Mihemed Arif CIZÎRÎ
1912 | 17.12.1986
The Most Known Kurdish Troubadour
M. Arif Cizîrî, ku gava ew bi wî serhewayê toreyî yê kurdî distrê, bi wan pêlên awazên xwe yên kurdî, me dibe destpêka peydabûna yekem nifşa mirovayetiyê. Weku gava li vî dunyayî mirovên herî pêşîn hestên xwe yên bi êş û elemdar yan jî û bi xweşî û dişşadker ji nav cerg û dilên xwe derbirîne, dane der,
Serhewayên M. Arif Cizîrî me evçend kûr û dûr dibe.
Ji ber ku van awazên wî yên kurdî, hingî pir bi derd in, hingî pir bi kul û keser in, hingî pir bi êş û elem in û her wisa jî hingî pir bi şahî û dilxweşker û dilşadker in .. mirov hingê dizane ku gava mirov cara yekê hatine ser ruyê erdê, gava êş û elemên wan ên herî pêşî bi van mirovên pêşî re çêbûne, her wisa jî gava mirov cara yekê bi vî rengî êş û elemên xwe,bi dilxweşî û dilşadbûna xwe dane der û strane, bi vî rengî wan ew jana êş û eleman, kelecanî û dilxweşiyê ji nav dilan dane der, û bi kurdî..
Hem êş û elem, kul û derd û keser, tîrên jana dilan, hem jî pêlên xweşiya dilan, aha hemî wisa bi vî rengê kurdî têne ser lêvan û têne der. Anku Arifê me yê Cizîrî ew wergêrê van hemî hestên mirovan e û hem jî ew hestên ji mêj ve ne ku li nik me peyda dibin...
Gora Te bihuşt be hozano!
M. Arif Cizîrî dengbêjekî kurd e ku xwediyê hejmareke zêde ya stranên folklorî ye. Li sala 1912an li Cizîra Botan a Bakurê Kurdistanê ji dayik bûye. Paşê çûye Duhokê û bi radyoya kurdî ya Bexdayê re û pişt re jî bi kanala televizyona kurdî ya Kerkûkê re têkilî daniye. Stranên wî di nav kurdan de gelekî populer bûn. Di dawiya sala 1986an de li bajarê Duhokê koça dawî kir û li wir hat veşartin. Yek ji holên hunerî yên bajarê Dihokê bi navê wî hate binavkirin û peykerek jî li ber deriyê salonê hate danîn.
 |
https://www.facebook.com/CiziriRadio
Ji
milê çepê ber bi rastê ve: Mihemed Arif Cizîrî,
Seîd Yûsif, Îsa
Berwarî. Ev wêne li sala 1972'yê li Libnanê
(Beyrûd'ê) hatiye kişandin.
H. Evdilahê Misto, Mihemed Arif Cizîrî, Seîd Yûsif, Îsa Berwarî. Ev wêne li sala 1972'yê li Libnanê (Beyrûd'ê) hatiye kişandin.
Mihemed Arif Cizrawi 1912 yılında Cizre’de doğdu. 13 yaşındayken Şeyh Said Efendi Kıyamı'ndan sonra 'isyanı desteklediği' gerekçesiyle Kürt Teali Cemiyeti reisi Seyid Abdülkadir ve 12 arkadaşı ile birlikte İstanbul'da tutuklanır ve yargılanmak üzere Diyarbekir'e getirilir.
Yargılanma sonucu Seyit Abdulkadir ve 5 arkadaşı idam edilir, yaşı küçük olduğu için Ciziri darağacından kurtulur. Dört yıl (1925-1929) Diyarbekır cezaevi’nde yattıktan sonra serbest bırakılır. Çıktıktan sonra Bağdat'a sürgün gider.
Bağdat'ta sanat çalışmalarını devam ettiren Ciziri kürd müziğinin meyveleri olan Ximşê, Siwaro, Pismamo, Ez xezal im, Koçerê gibi parçalar ile Bağdat radyosunda ses verir. Orada uzun yıllar karın tokluğuna şarkı okur
Mihemed Arif Ciziri 1932 yılında evlenir ve biri kız diğeri erkek iki çocuğu olur. Meryem Xan’la birlikte Ebul Kelb Plak Üretim Kumpanyası’na katılır 1939 yılında ise Bağdat radyosu’nun kürdçe yayın biriminde çalışmaya başlar.
Ciziri, köy köy gezip, kimi zaman para karşılığında kimi zaman karın tokluğuna denbêjlik yapar. Dengbêjler genellikle stran üretmez stran icra ederler. Ciziri bu noktada Evdalê Zeynikê gibi tanınmış bir kürd destanını icra etmekle kalmaz yüzlerce stran üretir ve toplumun belleği olur. Ömrü yoksulluk içinde geçer. Bir köyden çıkıp diğer köye giderken artık lime lime olmuş ayakkabısı ikiye ayrılır. o da çare olarak enstrümanından bir tel koparıp ayakkabı parçalarını birbirine bağlar ve yoluna devam eder. Ciziri’nin annesi Edlia Xanım Ciziri de önemli bir dengbêj olarak bilinir. Stranlarında aşk, sevgi , yiğitlik, ülke sevgisi başat öğelerdir. 1986 yılında 74 yaşındayken Duhok'ta bir hastanede vefat etmiştir.
MARYAM KHAN - M. ARIF CEZRAWI
GREECE PRESSING
MIHEMED ARIF CIZÎRÎ - Bilbilê Çiyayê Botan
