Kurdisk regissör och skådespelare, nådde genom ett otal filmroller under 60-talet en enastående popularitet. Han var vänsterpolitisk aktiv, och med skådespelargagerna började han finansiera egna filmer som klart utrycker indignation över folkets sociala villkor. Han visade gärna sitt kurdiska ursprung och var stolt över det. De härskande turkiska klasserna avskydde honom för det och fängslades för flera tillfällen. Sista gången 1974 då han dömdes till 18 års fängelse för ett påstått mord. Men från sin cell kunde han dirigera inspelnimngen av tre filmer - Suru (hjorden) och Düsman (fienden) i regi av Zeki Ökten och Yol (väg) i regi av Serif Gören.

Efter militärkuppen 1980 tog han sig ur fängelset och flydde utomlands då så gott som hela Turkiet var ett stort fängelse. Yilmaz levde sina sista år i fransk exil. Han kallades för Cirkin Kral, fule kungen efter en mycket omtyckt roll i en gangesterfilm.

REGI, MANUS, PRODUKTION (Urval) 1970: Hoppet (+roll) * 1971: Klagosång (+roll) * 1974: Vännen (+roll) * 1978: Hjorden (ej regi) * 1979: Düsman (ej regi) * 1982: Yol * 1983: Muren

Filmen Yol (väg) som han dirigerade den från fängelse fick Guldpalmen och en rad andra utmärkelser i på filmfestivalen i Cannes. Yol handlar om fem kurdiska fångarnas permission från fängelse.

I majoriteten av sina filmer beskriver Yilmaz Guney det förtryckta kurdiska folkets svåra sociala' ekonomiska umbäranden.

- Den kurdiske skådespelaren, författaren, människorättsaktivisten YILMAZ GUNEY

"I was always scared to fall in love Yilmaz Guney. Therefore, I dared not meet his gaze."

Kürd düşmanı
işgalci-islamist
türklük devleti'nin
salt kürd olduğu için sanatını engellemeye çalıştığı ve hatta onu cinayet komplolarıyla suçlayarak içeri tıkmak sutretiyle sanat hayatını sonlandırmaya çalışmasına rağmen bunu başaramadı. Yılmaz Güney onların hapishanesinden film yönetti (Sürü ve Yol) ve askeri faşist cunta ile yönetilip baştan sona bir hapishane olan o faşist ülkelerinin içinde en sıkı tedbirlerle korunan hapishanelerinden bile kaçmayı başardı.

Yilmaz Guney jîr û zane û rewşenbîr bû. Pirtûka dixwîne: 'Belê bo serhildanê' (Evet îsyan)

''Yeri ve zamanında atılmışsa, en doğru sözü bir kurşun söyler''

(Om det har avfyrats vid rätt tid och rätt plats, ett skott säger det rätta ordet)

Ne yazıkkki türk toplumunu bilinçlendirebildi Yılmaz Güney, kürd toplumunu değil.

KURDISH MOVIE STAR YILMAZ GÜNEY "The Uggly King" at Canned Film Grand Prix 1982 to get his price for the film Yol, Way

Efsanevi Kürd yönetmen ve senarist Yılmaz Güney sinema yaşamı boyunca bir çok filme imza atıp ödüller kazandı.
Yol filmi, 1982 Cannes Film Festival'inde büyük ödül Altın Palmiye'yi kazanmıştır.

"The Uggly King" at Canned Film Grand Prix 1982 to recieve his price for the film Yol, Way. He directed this film in Turkish prison. He escaped from a Turkish prison
and went to Cannes to get his prize. It is important to say that he escaped from prison at that time when whole Turkey was a prison. Namely after the
Turkish military coup d'Etat 1980.

Click on this link:

Nyfunnen 59 secunders lång filmklipp på Cannes 1982

öyle bir dünya düşünüyorum ki kürdler içinde özgür
öyle bir dünya düşünüyorum ki insanlar heryerinde çocuklar gibi şen ve mutlu

Dünyanın en karizmatik, en dürüst en mert kürdü, insanlık adam görsün!
Bu adamı 15 yaşımdan beri büyük bir hayranlıkla seviyorum... Medeni Duran

Yilmaz & Fatos are married and have a son: Yilmaz

Here in discussion with the Turkish police and militars - real life - "Yes, they are hiding here in the roof!"

YILMAZ GUNEY was a Kurd and a leftist activist. When his carrier was in the top, it started a leftist movement in the Middle East. At that time Yilmaz Guney lived in Istanbul. The most wanted Kurdish student from Sewas, Deniz Gezmis hid him in Yilmaz Guneys rooftops. Police were suspicious and knocked on the door. Yilmaz Guney opened and a police man asked:

- We suspect that the most wanted terrorist Deniz Gezmiş and his friends hiding here. Have you seen those? Yilmaz Guney said, half-jokingly and half-seriously:

- Yes, they are hiding here in the roof!

The policemen laughed and walked away.

Later Yilmaz Guney said about this event; "this was the most dramatical moment of my professional life as an artist"

___________________

İstanbul’un her tarafında devlet güçleri tarafından aranan Deniz Gezmis, Mahir Çayan, Ulaş Bardakçı, Hüseyin Cevahir, Oktay Etimen son çare olarak Yılmaz Güney’i aramaya karar verirler.
Yılmaz Güney onları gizlendikleri yerden aracıyla alarak Mecidiyeköy’deki evine doğru yola çıkar.
Yolda araç polisler tarafından durdurulur, direksiyonda Yılmaz Güney’in olduğu görülünce iyi geceler Yılmaz bey denilerek, yollarına devam etmeleri sağlanır.
Eve vardıktan bir süre sonra, kalabalık askerler ve başlarında bir subay tarafından evin kapısı çalınır.
Bu arada, Mahir ve arkadaşları evin çatı katına saklanmıştır.
Kapıyı açan Yılmaz Güney’e subay; gülerek ”Yılmaz bey biz 4 anarşisti arıyorduk, sizdeler mi” diye sorar?
Yılmaz Güney, hayatımın en büyük rolümü yaptım dediği;
”Evet çatı katında gizleniyorlar” cevabını verir. Hep birlikte gülerler. Askerler, “Yılmaz bey rahatsız ettik iyi geceler” diyerek giderler.

Yabancı basın: ''Ona kürd olduğu için Türkiye'nin hakaret ettiği belli''.

Yilmaz û qaqot

Serdana Yilo li Diyarbekrê; 1970

Cannes 1982

Han hyllas

Yilmaz Guney in Newyork

Yilmaz Güney Festıval Duhok, Kurdıstan

Yilmaz Guney at Cannes 1982

Kürd Yılmaz Güney coşkun kürd kitlesi tarafından büyük bir sevgiyle karşılanırken

Yilmaz Guney li govenda KURDî

Yilmaz bi xanima xwe Fatoş re

Yilmaz Guney's family visiting him at Turkish prison

Yilmaz Guney with his son

Yilmaz Güney sahnenin gerçek olması için Nebahat Çehre'nin başındaki bardağa gerçek silahla ateş ediyor.

Di gel Hulya Darcan

Di gel T. Şoray

Yilmaz û kurê xwe Yilmaz

In Sêwreg ("Siverek") City, Kurdistan

He is arrested because of the islamist Turkish False Allegations

With mom..

Yilmaz Guney KURD e - ne tirk ..

Kudret Günes

Yilmaz Güney li festıval a Duhok'ê Kurdästan

Güzel kürd kızı Fatma Girik, 12.12.1942 | 24.02.2022

Yılmaz Güney'in filimlerinde sık sık başrol oyuncu olarak oynayan Fatma Girik kürd ve Kürdistan'lıdır. Annesi Efrîn'den babası da Kilis kürdüdür.
İşte bakın ders alın işgalci-inkarcı türk ırk-devleti kürdleri nasıl kendine bu kadar yabancılaştırabiliyor ve hatta kendi halkına düşman bile edebiliyor ki
kürdlerin elinden almaya çalıştığı Kürdistan'ı tam kendisinin yapabilsin !! Fatma Girik'i koyu bir türk ulusalcısı ve milliyetçici yapmıştı
jenostiçi türklük devleti Türkiye. Soyadı da büyük bir ihtimalle kürdçe'deki "gir+ik"tir yani küçük tepe.. Girik türkçe değil, bir kürd köyü adıdır.
Mesela Midyat'ta küçük bir tepa var oraya 'Girik' deniliyor .
Rojava Kürdistan'ın da Girikê Legê var. Hezex'e ('İdile') bağlı bir köyün ismi Girberaz'dır, Nisebin'de Girnewas, Merdin'de Girherîn var. Slopi'nin adı Girikê Amo'dur.
Ve Kürdistan'ın birçok yöresinde 'gir' yada 'girik' adlı sayabileceğimiz onlarca köy vardır.

Tam bir şeytan tezgahı kurmuş Türkiye kürdleri yok etmek için.

Güzel kürd kızı Fatma Girik, 12.12.1942 | 24.02.2022

Yılmaz Güney'in filimlerinde sık sık başrol oyuncu olarak oynayan Fatma Girik kürd ve Kürdistan'lıdır. Annesi Efrîn'den babası da Kilis kürdüdür.
İşte bakın ders alın işgalci-inkarcı türk ırk-devleti kürdleri nasıl kendine bu kadar yabancılaştırabiliyor ve hatta kendi halkına düşman bile edebiliyor ki
kürdlerin elinden almaya çalıştığı Kürdistan'ı tam kendisinin yapabilsin !! Fatma Girik'i koyu bir türk ulusalcısı ve milliyetçici yapmıştı
jenostiçi türklük devleti Türkiye. Soyadı da büyük bir ihtimalle kürdçe'deki "gir+ik"tir yani küçük tepe.. Girik türkçe değil, bir kürd köyü adıdır.
Mesela Midyat'ta küçük bir tepa var oraya 'Girik' deniliyor .
Rojava Kürdistan'ın da Girikê Legê var. Hezex'e ('İdile') bağlı bir köyün ismi Girberaz'dır, Nisebin'de Girnewas, Merdin'de Girherîn var. Slopi'nin Girikê adı Amo'dur.
Ve Kürdistan'ın birçok yöresinde 'gir' yada 'girik' adlı sayabileceğimiz onlarca köy vardır.

Tam bir şeytan tezgahı kurmuş Türkiye kürdleri yok etmek için.

Yên ku me dikin çar parçe, ji me re dibêjin cudaker…
Those who divide us into four parts call us separatists…

Yilmaz Guney. Fatma Giriki & Bilal Inci: Her sê jî kurd bûn

With Kurdish National Poet Cegerxwin, Stockholm, 1982

Kürd halk şairi Cegerxwîn, Yılmaz Guney ve Kendal Paris Kürd Enstitüsü'nde, 1983

İşgalci-inkarcı türk ırk devleti-Türkiye'nin sözde kültür bakanlığı böyle ikiyüzlü, sahte bir açıklamada bulunarak Yılmaz Güney'in ruhunu çok incitmiş.
Yılmaz'a saygıları olsaydı, Yılmaz'ın üzerinde milyonlarcası esir tutulan Kürd halkının ülkesi Kürdistan'dan işgal ordusunu geri çeker geldikleri yere giderlerdi.
Yılmaz sadece kürd olduğu için başına getirmedikleri kalmadı. Cinayet tertipleyip Yılmaz'ın üstüne yıktılar. Yıllarca zındanda çürüttüler. Türk zındanında
kaptığı hastalığından dolayı Paris'te çok erken yaşama gözlerini yumdu. Eğer merhum Yılmaz sağ olsaydı size bunu derdi: Hadi siktir olun gidin başka kapıya
işgalci talancı yalancı katiller! Yılmaz'ın size yaşarken Paris Kürd Enstitüsü kuruluş gecesinde (1983) verdiği çok güzel bir cevabı vardır. 'Yılmaz Güney'in son konuşması' diye
youtube'dan arayıp bakın!

Yılmaz Güney & Nebahat Çehre

Hayatı kendim için yaşıyorum. Ve korkmuyorum hiçbir şeyden.
Başıma gelecekleri de biliyorum. Herşeye rağmen düşmana inat yaşayacağız.
Yarın bizim çünkü..

Yaz bunu da hakim bey: Umuda kelepçe vurulmaz!

Yilmaz Guney kurucularından olduğu Paris Kürd Enstitüsü toplantısında kürd yazar Mahmud Baksi 1983

At Cannes 1982

Yilmaz Guney kurucularından olduğu Paris Kürd Enstitüsü toplantısında Kürd Enstitüsü başkanı Kendal Nezan ile 1983

Kürd halk şairi Cegerxwîn, Yılmaz Guney ve Kendal Paris Kürd Enstitüsü'nde, 1983

Yilo'yê Sêwregî pir tûj dinere - Xwedê xêr ke!

Yılmaz Güney sadece bir sanatçı değildi. Aynı zamanda kürd halkının ulusal ve sosyal sorunlarıyla yakından ilgilenen ve bu uğurda büyük çaba sarfeden
çok inançlı ve azimli bir entellektüel idi.

Benim için sürgün, ülkemin taşına, toprağına, havasına, suyuna, ağacına, kuşuna, insanına, aşına özlem demektir, Benim için sürgün, ülkeme yenide dönebilmek için kararlı bir mücadele demektir. Benim için sürgün, dünyanın çeşitli hallkıyla ilişki kurmak demektir. Benim için sürgün, bir anlamda sanürsüz filim yaratabilmek demektir. Benim için sürgün, sürgün demek değildir. Yılmaz GÜNEY!

Yılmaz Guney's Prize winer film Yol, way which he directed in Turkish prison is about five ex Kurdish prisoners

April 4th, 1967 - 16 Kurdish 'smugglers' on the border of Kobani became killed by Turkish army. Six
of smugglers died because they stepped on the mine. This incident was the subject of the movie: Yol. Means The way.

4 Nisan 1967 - Kobani sınırında 16 ''kaçakçı'' taranarak öldürüldü. Kaçan 6 kişi
mayınlara basarak parçalandı. Bu olay Yol filmi'ne konu oldu.

Yılmaz Guney's daughter Elif Guney

Yilmaz Guney kürd olduğu için komplolara maruz kalarak sahte türk mahkemelerinde yargılandı

Yilmaz GUNEY was an intellectual person and author of many political articels and books. Here are some of hans works.

Yilmaz Guney & Nebahat Cehre 1964

YOL Kürdistan'da türk işgal ve sömürgeciliğini gösteriyor

by Rebwar K. Tahir

Yılmaz Güney türk-terör-devleti'ne karşı bir kürd mitinginde Paris'te yürürken, 1983

Amed Spor

Fatoş Güney: Aynı yolu bir kez bile düşünmeden yine yürürüm

Jinebiya şîrhelal a Yilmaz Guney'î Fatoş Guney, ku ji binyad ve Albanî (Arnawûd) ye û ne tirk e, dibêje: ''Ez ê bêguman heman riyê dîsan pê re bimeşiyama''

Fatoş Güney ile zorluklara göğüs gererek serpilen, cezaevi, sürgün, ayrılık gibi çetin süreçlerle daha da güçlenip büyüyen masalsı aşkı ve Yılmaz Güney’in bilinmeyen gerçeğini tüm detaylarıyla konuştuk

Fatoş Güney ile yeni kitabı Camları Kırın Kuşlar Kurtulsun için buluştuk ve doyumsuz bir sohbet ettik. Çok zarif, özel ve güçlü bir kadın. Zorluklara göğüs gererek serpilen, cezaevi, sürgün, ayrılık gibi çetin süreçlerle daha da güçlenip büyüyen masalsı aşkı ve Yılmaz Güney’in bilinmeyen gerçeğini tüm detaylarıyla konuştuk.

- Bu kitap Yılmaz Güney gerçeğini anlatmak için mi yazıldı?

Yılmaz Güney gerçeğini göstermek için yola çıktım. Bugüne kadar hakkında birçok kitap yayınlandı ancak ben hiçbirinde gerçek Yılmaz’ı bulamadım. Biz çok uzun bir dönemi birlikte paylaştık. 16 yıl gibi bir süre beraberdik, çoğunlukla demir parmaklıklar arkasındaydı ama yine de birlikteydik. Sanıyorum en gerçeğe yakın bu kitap oldu.

- 17 yaşında güzel, henüz öğrenci bir genç kız. Bir gün karşısına kendinden büyük, çok farklı bir çevrede yetişmiş bir Yeşilçam oyuncusu çıkıyor. Nasıl tanıştınız? Ve cidden ilk görüşte aşk mıydı?

(Gülüyor) Hayat tesadüflerden ibaret. Bir arkadaşımla filmin çekildiği seti görmeye gittik. Yılmaz Güney adını o güne kadar hiç duymamıştım. Hatta “Ediz Hun, Kartal Tibet, Türkan Şoray olsaydı keşke, onları görmüş olurdum” diye içimden geçirmiştim. (gülüyor) Tanıştık. Biraz daha vakit geçirsek ağabey diye görebileceğim birisi olarak düşündüm hatta. Ancak o ertesi gün beni tekrar sete çağırarak evlenme teklifi etti. Çok şaşırdım, şok oldum. “Siz dalga mı geçiyorsunuz benimle, böyle bir şey olabilir mi? İnsan ilk gördüğü kişiye tanımadan evlenme teklifi eder mi?” dedim. “Sen insan sarrafı nedir bilir misin?” diye sordu. (gülüyor) Yeşilçam’ın çemberinden geçmiş, deneyimli bir insandı. İnsan sarrafıydı cidden. İlgisinden, kişiliğinden, halinden, tavrından, gülüşünden, bakışından her şeyinden etkilendim. Muş’ta askerliğini yaparken bir yıl boyunca uzun mektuplar yazıp kendisini anlattı. “Boynu Bükük Öldüler” kitabını okudum, hayata bakışım değişti. Kitapta; Çukurova insanları, Yılmaz’ın geldiği hayat vardı. Sonunda ailemin razı olmayışına rağmen evlenme teklifini kabul ettim.

- Aileniz bu kararınızı nasıl karşıladı?

Ailemi çok üzdüğümü düşünüyorum. Onlar için büyük bir yıkımdı. Bir mektup bırakarak evi terk ettim. Ancak Yılmaz bende tarifsiz bir güven yaratmıştı. Söyleyeceklerinin hepsini yapacağına inanmıştım. Kişiliği çok etkili olmuştu. Söylediklerini yaparken diğer bir yandan da kader ağlarını ördü (gülüyor).

- İlişkinizin ilk yıllarında size yazdığı mektuplarda hep kendini anlatan ve sizi tanımlayan, şekillendiren hatta “benim aşkım senin için başarıdır” diyen bir Yılmaz Güney var. Bundan hiç yorulmadınız mı, kırılmadınız mı?

Tabii tabii. O sözü üzerine ayrılmaya karar verdim ve “sen mektepli kız küçüktür diye düşünmüşsün ama sandığın kadar değil” diye bir mektup yazdım ve bana verdiği yüzüğü, küçük kol saatini iade ettim. Ama sonradan beni yine birlikte olmaya ikna etti. (gülüyor)

- Diğer bir yandan da sizi hep yanında, eksikliklerini tamamlayan bir yoldaş gibi görmüş sanki..

Yılmaz, “senin lisanların var, sinema kitapları okuyabilirsin, sinemada bana asistanlık yapabilirsin, ilerde sen de film yapabilirsin” şeklinde ileriye dönük planlar yapıyordu. Ortak hayallerimiz vardı. Ev hanımı olarak kalmamı hiç istemedi. Beraberliğimiz boyunca da hem kendi hayatının hem de gerçek hayatın içine ortak etti. Birlikte yol aldık.

- Cezaevinde geçen yıllar, askerlik ve uzun ayrılıklar. Hiç bitmeyen büyülü bir aşk. Sevginiz ayrılıklarla besleniyor muydu?

İki sevgili uzak kalınca birbirini daha yüceltiyor, değerinin farkına varıyor. Sevgimiz mutlaka ayrılıklarla daha da büyüdü.

- Hiç umutsuzluğa kapılıp yeter artık dediğiniz bir dönem oldu mu?

Dedim ama Yılmaz o kadar güçlü bir kişilikti ki. Taş duvarların, demir parmakların arkasından bile bana ışığını, duygularını, sevgisini geçirebiliyordu. Bu nasıl bir mucizeydi. 25 yaşlarında genç bir kadınla, 10 yıl duvar arkasındaki bir adamın aşkı nasıl sürer? Bunu düşündüğüm zaman sıra dışı, olağanüstü, masalsı bir aşk yaşadığımızı düşünüyorum.

- İstanbul’a ilk geldiğinde Bebek’te yaşlı bir madamın pansiyonunun kapısını çalıyor ‘Ne için geldin?’ sorusuna İstanbul’u fethetmek için cevabı veriyor. O yaşta bir genç için müthiş bir özgüven. Her zaman kendine ve zekâsına çok güvenir miydi?

Güvenirdi. Büyük bir özgüveni ve azmi vardı. Azmin elinden hiçbir şey kurtulmaz derler ya. Yılmaz da o kadar azimliydi ki, yapmayı istediklerini kafasında planlar ve adım adım gerçekleştirirdi.

- Çok çalışır mıydı?

Çok çalışkandı. Gece saat 03.00’de kalkar daktilosunun başına geçer ve senaryosunu yazardı. Birkaç saat uyuyup sürekli çalışırdı. Çalışmadan bir şey olmuyor, çok çalışmak lazım. Düşünmek, istemek yapmanın anasıdır Ebrucum.

- Yazar olma umutları, Atıf Yılmaz’la tanışma ve kamera arkasından kamera önüne zorunlu geçiş. Hikâyeyi sizden dinleyelim mi?

İstanbul’a ilk geldiğinde daha çok yönetmenlik yapmak istiyor, aktörlük pek düşünmüyormuş. O dönem de Cumhuriyet gazetesinde çalışan Yaşar Kemal’le tanışıyorlar. Yaşar Kemal’e “ben küçük bir öykümden ötürü ceza aldım ve hapiste yatıcam” diyor. Yaşar Kemal de şaşırarak “küçük bir öyküden mi?” diye soruyor. O da evet “beni komünizm propagandası yapmakla suçluyorlar, oysa ben komünizmin ne olduğunu tam olarak bilmiyorum” diyor. Yaşar Kemal’le aralarında bir yakınlık doğuyor ve hikâyeciliğinden Yılmaz’ı Atıf Yılmaz’a yönlendiriyor. Atıf Yılmaz da o sırada bir senaryo üzerinde çalışıyor. Yılmaz bu çalışmanın içine dahil oluyor ve farklı fikirler sunuyor. Bunun üzerine Atıf Yılmaz filminde oynatıyor ve sinemaya adım atmış oluyor.

- Yaşar Kemal ile büyük dostluk ilk ne zaman çatırdamaya başladı?

Yunanistan’daki Akdeniz Uluslararası Kültürel İşbirliği toplantısına davet edildik. Türkiye’den Yaşar Kemal ve Zülfü Livaneli’nin de katılacağını söylediler. Özellikle yıllar sonra Yaşar Kemal’i göreceğimiz için çocuklar gibi şendik. Adaya vardığımızda ilk olarak Yaşar Kemal ve Zülfü Livaneli’nin toplantıya son anda katılmaktan vazgeçtiklerini öğrendik. Bu bizim için çok yıpratıcı oldu. Bilhassa Yılmaz’a “oğlum” diyen Yaşar Kemal’in bizimle buluşmaktan, birlikte görüntü vermekten çekinmesi içimize dert olmuştu. Türkiye’de Yılmaz’a karşı yürütülen kara propagandanın haddi hesabı yoktu, bu yeterince can sıkıcı değilmiş gibi insanların bizden el etek çektiğini görmek moral bozucuydu. 12 Eylül dönemiydi, çekindiler, gelemediler ama çok kırıldık tabii ki.

- Sinemada yükseliş dönemi çok karışık ve gürültülü. İdealist bir düşünce adamının yoldan çıkması adeta. Ancak sizinle tanıştıktan sonra her şeyi geride bırakıp yeni bir yol çiziyor. Tam olarak bu dönüş nasıl oldu?

Bu dönüş kendi isteğiyle, kendi içinde bulunduğu ihtiyaçtan ortaya çıktı. Benimle tanışıp hayatını birleştirmeye karar verdiği zamandaki duygusu da buydu. Askerden dönmüştü. Eski hatalarından, çevresinden kurtulup hayatında yeni bir sayfa açmak istiyordu. Bu isteği benimle olan ilişkisinde de büyük rol oynadı. Ben de ona vesile oldum. Birbirimize tutunduk. Yılmaz istediğini başarıyordu. Tabii ki yüzde 100 mükemmele ulaşmak mümkün değil. Hayat bu. Önünüze bir çok engel çıkarıyor. Her zaman çok büyük gayret içerisindeydi.

- Çok zeki, vicdan sahibi ve duyarlı bir kişi neden bu kadar şiddete düşkün biri olarak lanse edildi? Şiddete mi düşkündü yoksa haksızlığa mı tahammül edemiyordu?

Asla şiddete düşkün biri değildi. Şiddete karşıydı.

Benim delikanlılık filmleri dediğim dönemde elinde silahlar, düşmanlar vs. O filmleriyle kişiliği o kadar iç içe geçmişti ki bir dönem hangisi gerçek, hangisi film ayırt edemeyip karıştırmış, savrulmuş. Gördüğü her haksızlığa karşı çıkan bir tepki göstermeye başlamış, ben o dönemleri bilmiyorum. Sonradan anladığım bu oldu. Şiddet gösterdiğine hiç tanık olmadım. Zaten olsaydım dayanamazdım. Ben de Arnavut kadınıyım (gülüyor).

- Yılmaz Güney çekeceği filmleri kare kare önce kafasında canlandırıp daha sonra senaryolaştırıyor muydu?

Kare kare canlandırıyordu hatta oyunculara da oynuyordu. Örneğin Yol filmi için Tarık Akan ve Halil Ergün’e hapishane ziyaretlerinlerinde canlandıracakları karakterleri anlatıp oynardı. Nasıl bir ışıkta o sahneyi görmek isteğini belirtmek için saatleri yazardı. Ancak bu kadar detaylı senaryoları sadece hapishanede yazdı. Daha önce senaryosuz film çekerdi. Umut filmi senaryosuz çekilmiştir mesela.

- Adana’ya ilk gidişiniz ve İstanbul’a farklı bir Fatoş olarak dönüşünüz. Nasıl bir sorgulama içindeydiniz?

Çukurova’daki hayatı görünce ve İstanbul’a kendi hayatımıza geri dönünce büyük bir rahatsızlık hissettim. İnsanlar çadırlarda yaşarken yarınları yokken biz böyle lüks içinde yaşayamayız, bütün bunlardan vazgeçelim, gidip bir gecekonduya yerleşelim, hatta ben işçi olarak çalışayım, hayatımı kazanayım dedim. Tabii bu düşüncelerin hepsi çocukça ve gerçekten uzaktı.

Yılmaz da “bizim yaşam tarzımızı değiştirmemiz olanaksız. Bizim amacımız herkesi iyi bir yaşam seviyesine yükseltmektir, iyi yaşayanları sefilleştirmek değil. Yalnızca benim, senin yaşam şartlarımızı değiştirmemizle hiçbir şey değişmez ki! Bireysel çabalar yetersizdir, hem sonra gerçekçi olalım; ne ben otobüsle işe gidip gelebilirim ne de sen işçi, ırgat olabilirsin. İşçi olmaya gelince, sen hayatında hiç çalışmadın ki! Kendin için daha verimli şeyler yapmak mümkünken, işçi olmak, ırgat olmak kolay mı sanıyorsun?” dedi. Yılmaz’ın söyledikleri doğruydu, anlıyordum.

- 12 Mart’ta Selimiye Cezaevi’nde yaşadıklarından sonra Yılmaz Güney nasıl bir değişim yaşıyor?

Selimiye’den çok farklı bir insan olarak çıktı. Biraz sertleşmişti. Hayata, ilişkilerine daha farklı bakıyordu. İki yıl boyunca hapishanede kalmasının da etkisi büyüktü. Çok mutsuzdu. Gerçi 10 yıl boyunca her dönem hapishaneden çıktığında bazı çelişkiler, adaptasyon sorunları yaşardı. Ama her seferinde daha yeni fikirlerle normale hayata dönerdi. Selimiye Cezaevi yaşadıklarından sonra da Çirkin Kral dönemini kapatıp devrimci döneme geçti. ‘Arkadaş’ filminin çekiminin ardından yeniden normalleşme sürecine girdi.

- Tuncel Kurtiz, Yılmaz Güneyi anlatırken “Yılmaz kumar oynardı, içki içerdi kötü alışkanlıkları vardı ama kişiliğinden, duruşundan hiçbir zaman taviz vermedi, kişiliğini hep korudu” diyor. Bunca iniş çıkışlarda kişiliğini korumayı nasıl başardı?

Kişisel özelliklerinden kaynaklanıyordu. Çamura düşmüş pırlanta gibi. Pırlanta nasıl kirlenmezse o da insani değerler açısından hiç kirlenmedi. Kendisini yeniden yapılandırma çerçevesinde kumar oynamama, içki içmemek, olay çıkarmamak da vardı.

- Fatoşnağme de önemliymiş ama?

(Kahkalar) Evet Fatoşnağme vardı. Ben de az değilmişim. “Korkarım karımdan derdi” (gülüyor).

- Pariste kaldığınız sürgün yılları sizde nasıl bir iz bıraktı?

Çok zordu. Özellikle çocuklar üzerinde o kadar zordu ki anlatamam. Oğlumun yaşı, Elif’ten daha küçüktü çok kötü etkilendik. Başka bir çaremiz yoktu. Bazen her şeyi şartlar belirler ya o günleri de şartlar belirliyordu. İnterpol tarafından dünyada aranıyorduk mecburduk sürgün yaşamaya.

- Sürü uluslararası arenada ödüle layık görülürken Türkiye’de sansür kurulunun oybirliğiyle aldığı karar gereği yasaklanmıştı. Bu haksızlık karşısında nasıl hisssetiniz?

Yasakladılar ve de gösterime girdiği sinemayı bombaladılar. Dört kişinin kolları, bacakları koptu. Korkunç bir olaydı. Günlerce, aylarca etkisinden kurtulamadık. Çok acıydı. Sürü bugün bile dünya klasikleri arasına girmiş kült bir film. Gördüğümüz tüm haksızlıklara karşı bir bıçak gibi bilendim. Kin tutmak iyi değil biliyorum ama kinlendim. Yılmaz benden daha olgun karşılıyordu, alışıktı bu tip yasaklanmalara. İnsanlar acılarla olgunlaşıyor, güçleniyor ve hayata karşı daha sağlam duruyor.

- Yılmaz Güney müthiş tutkulu bir aşık. İmralı'dayken ve Paris'teyken iki özel sürpriz yapıyor. Nasıl süprizlerdi?

Yılmaz sürpriz yapmayı çok severdi. Hediyesiz, çiçeksiz, eli boş asla eve gelmezdi. Çok istisnai, sıra dışı ve olağanüstü bir insandı. İlk büyük süprizinde, İmralı'dayken sekiz senelik evliliğimizin her günü için kıyıdan özenle seçerek çakıl taşı toplamıştı. 2620 ç¸akıl taşı. İkincisi ise Paris’teki tartışmamızdan sonra, içinde daha önce görüp hayran olduğum mandalina ağaçlarının da olduğu bir kamyon dolusu çiçek (gülüyor) göndermesiydi. Ev çiçek dolup taşmıştı. (gülüyor). Hâlâ kokusu burnumda. Akdeniz kokusunu içimize çekmiştik. Ruhumuz ısınmıştı. Unutulmaz günlerdi.

- Hafızalarımıza kazınan Yol filmi ve tüm dünyaya açılan yol. Cannes Film Festivali. Maddi sıkıntılar yaşarken gelen büyük ödül? Yılmaz Güney’in ve sizin duygularınızı anlatır mısınız?

Film festivalde gösterildiği andan itibaren büyük bir etki yarattı. Müthiş ilgi gördü. Bir ödül bekliyorduk ama en büyük ödülü alacağımızı doğrusu pek ummuyorduk. Altın Palmiye’yi alınca çok sevindik. Muhteşemdi. Anlatılmaz yaşanır denilen o anlardan biriydi. Ertesi gün tüm dünya Yılmaz Güney’i ve Yol filmini tanıdı, Kürt halkının varlığından haberdar oldu. Bu nedenle Kürtlerin Yılmaz Güney’e çok şey borçlu olduklarını düşünüyorum.

- Kitabı bitirdikten sonra uzun uzun fotoğraflara baktım ve yüzler değişse de tarihte her şeye tekerrürden ibaret... Filmlerinin hâlâ ülkemizde oynatılmaması çok acı. Ne hissediyorsunuz bu konuda?

Gerçekten bu konuda ne diyeceğimi şaşırıyorum. Diyecek sözüm de kalmadı. Yıllardır bu düğümü çözmeye çalışıyorum. Hâlâ başarılı olamadım. Büyük merciilerle görüşüp anlatmak istedim. Ancak bu fırsatı bile tanımadılar. Türkiye’nin daha demokratik günlere kavuşmasını bekliyoruz.

- Yılmaz Güney Müzesi?

Yılmaz Güney müzesi için de uğraşıyorum. Ölümünden 36 yıl geçmesine rağmen hâlâ unutulmayan, bu kadar çok sevilen kim var? Hangi artist onun kadar anılıyor? Sinema tarihinde başka bir örnek yok. Sadece sinemacı değil bir mücadele insanı ve gerçek bir entellektüeldi Yılmaz Güney. Kulaktan dolma konuşmazdı. Bizzat okur, araştırırdı. O yüzden bir müze mutlaka gerekli. Müze derken ölüm ya da doğum günlerinde açılan/kapatılan bir yer değil elbet, bir kültür sanat merkezi.

- Kitabınızı senaryolaştırmayı düşünüyor musunuz?

Film projemiz var. 3-4 sene içerisinde gerçekleştirmeyi umut ediyorum. Gerçekten çaba gösteriyorum. Her günüm bu faaliyetleri düşünmekle geçiyor.

- Yönetmen olarak düşündüğünüz isim?

Yabancı bir yönetmen düşünüyorum. İran’dan çok ünlü yönetmenler var. Alejandro Gonzalez Inarritu olmasını çok isterim mesela. Neden biliyor musun? İnarritu film yapmaya Yılmaz Güney’in Yol filmini izledikten sonra karar vermiş. Bunu kendisi açıkladı. Ona projemi anlatan bir mail yazdım. Hemen cevap verdi. Dedi ki “şu anda kendi projelerimi odaklandım, hemen yapamam ama bu ilerde yapamayacağım anlamında değil.” Olmasını umut ediyorum.

- Elif Güney bir röpörtajında babasının çok güzel yemek yaptığını ve yemek yaparken de kendisine hayat dersleri verdiğini anlatıyor. Gerçekten güzel yemek yapar mıydı?

Çok güzel yemek yapardı. Zaten o mutfağa girince ben çıkardım. Elif ona yardım ederdi. Bana “sen sofrayı kur, yeter” derdi. Yemek yapmayı çok sevmiyorum. Böyle bir tarafım var ne yazık ki, ama yaptığım zaman da güzel yaparım (gülüyor). Yılmaz da bu yönümü bildiğinden mutfağa hep o girerdi (gülüyor). Çok çeşit yapardı. Bir yapmaya başladı mı durduramazdık.

- En güzel yaptığı yemek?

Her yemeği çok güzel yapardı. Bir gün Paris’te oturuyorduk, hastaydı, artık son günlerindeydi. Canım çerkez tavuğu istedi. “Hemen yaparım ciğerim” dedi. “Dur, Yılmaz öylesine söyledim” dedim. “Yok, yok hemen yaparım” dedi. Her şeyleri ayarladı, hatta ceviz yağını tülbentten süzerek üzerine akıttı. İnanılmazdı. Enfes bir çerkez tavuğuydu. Her yörenin yemeklerini yapardı. Hapishanede de yemek yaparmış. Gelen karavanalar tatsız, tutsuz olduğundan onlara da bir takım baharatlar ekleyerek güzelleştirirmiş. Hatta bir hapishane arkadaşı “Yılmaz ağabey karavanalara öyle çok şey karıştırıyordu ki, belki diş macunu bile koymuştur” demişti. (kahkahalar) Yemek yapmayı çok severdi.

- Pazara alışverişe gider miydi?

Hem de nasıl. Çok meraklıydı. Paris'teki evimizin çok yakınında açık pazar yeri vardı. Dünyanın her tarafından gelen meyveler, sebzeler, peynirler. Müthişti. Hepsini tek tek incelerdik beraber. Elimiz, kolumuz taşıyamayacağımız kadar çok yükle eve dönerdik. Mutfak ve pazar hayatında önemli bir yer tutardı. Çok severdi.

- Dostlar sofranızda kimler vardı? Neler konuşulurdu? Hadi biraz bize anlatın.

Biz evlendikten sonra, ben de oyuncu olmadığım için Yeşilçam’la iç içe değildik. Değişik bir çevremiz oldu. O dönemde Yaşar Kemal’le çok sık görüşürdük. Ünlü isimlerden kimse gelmezdi. Onlar hapishane döneminde bile aramadılar. Maalesef öyle bir vefasızlık da söz konusu. Fransa’ya gidince ise orada çok dostlarımız oldu. Costa Gavras aile dostumuzdu mesela. Latin Amerikalı müzisyenler, yönetmenler ve Fransa’nın içişleri bakanı gibi üst düzey devlet kişileriyle dostluklarımız vardı. Mitterant’larla özel bir dostluğumuz vardı. Bayan Mitterant olağanüstü bir insandı. Karı-koca müthiş insanlardı bir daha da öylesi gelmedi.

- Birlikteyken nasıl eğlenirdiniz? Mesela dans eder miydiniz?

Evimizde dans ederdik. Yılmaz güzel bir müzik duyduğu zaman hemen dans ederdi.

- Ne tür müzik severdi?

Her tür müzik dinlerdi. İspanya ve Yunanistan’a gittiğimizde yerel albümler almıştık. Onları çok dinliyorduk.

- Oğlunuz Yılmaz, İmralı da babasıyla bir hafta kalıyor. Oğlunuz şimdi nasıl hatırlıyor günleri?

Oğlum babasına aşık bir çocuktu hâlâ da öyle. Duygularını içinde saklar ve çok paylaşmaz. Babası onun içinde büyük bir yaradır. Çok kıymetli, çok ender vakit geçirdiği zamanlardan biridir İmralı günleri.

- Bugünden geriye baktığınızda neler hissediyorsunuz? Ve her şeye rağmen yine onunla aynı yolu yürürüm der misiniz?

Aynı yolu bir kez bile düşünmeden yine yürürüm.

Kürdlerin her değerini, HERŞEYİ'ni kültür ve medeniyet fukarası sözde türk ulusu'na sahiplendirmeye çalışan turk basını'ndan

Yilmaz Güney'de kendi milletine olan aşkı, yani kürdlük Aşkı büyüktü
Bu aşkını her yerde her şekilde yansıtırdı ..
Bu resimde sevgilisi Fatoş'a kürd kıyafetleri gitdirerek gösteriyordu.

__________________

- Den kurdiske skådespelaren, författaren, människorättsaktivisten YILMAZ GUNEY

Det berömda talet strax innan hans bortgång vid Newroz firandet 1984 på Institute Kurde de Paris. Han var grundare av Institute Kurde de Paris (1983).

YILMAZ GUNEYs HISTORISKA NEWROZ TAL (1983) KORT INNAN HANS SJUKDOM OCH TIDIGA BORTGÅNG I PARIS 1984

Kära vänner, kära kamrater, kära gäster välkomna är ni..

Som ni vet Newroz är en symbol för det kurdiska folket för att motstå förtryckare och förtryck.. en symbol för kampen mot uppgivenhet och kapitulation, en symbol för att kämpa för frihet och oberoende, en enighetens och solidaritetens symbol..

Jag vet att hjärtan hos alla dessa vänner som har samlats här, slår för dessa känslor. Och våra barns hjärtan också kommer att slå för dessa känslor för att kämpa mot förtryck och förslavandet.. för frihet och oberoende.. för att förvandla uppgivenhet till enighet..

Hittills har för detta mål många uppoffringar gjorts. Mer kommer det att bli. Därför att seger utan uppoffringar är ej möjligt. Vi är tvungen att ta risken att drabbas av blodspillan och tårrar.

Vi frågar:

Kan ett sådant hjärta som är fyllt med en sådan vilja och tro förtystas?

- Nej!

Vi frågar en gång till;

Är det möjligt att underkuva ett modigt folk som har detta beslutsamhet?

- Aldrig!

Vänner!

Förtryck, smärta, fattigdom, blod och tårrar är inte det kurdiska folkets öde. Vi vägrar ett sånt öde. Vi vägrar ett sånt öde! Vi känner inte till ett sånt öde!

Vi vill inte vara barnen av ett koloniserat land som är ockuperat från fyra håll, utan vi vill vara barnen i ett oberoende, förenat kurdiskt land, vill vara barnen i det fria Kurdistan!

Vänner, vi vill sjunga kärleks- och frihetssånger på vårt språk i vårt land. Vi vill med våra händer omforma vårt eget samhälle och land på nytt. .
.. och vi vill leva fritt och oberoende under vår egen flagga i vårt eget land.

Våra berg, våra dalar, våra floder väntar på oss.

Vi vill inte leva hela vårt liv i flyktingskap.

Vi är ett folk som har skapat legender när det gäller mod och vi har all vilja, beslutsamhet och styrka för att klara av alla hinder som finns framför oss.

Vi vill sjunga kärlek och frihetssånger på våra marker i vårt eget land!

Vi vill bruka vår egen jord och forma om den på nytt och precis som vi vill.

.. och vi vill leva under vår egen flagga, oberoende och fritt i vårt eget land!

(...)

Yilmaz Guney

Paris, 1984

YG:s Tal:
YouTube