarê derveyî jî, di pileya millî de jî gerek e were ser pê. Ji lew re ev hevgirtina hozî, têr ne kiriye ku em welatê xwe ji bin destê neyaran rizgar bikin. Ji bo ku kurd bikaribin welatê xwe ji bin destan rizgar bikin, gerek e wek li govenda xwe, tev xwe bi hev re bihejînin - anko hoz û êlên xwe tev bikin yek. Geştvanê serdema kevn Ewliya Çelebî hejimara eşîrên kurdan li dor 6000î dide. Heger ev şeş hezar eşîr bibin yek, ma kîjan dagîrker li ber wan dikare xwe tevde?

Sala 1989an min ji hêja xanim Barbro're telefon kir û li ser navê Weşanxaneya Kurdî SARA'yê ji bo vê berhema wê ya hêja spasiya xwe jê re got. Paşê min jê destûr xwast ku heger ew bivê ez dikarim vê pirtûkê wergerînim kurdî û biweşînim. Bi kurtî got 'Guneş navê'. Barbro bi tirkekî bi navê Guneş re zewicandî bû.

***

"Kürd aşiretlerinin de yüzyıllardır yaşadığı bu coğrafya Basra Denizi’ne kadar uzanır. Bu Kürd aşiretlerinin ataları olan Karduklar (Carduchi) da, bu bölgede 2300 senedir sürekli ve sağlam bir şekilde hep var olmuşlardır."

Crosby H. Wheeler, 1876

Bitikîne!

Nexşeyên tev hozên kurdî ya di pirtûka navbirî ya Barbro Karabuda'yê wê li nêzîkî li vir were weşandin

ÊL û HOZ

Li devera Diyarbekr'ê

Nîvkoçer (1) [êl]
Koçer (2) [êl]
Êl (3)

Badikan (1)
Sorikan (1)
Dodikan (1)
Zaxoran (1)
Botan (1)
Kejan (1)
Kuran (1)
Çûvan (1)
Serxuvan (1 )
Kolikan (1)
Kîkan (1)
Xetvan (1)
Besîrî (1)
Geyran (1)
Metînan (1)
Mirdis (1)
Tebikan (1)
Hadaranî (1)
Sêxbizinî (1)
Îzoban (1)
Koran (1)
Peçarî (1)
Çemikan (1)
Cermelatîn (1)
Canbegî (1)
Omerikan (1)
Zendan (1)
Satyan (1)
Ariso (1)
Zebra (1)
Zemdan (1)
Baykan (1)
Turkan (1)
Qeregêçî (1)
Seydanî (1)
Îzolî (1)
Bekiran (1)
Zaza (1)
Qulp (1)
Çiksî (1)
Kadikan (1)
Hiyan (1)
Behamdan (1)
Dûdiran (1)
Adirya (1)
Elmana (1)
Zîlan (1)
Redikan (1)
Mankaran (1)
Alikan (1)
Behramkî (1)
Kîlwan (1)
Yoxû

ÊL û HOZ

Li devera RUHA'yê û li başûrê roavayê Kurdistanê (Sûrî)

Nîvkoçerên li Sûrî (1)
Koçer li Sûrî (2)
Nîvkoçer li Ruhayê (3)
Êlên li Sûrî (4)
Êlên Li Ruhayê (5)

Li navenda RUHA’yê
Xaltan (5)
Seyxan (5)
Benîsat (5)
Ubade (5)
BADILÎ (5)
Duger (5)
Mersawî (5)
Benîyûsif (5)
Taman (5)
Bejdelî (5)
Mersawî (5)
Balasmîrdis (5)
Benîamîr (5)

li devera Girê Sor (Sêwregê)
Millî (5)
Advan (5)
Tay (5)
Serabî (5)
Begaran (5)
Berbuxan (5)
Sabanî (5)
Seyidan (5)
Mendan (5)
Midrekan (5)
Kejan (5)
Manaluyan (5)
Çûvan (5)
Türkan (5)
Hacikan (5)
Îzolan (5)
Xelecan (5)
Dokuryan (5)
Mendan (5)
Sinka (5)
Divan (5)
Sorkan (5)
Îban (5)

Li devera Qeregêçiyê
Qeregêçî (5)
Cereban (5)
Aminan (5)
Balekan (5)
Sêxan (5)
Qasoyan (5)
Muskan (5)
Husan (5)
Huskan (5)
Xandaran (5)
Bilûlan (5)
Çûvan (5)
Kurdikan (5)
Ûvikan (5)
Torinan (5)
Meloyan (5)
Kadiyan (5)
Hecîhayilan (5)
Besaltiyan (5)
Hacan (5)
Kotan (5)
Dinûsik (5)
Xirdoyan (5)
Doxan (5)
Rizan (5)
Kurdikan (5)
Gopcan (5)
Hacikan (5)
Sakolan (5)

Qerexan (2) li devera Çiyayê Qerec

Li devera Hîlwanê
Badilî (5)
Gerger (5)
Kavan (5)
Sêxan (5)
Îzol (5)
Canbeg (5)

Li devera Wêransarê
Dodikan (5)
Sosbar (5)
Advan (5)
Seydiyan (5)
Sakiryan (5)
Sîhema (5)
Xidirkanî (5)
Çûvan (5)

Li devera Harranê
Sedadî (5)
Cumeyle (5)
Nevazil (5)
Nebane (5)

Li devera Bazikê
Bazikî (5)

Li devera Sirûcê
Qeregêçî (5)
Dîdan (5)
Seroxanî (5)
Dînayî (5)
Pîjanî (5)
Bedirkanî (5)
Mîrxanû (5)
Zîzogû (5)
Seyxan (5)
Okyan (5)
Seddadî (5)

Li devera Xelfetiyê
Bazikî (5)
Alares (5)
Riswanî (5)
Hagan (5)
Sabikan (5)
Xartawî (5)
Salar (5)
Agar (5)
Gurkan (5)

Li devera Bîrecûgê
Ketkan (5)
Bêkesman (5)
Merkisan (5)
Karisan (5)
Hebesiyan (5)
Belikan (5)
Gezgezî (5)
Porcan (5)
Sofyan (5)
Îskanan (5)
Kalendaran (5)
Alîres (5)
Xelefî (5)
Bercelî (5)
Atman (5)
Gîrgan (5)
Hilhilî (5)
Melkan (5)
Sobik (5)
Xelefî (5)
Zîrgan (5)
Gulî (5)
Sobikî (5)
Begesiman (5)

ÊL û HOZ

Li başûrê roavayê Kurdistanê (Sûrî) - Rexê Ruhayê

Millî (5)
Pîjan (1)
Ketkan (1)
Sêxan (1)
Berazî (1)
Kuran (1)
Velde (1)
Ebdale (1)
Zirvale (1)
Elmendan (4)
Kilîsan (4)
Gornîson (4)
Qelender (4)
Melkes (4)
Melkisan (4)
Meshûr (3)
Anezî (3)
Velda (4)
Hirsa (4)
Sedadî (3)
Samar (3)
Adwan (3)
Gerrade (3)
Rende (4)
Guran (4)
Kuran (4)
Cubur (4)

ÊL û HOZ

Li devera MÊRDÎNê û li başûrê roavayê Kurdistanê (Sûrî)

Êlên nîvkoçer li Sûrî (1)
Êlên koçer li Sûrî (2)
Nîvkoçer li Mêrdînê (3)
Êlên koçer li Mêrdînê (4)
Êlên li Sûriyê (5)
Êlên li Mêrdînê (6)

Li navenda MÊRDÎN’ê
Mendikan (3)
Meskînan (3)
Dara (3)
Hesdat (3)
Mersinî (3)
Omerkan (3)
Bobilan (3)
Qelender (3)
Hasdat (3)
Dekorî (3)
Millî (3)
Seyde (3)

Li devera Heskîf’ê
Beksorî (3)
Reman (4)
Dûpiç (4)
Gercû (4)
Hîsar (4)
Habizbenî (4)
Havirkî (3)
Beravî (4)
Ababî (4)
Sirt (4)
Basik (4)

Li devera Çiyayê Mazî (Semrex)
Metînan (4)
Mestifan (4)
Mendikan (4)
Baravan (4)
Dumbulan (4)
Sêxan (4)
Tûtikan (4)
Sibgucî (4)

Li devera Dêrikê
Sorikan (3)
Paruyan (4)
Karuyan (4)
Okuzan (4)
Metînan (4)
Boran (4)
Bûtan (4)
Ebasan (4)
Hadiran (4)
Mehmûdan (4)
Alikan (4)

Delikan (4)
Mahalyan (3)
Sefxan (4)
Hemûban (4)
Lef (3)
Haçûk (4)
Xirberesk (4)
Sîp (4)
Meskînan (4)
Bedras (4)

Li devera Qoserê
Kîkan (3)
Xizika (4)
Remeka (4)
Necara (4)
Azîzan (4)
Mûrika (4)
Omera (4)
Hesenika (4)
Îbrahîm (4)
Simila (4)
Sukuran (4)
Helecan (3)

Li devera Mehsertê
Omerkan (3)
Mahmûtkî (4)
Osmankî (4)

Li devera Hezexê
Hesîna (3)
Alika (3)
Alyan (3)
Botika (4)
Hamika (4)
Alyan (4)
Mema (3)
Harûna (3)
Dudeyran (3)
Omeka (3)
Alva (3)
Huverkan (3)
Mizîzam (4)
Dûmana (4)
Dermamika (4)
Dorikan (4)
Salihan (4)

Li devera Midyadê
Deksûrî (3)
Semikan (4)
Arnas (4)
Alike (4)
Mehelmî (3)
Îsabegî (4)
Xelîlbegî (4)

Li devera Kerboranê
Huveyirkî (3)
Dûmana (4)
Mitzîzan (4)
Basik (4)

Li deverên Nisêbînê/Stilîlê/Hebabê
Bûbilan (3)
Temikan (3)
Mevirkî (3)
Markuskî (4)
Zanûran (4)
Benîsark (4)
Mihoka (4)
Kelika (4)
Çûmera (4)
Bextûkan (4)
Çamcaka (4)
Qasika (4)
Koçekan (3)
Omergan (3)
Mehmûtkî (4)
Etmankî (4)

Li deverên Cizîr/Girgê Amo
Kîçan (4)
Semsan (4)
Omeran (4)
Îspirtî (4)
Hewerî (4)
Dûdiran (4)
Çamkarî (4)
Zevikan (4)
Teyyan (4)
Xelef (4)
Varto (4)
Mûsaresan (4)
Hirikan (4)
Hasinan (4)
Hesûselaf (4)
Kervan (4)
Resîd (4)

ÊL û HOZ

Li başûrê roavayê Kurdistanê (Sûrî) - Rexê Mêrdînê

Cûnikî (3)
Sindî (5)
Miçûlî (3)
Umerkan (1)
Serabî (2)
Koseka (3)
Ezîzan (3)
Hesenî (3)
Kîkarî (5)
Simikan (3)
Mersînî (3)
Umerkan (3)
Millî (5)
Kabara (3)
Seyide (3)
Dakorî (1)
Umerkan (3)
Kebekan (3)
Dûbilan (1)
Mahalmî (1)
Tay (2)
Ebûseref (3)
Giremot (3)
Cevale (3)
Rasîd (3)
Benî Saba (3)
Ebû Yûsif (3)
Harîs (3)
Xarp (3)
Zubeyd (3)
Ubeyd (3)
Serabî (3)
Ebo asî (3)
Asaf (3)
Halecime (3)
Sitiya (1)
Hecî Suleyman (3)
Mahalmî (3)
Kaskan (3)
Dorikiye (3)
Hirsa (3)
Abda (3)
Sayih (3)
Fettah (3)
Amût (3)
Sabit (3)
Sammar (2)
Pinar Elî (1)
Arika (1)
Heverkan (1)
Dûbilan (3)
Îsikan (3)
Alûka (3)
Varaserî (3)
Berzerî (3)
Sînika (3)
Berkelehî (3)
Mîran (2)
Beggare (1)
Ebû Muyan (3)
Elmeshûr (3)
Ebû Mazar (3)
Ebû Salih (3)
Ubeydan (3)
Ebû Emîs (3)

ÊL û HOZ

Li dorhêla SÊRT'ê

Nîvkoçer (1) [êl]
Koçer (2) [êl]
Êl (3)

Li Navenda SÊRT’ê
Keskulan (1)
Mehmediyan (1)

Li dorhêlên Xerzan/Misirç’ê
Alikan (1)
Pencînaran (1)
Kudikan (2)
Fermikan (2)
Mala Faro (2)
Mûradan (2)
Mûsikan (2)
Weliyan (2)
Mala Semsî (2)
Babûsî (2)

Li dorhêla Dihê’ê
Soran (3)
Bûdiran (3)
Garisan (1)
Kudikan (2)

Li dorhêla Girgê Amo
Batûvan (3)
Dersev (1)
Hecî Bayram (3)

Li dorhêla Bisêriyê
Raman (1)
Reskotan (1)
Sinikan (1)
Receban (1)
Alikan (3)
Dûdiran (3)
Perûkan (2)
Mala Diyo (2)
Mala Xalo (2)
Mele Bido (2)

Li dorhêla Sason’ê
Belekî (1)
Mûsî (1)
Sinson (1)
Hiyan (1)
Bekiran (1)
Sigo (2)
Bidrî (2)
Celalî (2)
Pisino (2)
Mam Horan (2)
Sêxbal (2)
Xanebdal (2)
Perwane (2)
Sas (2)
Raye (2)
Seydo (2)
Mala Xidê (2)
Koro (2)
Kendo (2)
Mele Sero (2)

Çirî (1)
Etmanî (1)
Babosî (1)
Melefan (1)
Poran (1)
Mala Seref (1)
Arincî (1)
Hasin (2)
Keran (2)
Ehmed (2)
Fûnik (2)
Sêxo (2)
Amo (2)
Mehmedik (2)
Nesîm (2)
Aliyo (2)
Misto (2)
Hemo (2)
Alik (2)
Bako (2)
Xelîl (2)
Mala Sekman (2)
Mala Xizî (2)
Îbrahîm (2)
Abik (2)
Sosî (2)
Xalit (2)
Bazîdo (2)
Elî Xan (2)
Helîl (2)
Mikrî (2)

Li dorhêla Sîrwan’ê
Etmankî (1)
Îron (1)
Huweydan (1)
Dumbilan (1)
Mehmediyan (1)
Sulukan (1)
Ozturkan (1)
Mala Haco (2)
Mala Nebî (2)
Mala Morî (2)
Mala Cindo (2)
Mala Bado (2)
Mala Domî (2)
Mala Silê (2)
Mala Xizê (2)
Mala Sersem (2)
Mala Elî (2)
Mala Samî (2)
Mala Ebdî (2)
Mala Celî (2)
Mala Derwês (2)
Yacigan (2)
Zenkan (2)
Huweydan (2)
Taffar (2)
Latan (2)
Çêlikan (2)
Bermikan (2)
Zêdikan (2)

ÊL û HOZ

Li dorhêla BILÎS'ê

Êla Mazin (1)
Êl (2)

Li navenda BILÎS’ê
Ternan (1)
Seko (1)
Makso (1)

Li dorhêla Motk’ê

Azdo (2)
Kalo (2)
Amo (2)
Cindî (2)
Sefka (2)
Mîrsen (2)
Gûrû (2)
Bûban (1)
Terman (1)
Mursel (1)
Nelo (1)
Sîn (1)
Tap (1)
Sigo (1)
Mûsî (1)
Keybûran (1)
Mehmûd (1)
Teter (1)
Makso (1)

Li dorhêla Exlat/Adilcewaz’ê
Mîlan (1)
Birikan (1)
Adaman (1)
Huyut (1)
Heyderan (1)
Celalî (1)
Gurhesin (1)
Bengî (2)
Markaran (2)
Mamanî (2)
Hesenî (2)
Mismixî (2)
Bekiran (2)
Heselo (2)
Seylixî (2)
Alimînalî (2)

Li dorhêla Hezan’ê
Alikan (1)
Birîvan (2)
Cenuvan (2)
Necanan (2)
Seheyan (2)
Gudukan (2)
Mala Resî (2)
Sehîdan (2)
Ozikan (2)

ÊL û HOZ

Li dorhêla MÛŞ'ê

Nîvkoçer (1) [êl]
Koçer (2) [êl]
Êl (3)

Li navenda MÛS’ê
Badikan (1)
Xwesikan (2)
Besikan (2)
Alikan (2)
Nehsikan (2)
Vatikan (2)
Qanikan (2)
Serefkan (2)
Welikan (2)
Beran (2)
Kavizan (2)
Seydan (1)
Bazikan (2)
Huyut (1)
Raya (1)
Elmanî (1)
Hesenan (1)
Bekiran (1)
Hevidî (1)
Pat (1)
Sason (1)
Bidirî (2)
Sahî (2)
Begî (2)
Karaca (2)
Qerec (2)
Parsinkî (2)
Tap (2)
Huyut (2)
Sîgo (2)
Belekî (1)
Guriyan (1)

Li dorhêla Varto’yê
Lolan (1)
Cibrî (1)
Çeregî (1)
Xormetî (1)
Lezgî (2)
Çeçen (2)
Yaqub (2)
Bircan (2)
Xizir (2)
Qasim (2)
Êzdînan (2)
Torunî (2)
Xerebasan (2)
Sadiyan (2)
Alikan (2)
Arabay (2)
Mihoyî (2)
Sovero (2)
Bekiran (1)
Sîpkan (1)
Çiqur (1)

Li dorhêla Melazgîr’ê
Zaze (1)
Celalî (1)
Heyderan (1)
Borikan (2)
Maman (2)
Asyan (2)
Marxoran (2)

ÊL û HOZ

Li dorhêla WAN'ê û li rohilata Kurdistanê (Îran)

Koçerên li Îranê (1)
Êlên mazin li Wanê (2)
Êl li Îranê (3)
Êlên li Wanê (4)

Li navenda WAN’ê
Sîvelî (2)
Borekanî (2)
Koseyî (2)
Mîlan (2)
Kîkan (2)
Amikan (2)
Mukurî (2)
Celalî (2)
Kuresînî (2)
Heyderan (2)
Musikî (4)
Mememdikî (4)
Qirmezikî (4)
Serikî (4)
Semsikî (4)
Harikî (4)
Sevalîkî (4)
Merzikî (4)
Alikî (4)
Hicimkî (4)
Kurdkî (4)
Besikî (4)
Sikak (2)
Takurî (4)
Mukurî (4)
Semsikan (4)
Dûdikan (4)
Mûsikanî (4)

Li dorhêla Gewas’ê
Borekanî (2)
Sevlekî (4)
Haskî (4)
Colap (4)
Mahandan (4)
Pisaga (4)
Fîran (4)
Osmanbegî (4)
Giresor (4)
Sikak (2)

Li dorhêla Çetax’ê
Ertûsî (2)
Hawustan (4)
Xelîlan (4)
Êzdînan (4)
Çalikan (4)
Alan (4)

Li dorhêla Nardoz’ê
Ertûsî (2)
Sîdan (4)
Giravî (4)
Mehmediriran (4)
Alan (4)

Li dorhêla Basqele’yê
Ertûsî (2)
Sikak (2)
Serefanî (4)
Babilî (4)
Botan (4)
Merzikî (2)
Dakurî (4)
Baldî (4)
Xendî (4)
Îsakî (4)
Takî (4)
Kurmanc (4)
Dîna (4)
Xanbikî (4)
Saran (4)
Bunyanis (2)
Herkî (4)
Mûsan (4)

Li dorhêla Ercîs’ê
Heyderanî (2)
Admanî (2)
Nazolizî (4)
Kalkanî (4)
Sinkanî (4)
Mîkalî (4)
Xidirî (4)
Bekranî (4)
Xaldî (4)
Muksî (4)
Acoyî (4)
Hemayîlî (4)
Seyidkanî (4)
Remadikî (4)
Etmankî (4)
Hemdikanî (4)
Asyanî (4)
Sofî (4)
Merxoranî (4)

Li dorhêla Mûradiyê
Sikak (2)
Edmanî (2)
Borekanî (2)
Kurhesinî (2)
Heydaranî (2)
Celalî (2)
Koçî (4)
Mukranî (4)
Hevîdanî (4)
Meleyanî (4)
Nadilî (4)
Sêx Hesenî (4)
Bîrimî (4)
Mamedî (4)
Asyanî (4)
Etmankî (4)
Remodotkî (4)
Sengelî (4)
Tirtopî (4)
Edmanî (4)
Soran (4)
Intoyî (4)
Destî (4)
Benîstî (4)
Elevîk (4)
Omerkanî (4)
Suleymanî (4)
Sêxanî (4)
Lûvilî (4)
Cindî (4)
Cemaledîn (4)
Mukrî (4)
Kîdalî (4)

ÊL û HOZ

Li rohilata Kurdistanê (Îran) li rexê WANê

Sikak (1)
Milan (1)
Heyderanî (1)
Mendolakî (1)
Mukrî (3)
Asyanî (3)
Edmanî (3)
Hesikan (3)
Sengelî (3)
Remodotkî (3)
Delayî (3)
Hemoyî (3)
Tarûn (3)
Takurî (3)
Semsikan(3)
Kurdoî (3)
Enterî (3)
Xozdî (3)
Beyiko (3)
Gurhesinî (1)
Keçelî (3)
Celalî (1)
Cinkan (3)
Xalikan (3)
Qizilbasî (3)
Alîminalî (3)
Birkanî (3)
Bilixanî (3)
Nasirkanî (3)
Sakanî (3)
Hesoxelefî (3)
Memikan (1)
Dûdikan (1)
Mamedî (1)
Çerkoyî (3)
Nîmetî (3)
Abdoyî (3)
Sakirî (3)
Kardar (3)
Hinara (3)
Nîsan (3)
Muxrî (3)
Botan (3)
Delan (3)
Atmanî (1)
Îverî (1)
Xidirî (1)
Fenekî (1)
Xelûfî (1)

ÊL û HOZ

Li dorhêla HEKARIYA û li rohilat- û li başûrê Kurdistanê (Îran/Iraq)

Koçerên li Îran û Iraqê (1)
Êlên mazin Îran û Iraqê (2)
Êl li Hekariya (3)
Êlên li li Îran û Iraqê (4)

Li navenda HEKARIYÊ
Ertûsî (2)
Giravî (3)
Alikan (3)
Mehindan (3)
Bûbaryan (3)
Bunyanis (2)
Marekant (3)
Ziyan (3)
Delîcan (3)

Li dorhêla Beytusebab’ê
Mamhoran (2)
Jîrkî (2)
Qesûrî (2)
Gevdan (2)
Goyan (2)
Menkan (2)
Hacîmenkan (2)

Li dorhêla Yuksekova’yê
Dostkî (2)
Dirî (2)
Oramar(2)
Bunyanis (2)
Pulûk (3)
Malbûbî (3)
Bilica (3)

Li dorhêla Semzînan
Herkî (2)
Xumaro (2)
Gevdan (2)
Zevzan (2)

ÊL û HOZ

Li li rohilata Kurdistanê (Îran) li rexê HEKARYA

Sikak (2)
Kardar (1)
Herkî (2)
Herkî (1)
Begzade (2)
Dirî (2)

ÊL û HOZ

Li li başûrê Kurdistanê ('Iraq') li rexê HEKARYA

Barzan (2)
Zêbar (2)
Doskî (2)
Rikan (2)
Nîrve (2)
Minalyan (4)
Êzdînan (4)
Belûlan (4)
Milkanî (4)
Berwarî (2)
Cilo (2)
Nastûrî (1)
Sindî (2)

1904, tarihli Bitlis ve Siirt civarındaki bazi kürd aşiretlerini listelemiş bir ingiliz raporundan..

Pencinarî aşireti 8 kola ayrılırken, toplam nüfus 1.500 (aile) olarak verilmiş.

Tablo içerisinde aşiret reislerinin ismi de yer almaktadır.

1904 tarihli Bitlis ve Siirt'deki kürd aşiretleriingiliz raporundan (II).

Modekî ‘Modan’ (Mutki’nin tarihsel ismi) bağlı olan aşiretler.

Li gor veklolerê kurd M. İzaddy êlên kurdan û qebîleyên wan

Çend ji binemalên naskirî yên kurdên bakur ku dewleta tirk paşnavê wan guhertiye

Abdülselamoglu (Cûlemerg)
Azizoglu (Amed)
Agaoglu (Dihê û Darahênê)
Ataoglu (Darahênê)
Çapanoglu (Gêl/Amed)
Cemiloglu (Amed)
Cizreliogullari (Amed)
Ensarioglu (Pîran/Amed)
Farisoglu (Amed)
Kepoglu (Farqîn/Amed)
Mehmetoglu (Licê/Amed)
Miroglu (Mêrdîn)
Pirinççiogullari (Amed)
Rizvanoglu (Amed)
Saraçoglu (Amed)

Şewqî Paşa (Amed)
Sêvdîn Paşa (Amed/ Hezro)
Mala Mîra, Merwaniyan /'Baykara'/ (Amed/Farqîn)
Yasîn Beg 'Ekinci' (Amed)

Çend ji binemalê Kurd ên herî mazin (Li Botan, Xerzan û Baban):

Baban /'Üçok'/ (Bashûr)
Bedirxan Beg /'Çinar'/ (Cizîr)
Cibran /'Sever'/ (Xerzan)
Goran /'Güran'/ (Stanbol)

_______________________________

Li Mêrdînê:

Çend ji binemalên kurd ên li devera Mêrdînê:

Mala Bettê, Mala Haco, Mala Qenco, Kürd İsmail Paşa

Kürt İsmail olmuş Kurt İsmail

Kurt İsmail Paşa olarak zikredilmekte olan Kürd İsmail Paşa 1693’de Diyarbakır’a Vali olarak tayin edilmiştir. İlk olarak Diyarbakır’da, Sur dışında Cami yapan Kürt İsmail Hakkı Paşa aslen Ardahanlıdır. Ardahan’ın ise asıl ismi Erdexan’dır. Yani, Han’ın yeri demektir. Her nedense Kürt, Kurt yapılmış, o Büyük zata saygısızlık yapılmıştır. Kürt İsmail Hakkı Paşa’nın kendi adına da bir Vakfı vardır. Kürt İsmail olarak da kayıtlarda geçmektedir. Onun Sülalesi halen devam etmektedir ve Soyadı Kanunu çıkınca ÜÇOK soyadını almışlardır.

Kerem Serhatlı

Têbînî/ Serinc/ Jêrenot: Heger we agahdariyên bêhtir derbareyê navên kurdî/tirkî yên malbatên kurdî hebin, ji çakiya xwe ji me re verê bikim: info@saradistribution . com

Beşek ji Malbata Cemîl Paşa Diyarbekrî

KÜRD AŞİRETLERİ İSİMLERİDİRİLMELERİ ÜZERİNE

Kürd aşiretlerinin isimlendirilmesi genellikle 1- İNANÇ, 2-YAYGIN ORTAK KAVİMSEL MESLEK, 3- BULUNULAN COGRAFİ MEKAN, 4- SOYSAL sınıflandırmalardır:

İNANÇ ÜZERİ İSİMLENDİRİLMİŞ KÜRD AŞİRETLERİNDEN BİR KAÇI:

Notes on The Tribes of The Southern Kurdistan - Major E. Soane

"..Nehr-i Murad üzre Çabakçur cisr-i aziminden ubur ederken Bingöl yaylasına çıkan aşiret-i Halti ve aşiret-i Çekvanî ve aşiret-i Yezîdî ve aşiret-i Zaza ve Zebarî ve Lolo ve
aşiret-i Îzolî ve Şiqaqî ve Kiki aşiretleri ki cümle iki yüz bin âdem-i Ekrad.."
(E.Çelebi-Seyahatname)

TÊBÎNÎ:
______

*) Eşîrên Zaza: Li sedsala 17:emîn ji hev hatibûn belavkirin. Navê qewm û nijada wan kird e û ji kurmancan re jî dibêjin kirdas. Kurmanc ji eşîrên mard û lûviyan bi nêzîkî salên BZ (berî zayinê) 800î hatin ketin nav zazayan û bûn wek zazayan kurd. Du xwedayên kurdan hebûn; Kardox û Mardox. Kurmanc qewmê ji van mardoxiyan in. Bi gotineke din zaza kurdên resen in. Wek li gotineke pêşiyan bi kirdkî ('zazakî') tê gotin; 'kirdasî boçê masî'. Wate kirdas berê ne kurd bûn, (proto-kurd) û bi tevlîbûna eşîrên zazayan, di bin navê kirdasan bûn kurd.

**) Encyclopedia Iranica

Kurdish Tribes

Êlên devera Dêrsimê

Êlên devera Dêrsimê

Cih û warê eşîra (omeryan) û dara malbata axayên wan

İngilizler tarafından 100 yıl önce hazırlanan
Kürd Aşiretleri & bölgeleri haritası

NEOLİTİK DÖNEMDEN BERİ OLUŞMUŞ VE HALA
VAN BÖLGESİNDE YAŞAYAN KÜRD AŞİRETLERİ

NEOLİTİK DÖNEMDEN BERİ OLUŞMUŞ VE HALA DIYARBEKIR &
MÊRDÎN BÖLGESİNDE YAŞAYAN KÜRD AŞİRETLERİ

NEOLİTİK DÖNEMDEN BERİ OLUŞMUŞ VE HALA
BADÎNAN BÖLGESİNDE YAŞAYAN KÜRD AŞİRETLERİ

NEOLİTİK DÖNEMDEN BERİ OLUŞMUŞ VE HALA
ERZEROM BÖLGESİNDE YAŞAYAN KÜRD AŞİRETLERİ

NEOLİTİK DÖNEMDEN BERİ OLUŞMUŞ VE
KARADENİZ BÖLGESİNDE YAŞAMIŞ
AMA NE YAZIK Kİ İŞGALCİ TÜRK IRK DEVLETİ TARAFINDAN
BUGÜN ASİMİLE EDİLMİŞ KÜRD AŞİRETLERİ

Trabzon’dan Samsun’a bir çok bölge de Kürd Aşiretlerinin varlığını görüyoruz… İstilacı türk boyları Kürdistan ve Doğu Yunanistan'ı (Batı Anatolya)
istila etmeden, yunan halkını soykırımlarla bitirmeden önce, dev nüfuslu otantik halk kürdleri soykırımlara uğratmadan önce kürdlerle yunanlılar sınırdaş
idi. Kürdistan'ın sınırları Atatürk'ün de itiraf etmek zorunda kaldığı gibi, Konya, Kırşehir, Afyon, Niğde ve ta Haymana ve Angora'ya
kadardır. Hatta yörükler ve yunanlılar bile erken neolitik dönemde iç Kürdistan bölgelerinden günümüz Yunanistan'ına ve Doğu Yunanistan (Batı Anatola)'daki
Ege kıyılarına göç etmiş kürd kökenli neolitik kültür dönemi kürdlerden ayrılan kürd aşiret ve kabile kollarıdır.
Bu konuda Ali Şeriati'nin de çalışmalarına bakılabilir.

Central Iranian plateau is the region where Kurdish tribes live and the Kurdish dialect they speak..
A-Kashan-Kum Region:
Baghdadi (west of Anvilavend.Saveh. But they speak, they are Yâresanids.)
Kelhur (South of Saveh, in Karachay. Gorani and Southern Kurmanci-speaking, they are Yâresanids.)
Lak (in the Kohak and Kurdakan regions of the Karkas Mountains)
Pazuki (Paziki, Baziki. Around Veramin, east of Tehran. Northern Kurmanji-speaking, Shiites and Sunnits)
Ossanlı (Germsar and Veramin. They speak Laki, they are Yâresânids and Shiites.)
Zend (Southwest of Qom. They speak Laki, they are Yâresanids.)
Kakai (Just northwest of Shiraz. They speak Laki, they are Yâresanids.)
Kurdşili (Marasurhi mountainous region. Sheri Naw and Cehrom. They speak Laki, they are Yâresânids
Balochistan.)
Guran (Bampor, Gorani and Laki speak. They are Yaresanids and Shiites. They constitute the workforce of Yelhani chiefs)
Zengena (Bampor. They speak Southern Kurmanji, they are Sunnits)
Kelhur (Taftan Volcanic mountainous regions. They speak Gorani, they are Yâresânids. Today they are becoming Baluji)
Yelhani (Bampor, Southern Kurmanci-speaking. Sunni are a small elite tribe)

Almanca olarak 1914 tarihinde hazırlanmış olan bu haritada, bazı Kürd aşiretlerinin isimlerine de yer verilmiş.

Balekî, Zeydan(lı), Buban(lı), Pirmusî (Pûrmûs)...

Özellikle Bitlis vilayeti içerisinde, hem yerleşik hem de göçebe olarak yaşamış irili ufaklı Kürd aşiretlerinin isimleri bu tür harita ve metinlerde geçer.

Motkan (Modan), Gebolan, Hesanan, Heydaran, Sipkan, Mîlan, Siloqî, Alîkan, Etmanekî, Badikî 

ÖNEMLİ NOT: Dikkat edun almanlar kürd aşiretlerinin adını türkçeleştiriyor. Buban, zeydan olan kürd aşiretlerinin sonuna sanki bu kelimöeler türkçeymiş gibi türkçe ''li'' çoğul ekini eklemiş. Oysa kürdçe'de çoğul eki ''an''dır ve zaten bu kelimelerin sonunda var. Almanlar tarih boyu kürdlerin türk boyunudurğu altına girmeleri için kürd halkına karşı büyük hainlikler yapmıştır.

Eşîra Herkî

Herkî aşiretinden bir kürd genci

Kürd halkının kollarından biri olan Kelhuri aşiretinin kadiınlarinin kürd milli kiyafeti

AVŞAR

Avşar Kürd aşireti mensubu bir süvari. 1850’ler

BADIKÎ/BADIKAN

Kurdên ji eşîra Batkî/Batkan/Batkiyan/Badikî/Bazkî/Bazûkî/Baz ..
Êla Badikî navê xwe ji malbata ku Dewleta Merwaniyan avakirine ji Badê Dostkî (BAZ) digire. Ji ber perwerdeya bi alfabeya erebî yên di medreseyan de, gelek caran tîpên Z-D, V-B, G-C cih diguherin.

BERAZÎ

1900

1891'den 1924'e kadar işgalci osmanlı eğitimine tabi olan aşiret mekteplerine ilişkin bir osmanlı gazetesindeki bilgiler - İşgalci osmanlı tedrisine katılan aşiretlerden brkaçı:

Şipkî 4 tayfa
Hassanan 6 tayfa
Cibran 3 tayfa
Celalî 2 tayfa ('Günahkar' diye mimlenmiş)
Zîlan 2 tayfa

Balık baştan koktuğu gibi, Kürdistan'da ihanetin menşei ta başlangıçlardadır.
Bugün çok şey KİRLENMİŞTİR artık.
Örneğin katiltürk milli istihbarat teşkilatı başkanı Hakan Fidan adındaki devşirme mahluk hasanan airetine mensup bir kürdtür.

ROJKAN
Rojkî (Rozegî) yek ji êlên kurdan ên dîrokî ye. Navenda êla Rojkî herêma Bedlîsê bû ye. Demeke dirêj li Bêdlîsê serwerî kiriye. Mîrneşîneka Rojikiyan (Şerefxaniyan) ji sala 1182 heta 1847 wek nîvotonom (yek caran jî serbixwe) li herêma Bedlîsê desthilat bûye.

Qebileyên/Komên Rojkiyan

Li gorî Şerefxanê Bedlîsî êla Rojkî ji 25 qebîlan û du koman (eşîran) pêk dihat.

Koma/Eşîra Bilbasî

Keleçêri= kelşeri **Gewrek
Xirbelan
Balkan
Xiyartan
Gowri **Gewrek
Birêşan
Sekran
Karsî
Bêdoran (Bîdoran)
Belakurdan

Koma/Eşîra Qewalîsî
Zerduzan
Endakiyan
Pirtavan
Qewalîsî
Kurdikan
Suhreverdiyan
Kaşaxiyan
Xaldan (Xaltî?)
Istukan
Azîzan

Her wiha 5 eşîr jî ên bînkî li Bedlîsê birê vê êlê bûn
Modkan (Motikan)
Qeysan
Zoqeysî
Zeydî
Bayîkan/Baykan

1951'de Amerika tarafından hazırlanmış olan Suriye'deki temel aşiretler haritasında Kürd ve Arap aşiretleri.

Batıdan doğuya Oxçi Izeddin, Amikî, Şikakî, Şêxan, Cûm, Şêrwanî, Mîran, Qol Sirûcî, Ebra Berazî, Millî, Kîkî, Pinar Elî, Daqorî, Xelecan, Şabî, Mêrsînî, Aşîta, Xidirekan, Sipsiyan,
Temikan, Hevêrkan, Alyan, Hesinan, Ebbasa, Mîhrikan.

Kaynak: Derek Kinnane'nin 1919'da İngiltere'nin başkenti Londra'da yayınlanan kitabından

Source: The British Military Report about Kurdistan 1923

ÖSTER OM EUFRAT I KURDERNAS LAND (1950) - Barbro Karabuda

Foundation For Kurdish Library & Museum