BBerhevkirin:
KURDISTAN - BINGEHA ŞARISTANIYÊ -III-
Rol û Hîkariya Erdnîgariya Kurdistana Mêjûyî
û Serencam
Ji
destpêka
şaristaniyê
ta îroj
kurd
KÎ ne?
Van
çar rêzikan
bixwîne,
Tu wê
wan
xweş
nas bikî hingê
ku ew
kî ne:
Kurd, cara yekê nan paht
Mal ava kir û stûn spart
Gund û kanî bajar danî
Xêr û xweşî bo me hanî
Goran Candan
GRAN-GRAN, HÊDÎ-HÊDÎ, PÎYANO-PÎYANO XELK RASTIYA KURDISTANA MÊJÛYÎ DIBÎNE:
--- Her roj ku diçe, berhemên zanistî yên her yek ji hev cuda, lêbelê hemî jî bi hev re, Kurdistana mêjûyî mîna DAYIKA ŞARISTANIYÊ destnîşan dikin.
--- “Kurdan giyayê (nebata) genêm vedîtin (kifş kirin) û vî giyayî veguherandin xwarina sereke ya mirovahiyê. Van vedîtinan (keşfan) xizmeteka gelek mezin bo dîroka mirovahiyê kir.
Kurd yekem netewe ye ku mafên cîranan nas kiriye. Ev yek bi zelalî di tabloyên kevnar (antîkÎ) de tê dîtin.”
Dîroknasê navdar Îgor Diyakonov (1915-1999)
Van peyvên dîroknasê navdar Diyakonov bi zanistê jî hat peyitandin (îspatkirin). Encama lêkolîneke zanistî ya li vê derbareyê li kovara zanistî ya SCIENCE'ê (14.11.1997) hat belavkirin ku ''reh û koka hemî genimên cîhanê ji Diyarbekrê ye''. Xwarina ku şaristanî jê zaye!
BERHEVKIRINEK (2003)
https://saradistribution.com/lekolin.htm
Mirovên ji rojgariya kevin a dîrokê
Kîjan? Gelo a gir yan zanîna hunera çandinê desthênana herî grîng bû bo mirovayetiyê?
Mirov
çi ne û kî ne?
Ciyê mirovan li suruştê kîjan e?
Em çawa bûn mirov?
Em
ji ku derê hatine?
Mirov ji zemanên berê ve van pirsan ji xwe kirine.
Nêçîr û nêçîrvan
Ji vê bi hezaran sal berê, mirovên bîrewer û
fîlozof fam kiribûn, ku em mirov, pişkek ji xwezayê
ne. Van bîreweran, her wisan jî xwedî hin baweriyên
li ser sazûmaniya (systema) xwezayê bûn.
Li sedsala 18emîn bîrewer û zanyarê bi nav
û deng Charles Darwîn derxist meydanê, ku xweza,
xwedî çerx û mekanîzmayek e û wî ji bo vê sazûmaniyê re got :
Hilbijartina Suruştî (Natural Selection). Charles
Darwîn bi vê baweriya xwe ya zanistî, derhatina çavkanî,
hîm û binyada sazûmaniya xwezayê vegot.
Î roj encama lêkolînan, bi destvehanîna
fosîlan û lêkolînên li ser fosîlên
ji dema rojgariyên kevin ên mêjûyî
mayî, di encama van lêkolînên li ser zaniyariya
genetîkê, wêneyeke tam û têkuz a dîroka
pêşveçûna mirovan, xwe nîşanî
me dide.
Gelo wêneya me mirovên hevdem, gelo wêneya dîroka mirovê hevdem kîjan e? Ji bo bersivdana vê pirsê gelo mirov dikare geştek ber bi paş ve, ber bi zemanê berê bike? Ango ji î roj vegere û here nav zemanên berê? Ma mirov dikare here nav wê rogariya kevin a dîrokê, ku hingê wan hebûnên ku î roj jê re dibêjin mirov, 6 milyon sal berê li reşeperçeya Afrîkayê, hîna nuh rabûbûn ser piyên xwe û hîna nuh xwe hînê bi rêveçûna piştrast a li ser her du piyan kiribûn? Ango em bikaribin hingê, bi vê riyê, bizanibîn, gelo îklîm û wargeha (environment) me li dîroka pêşveçûna me mirovan çi rol leyistine.
Gava em li ser van pirsan dikevin nav hizir û ramanên kûr, hingê pirsên din jî li ber me peyda dibin! Her wek: Gelo çi em kirin mirov?
Gava me bersiva vê pirsê da, hingê em dikarin bi geşbîniyeke fireh li pêşeroja xwe jî bimeyizînin.
Mirov ji rojgariya kevin ê dîrokê çandinê dike. Ev wêne li ser dîwarê şikeftan hatiye dîtin.
Bawerî welê ye ku ev wêne ji vê bi hezaran sal berê hatiye nexişandin.
Erdnîgariya
(cografya) Kurdistana mêjûyî ku..
Bitikîne vir
DÛMAHÎ
:
Kurd ji dema zarotiya xwe hînî suwarbûnê dibin
'Heger yê li ser pişta hespê ne kurd be - bar e'' Mistefa Barzanî
Kurdistan wargeha yekemîn kedîkirina ajel û heywanan e, wêne: Başûrê Kurdistanê
Erdên çandbar ên Kurdistanê
Qevdek simbilê genêm
Kurdistan Niştimanê Genêm
Hatûşaş - Kurdistan, paytexta Hatî-Hîtît'an
Nanê ta nuha herî kevin ê 8600 salan hat dîtin, 2024
Gundên antîkî yên kurdan li Ruhayê - Deşta Heranê
Bêrîvan
Li Kurdistanê hîna adetên Serdema Neolîtîkî bewrdwam dike
Li heman şûnewarê ku cara yekê gemim lê hat çandin, li quntara çiyayê qerejdaxê li Diyarbekrê, hîna ew adetên destpêkî yên serdema kevrên nû (neolîtîkî) hîna berdewam e, Wêne 2022
Foto: Bozaslan
Two great proofs of the fact that the Kurds have been doing agriculture and animal husbandry for thousands of years: 1- The Kurdish population has become a huge population due to the abundance of food, 2- The Kurds still continue having agriculture and animal husbandry thousands of years later, even in the modern age.
Parka Ayşe Şan, 2022, Dyarbekir
Foto: Zeytuni
Two great proofs of the fact that the Kurds have been doing agriculture and animal husbandry for thousands of years: 1- The Kurdish population has become a huge population due to the abundance of food, 2- The Kurds still continue having agriculture and animal husbandry thousands of years later, even in the modern age.
Kurds are the experts of the Agriculture since Kurdistan is the Homeland of the wheat. Photo: From The Southern Kurdistan wheat fields
E & N på vetefältet i 2013 Kurdistan
Gundê Qadia Kurmanca Diyarbekir
Ev destara rind û ciwan li Muzexaneya Seyda Goyan bi dest dikeve
Kurdisk yoghurd säljare 1880
Bizinê kovi (Dağ Keçisi) Zagros Dağları, Ressam Helena J. Maguire. 1890
Çevre Bilimleri Profesörü Said Nadiri’ye göre iki keçi türünden biri ilk defa Zagros Dağlarında yaşayan halk tarafından evcilleştirildi.
Kürdler “Zagros Dağı Sakinleri” olarak bilinir.
Lo şivano, bilûrvano
Li bilûrê xe, ez heyrano
Threshing floor in the geography of Kurdistan stil with old methods
Doğu Yunanistan (Anatolia), Kürdistan, Bereketli Hilal, Bereketli Altın Hilal
Eastern Greece (Anatolia), Kurdistan, Fertile, Crescent, GOLDEN Fertile Crescent
Kürdistan'daki
Evening Star November 2nd, 1930
''This sturdy citizen is a Kurd, 100 years old, but a mere infant compared to his venerable race.''
''Denna robusta medborgare är en kurd, 100 år gammal, men bara ett spädbarn jämfört med hans ärevördiga ras.''
''Bu sağlam vatandaş, 100 yaşında bir kürd ama saygıdeğer ırkına kıyasla sadece bir bebek.''
This is how the explorers like Hörnle and Claudius Rich described about the healthy elderly people they met in Kurdistan
Yuval Noah Harari - Homo Sapiens - İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi
PDF - Indır
Tarımın yayılışını gösteren harita
See For more info: SCIENCE 14.11.1997
Tarım Kürdistan'dan yayıldı.
Tarım Devrimi ve kültürü (dil de bunun içinde) Kürdistan coğrafyasında oldu.
İlk arpa, buğday, mercimek, nohut Kürdistan coğrafyasında ekildi.
KURDISTAN - EL PARAISO TERENAL
