ÇOLIG
Sarmanc, ''Bingol - Gir li ser gir - Çiya li, ser çiya''
Gölün altında kaldığı için ismi Bingol / Gölalti/sualtı olmak demektir- Bin tane göl değil
Bin = alt
Gol = göl
BIN GOL
16. yüzyıl Çolig/Çapakçur (Bingöl) tahrir defterlerinde; Bölge şu aşiretlerle kaplı: Tavz (bazen Tabs), Sîvkaran, Mûsikan, Ziktê, Dûgernî, Dodan (bazen Dodikan), Çûnmêrgî, Alma (bazen Almanlu), Xaldî, Çekvan, Zêbarî, Îzol, Şikakî, Êzîdan, Zaza, Lolikan.
ÇOLİG - Bihuşta sererdî ye
ÇOLIG warê kurdperweriyê; dilê Kurdistanê ye.
--- Li ser erda Çoligê, li hemî dora Çoligê, li sala şewatê (1925-1937) turk li ser kurda pir zulm kir. Nav li ser Diyarbekrê ye, lê RABÛN, RABÛNA ÇOLİGÊ YE. Rabûna Çoligê û derdora wî, bû Şoreşa Kurdistanê. Xelkê kurd ê li Çoligê û dora Çoligê rabûn û ajotin ser keleha zulmê, ser dewleta dagîrker a turko.. Loma neyar hemî Çoligê wêran kir. Kevir li ser kevir nehişt. Ji Çoligê ta gundên nêzîkê Diyarbekrê hemî şewitand. Kurdên sîvîl bi saxî xistin nav kadînan û hemî jî bi saxî şewitandin, ta ku zarokan şewitandin. Loma kurd bo wan salan dibêjin: Sala şewatê..
Serokê ku bêje ''bize bir iki kültürel kemik verin herşeyi unuturuz'' ew serok, bêexlaq e. Serokê ku bêje ''ev şer ne şerê tirka û kurda ye'' haya wî serokê ji bayê felekê nîn e.. Gava neyarê herî mezin ê kurda; turko, ku vî şerê tunekirinê li ser kurdan dikin û hem jî ev 75 sal in ku vî şerê xedar li ser kurda dikin, heger ev ne şerê tirka li ser kurda be, ma ev şer şerê çi ye hingê?
Dagîrker û îslamo-faşîstê turko bi hemî çek û debanên xwe, bi hemî hêz û tuwaneya xwe, li ser serê kurdên sîvîl dixe û serokê kurda jî dibêjin; ''ev şer ne şerê tirka û kuda ye''! Welleh şabaş bo vê têgeha we ya pir ''granbuha''.. Hîna ev li hêlekê, lê xwedêgravî serokê kurda hene, ku vê dibêjin; ''me welatê Kurdistanê pêşkêşî Tirkiyê kiriye''!!
kurdo
rebeno
jaro
dîno ..
Çi bûye bi te?
Van serokên te ..
Te bi saxî xistine gorê
lê te hay ji xwe nîn e !!
Rabe, rabe rabe
serê xwe rake
li dora xwe
temaşeke!
Ne tenê
derdora te
neyar e
her wisa jî
neyar
ketiye
nav
dil û mejiyê te!!!!
Bîngol şewitî
Mij dûman e
Megrî megrî
Dayê megrî ..
Darahênî, Gînc
Osmanlı tarihçisi ?emsettin Sami'nin "Kamus-ul A'lam"
Ansiklopedisi'nde, ÇABAXÇUR ilinin Darêhenî (Genç) ilcesi ahalisinin % 70 nin kürd, % 30'nun ermeni ahaliden müte?ekil oldugunu söyler.
Yine ayni cografyanın Genç, Kulp ve Muş sınır hattında 1911 yılına kadar 11 ezidi köyünden bahseder.
Genc Solhan sınırının uçsuz bucaksız daglık bölgesinde ya?ayan inanç olarak müslümanla?mı? TAVUZ"luların, ezidilerin kutsalı "Melek-i Tavuz" ile ili?kisinin oldugu kanaatindeyim.
Çolig 1960-70
Pir(d)a Çoligê, 2017
Gola Quling (Yüzenada) di nabêna gundên Hezarşa û Xirbizûn (Bongilan/Solexan, Solhan, navçeya Çewlîgê) de, li nêzîkî Aznafêl û Yexêgê dimîne. WÊNE: A. ONEN.
Çemê Xozla di rojhilatê golê re derbas dibe, goleke biçûk e, sê giravên biçûk di nav golê de hene û li ser avê dimînin, axa van giravan nagîhêjin erdê binê golê, ango li ser ava golê avjenî dikin. Tê gotin ku berê du girav hebûne, lê paşê gundîyan ji qiraxa golê perçeyek jêkirine giravek lê zede kirine. Li ser girava mezin çend darên vêndîyer (vêndêr) hene.
Golê Quling (mezreya Hezarşa ye) li rojavayê Gola Quling dimîne, navê xwe ji golê sitendiye.
Kanîreş (Karlıova)
Kanîreş 28.03.2021
Riya Kanîreşê
Cewlik
IRKÇI-ASİMİLASYONCU TÜRK KADIN SIDIKA AVAR
Yılan gibi zehirli bir kadın
Kürdler ZORLA, HİLEYLE asimile edilip türkleştiriliyordu
Atatürk’ün özel talimatıyla Kürdistan'da kürd köylerinde kürdleri türkleştirmek misyonerliği görevi yürüten Sıdıka Avar,
özellikle Bingöl-Elazığ ve Dersim bölgelerinde çalıştı.
Dersim katliamından sonra Sıdıka Avar isminde atatürkçü ırkçı-asimilasyoncu bir devlet görevlisi olan Sıdıka Avar Kürdistan'da köy köy gezinerek topladığı yoksul kızları yatılı yurtlarda okutma maskesi altında kürdleri türkleştirme planları ile hareket ediyor. Türkçe bilmeyen kürd kızlar eğitimlerini tamamladıktan sonra türkçe'yi öğrenecek ve Kürdistan'a döndüklerinde türkçe konuşan yeni türk nesilleri yetiştireceklerdi .İşte ırkçı-asimilasyoncu işgalci türk devletin devşirdiği bu misyonerler türkleştirmenin çabalarında kullanıldılar ve kısmen de başarılı da olundu, Bingöl sunni müslüman türk kenti görünümünü veriyor ve Dersim de kemalist bir Tunceli görünümüne büründürüldü.
''Misyoner'' Sıddık Avar Dağ Çiçeklerim adlı bir kitabı da var. Dersim ve Bingöl de saha çalışması yaparak Bingöl'e ancak 5, 6 kız çocuğunu o da zorlama ile bulup götürebiliyor. Ama Dersim'den 100 yakın kız çocuğu ailelerinden koparılip zorla götürülür. Bingöl'de Sünni İslam kesimi tarihlerinden bihaberdirler. İşin ilginç tarafı çoğunun dedeleri 1925 Şeyh Said Efendi hareketinde idam edilenlerin torunları olarak devşirilip, türkleştirilmişlerdir.. Kısaca trajik olmakla beraber sosyal-psikolojik ve sosyolojik bir vakadir.
İşgalci-katliamcı türk ordusuı binlerce Dersimli/Elazığ'lı/Bingöllü kız çocuğunu asker ailelerine verdi.
Çocuklar türk asker-subay evlerinde hizmetçi edilirken, yüzlercesinin akıbetinin ne olduğu bugün bile belli değil.
İşgalci türk ordusunun darbeci (12 Eylül 1980) generali Kenan Evren'de böyle bir küçük kürd kızıyla evlenmişti.
(Resim: Yılan ırkçı-asimilasyoncu türk kadın Sıdıka Avar köylü kürd kadınlarını ikna etmeye çalışırken)
Kumê Zaza Çolig
Kurdish folkloric dance from the Kurdish Çolig (Bîngol) province
ÇOLIG (BİNGOL) İLİNE BAĞLI İLÇELER:
Azapêrt: Adaklı
Boğlan: Solhan
Çermeyêndirîd: Yedisu
Dara Hênê: Genç
Kêx: Kiğı
Kanî Reş: Karlıova
Xorhol: Yayladere
Dîmeneke ji erdên çandbar ên Çoligê ..
Deşta Çoligê
Çoligê Kehen - Çoliga Kevn
 |
1960
1950
