GORDIONOSUS

KURDISTAN'S
MOUNTAINS

Kurdistan is home to exceptional natural beauty.

- A review to the montainous, Highlands of Kurdistan, the wild nature in Kurdistan

 

Home  |  Destpêk  |  Ana Sayfa

 

 

 

Çiyayên Zagros

19. ve 20. asırda Kürdistan’ı gezen Batılı Seyyahlar ilk önce Kürd dağlarının heybetinden etkilenmişlerdir.
Seyyahlar, Kürdlere karşı savaşan hiç bir ordunun Kürdleri bu yalçın dağlarda yenemeyeceğini belirtip Kürdlerin cesur savaşçı ve misafirperver olduklarını belirtmişlerdir.

Nitekim Ksenefon da MÖ 400 yüzyıla aynı şeyi söylemişti.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

A drawing of Zagros mountains from the begining of 1800s

Yunan tarihçi Diodorus Siculus (MÖ 90 - MÖ 30) Zagros Dağlarından 'Karduk Dağları' diye söz etmiştir.
George Rawlinson karduklulardan modern kürdlerin atası diye söz ederken, Ksenophon'un komutasındaki yunan ordusu M.Ö 400'de karduklularla karşılaştı.
Kürdler binlerce yıl boyunca Zagros Dağ silsilesinin tamamına hakim oldular.
Tarihçi Strabon Zagros Dağlarında yaşayanları 'Gordyaean' olarak adlandırmıştır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ARARAT (Urartu) KURDISTAN E
AGRİ (kurdî/Îbranî) - AGNİ (sanskrit) - ARARAT (ermenkî)
Navê rastî yê vî çiyayê kurd: AGRÎ ye..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zagros Mountains

 

Hem dağlı (hayvan yetiştiricisi ve hemde ovalı (tarımcı) kürdler tarihin ilk üretimini ve dolayısıyla da ilk medeniyeti bu dağlarda ve bu dağların eteklerinde gerçekleştşrdi.

 

KURTÎ/GÛTÎ


Çiya navê welatê min e
Warê min jî çiya ye
Wate çiyayî me
Zagrosî, TorosîQefqazî me
Bo min jî dibêjin kuro
Yanî mirovê çiyê me
Ta ku Xwedayî me:
Gudî, Gutî, Xwudî, Xwedaî
Welatê min Gordiaean:
Kurdistan, welatê Xwedê


Ev çi rewş û pergal e
Ev çi nîr û kurtan e
Ev çi toz û dûman e
Ez wek çiyayên xwe
azad û serbest bûm
Lê îroj ketime
wisa perîşan û bindest..
Nızm û sext
Min rakin
Min bilindkin
dîsan wek berê
her bikin azad û serbest .
Wek çiyayên min
Serbilind û xweşbext

_________________
1- KUR, wateya wê ya îroyîn: GIR e.
Wateya kevn a mêjûyî (antîkî): çiya ye
Navê Kurdistanê ji KUR têt
Wate: KUR + TÎ + STAN: şûnewarê çiyayiyan
Navê kurd jî ji kur+ tî têt ku wateya kesê çiyayî ye.
kur= çiya
tî= yî

2- GUTÎ/XWUDÎ/XWUDAÎ, ji ber ku kurd durustkerê xwurakê bûn
bo wan digotin: GUDAÎ = XWEDAYÎ
Peyva latînî God (înglîzî), Got (almanî) û Gud (swêdÜı) ji peyva Gutî anku xwudî/xwudaî tê

3- WELATÊ XWEDÊ = KURDISTAN, î car welatê ku xurak tê de pir bûbû jê re hat gotin; Welatê Xwedê (bihuşt). Kurdistan welatê Xwedê ye. HEMÎ dîn ji Kurdistanê derketine. Ne tenê cihûtî, xiristiyanî û yên din, her wisa jî BÛDAÎ Û ZERDEŞTÎ. Îslam ne dîn e. Îslam îdeolojiya siyasî ya neteweperestiya erebî ye. Hemî gel û welatê ku dagîr dikiri, wan bi darê zorê dikir ereb. Bo nimûne zimanê êzidiya (kurda) jêdikir heger kurd (êzdî) ne bi erebî lê bi kurdî bipeyiviyana.

 

 

 

 

 

Sîpan - TetWan

 

"Antik Çağ’da, Kürtlerin ataları olan Gutiler Zagros dağlarında yaşadılar.

Sümerler, babiller ve asurlular’a ait tabletlerde Guti veya Qurti olarak geçerler."

Edmund Ollier, 1890

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Satê - Zoma Serpel


“Kurdistan, Dicle’yi geçince Tebriz’e kadar hemen hemen eşit şekilde eşit şekilde dağ ve ovadır. Dağlar mazı dolu meşelerle kaplıdır. Ülkenin göze çarpan ürünleri mazı ve tütündür.”

Jean Baptiste Tavernier (1605-1689)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Agirî - Ararat

"Yahudi literatüründe Ararat ismi Urartu Devletinin adı anlamına geliyor. Bu geniş ve dağlık bölge Aramice metinlerde 'Kardu' olarak geçiyor.
Yunanlılar 'Gordien' Ermeniler 'Karduk' demişlerdir. Nuh'un gemisinin Karduk'ta bulunan Cudi dağında karaya oturduğu bilinir."

Prof. William M. Brinner

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Agirî - Ararat

''Kürdistan; Arabî Irak ve Farsî Irak diye adlandirilan yer, Xuzistan, Azerbeycan ve Diyarbekir'i kapsamaktadır.”

Fars Tarihçi ve Coğrafyacı Hamdullah Mustafa Kazvini'nin Nüzhetü’l Kulûb (1340) adlı eserinden..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Kürdistan dağlarında kurt, kaplan, sırtlan, pars, çakal ve çeşitli kuşlar çoktur.

Nehirlerinde balık bulunur. Tufan'dan sonra Hz.Nuh, oğlu Sam'ı veliaht yapmıştır. Kürd halkı iki gruptur. Kırda yaşayanlar ziraatla uğraşır ve aşiret halinde çadırda yaşarlar.”

Katip Çelebi (1609-1657)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Qendîlê, li başûrê Kurdistanê.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Munzur, Dersim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Elegez - Kurdistana Qefqazê

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Agirî - Ararat

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Agirî - Ararat

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Galiyê Elî Beg

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çemê ZIV-ZIKÊ - BOTAN

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Îlam, Elam li Başûrê rojheklata Kurdistanê

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Jûdî

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Agirî bi du GIR in ..

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Tendurekê, Serhed

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Zilkîf, Meqam, Erxenî (Argoniya)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Pîremegrûn - Silêmanî

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Café Çiyayê Agirî - Ararat

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

In 714 BCE, Sargon II, the Assyrian king passed by the area during his 8th military campaign, where he led the Assyrian armies into the areas around modern Kurdish city Silemani
and into the highlands of the Zagros mountains for the purpose of aiding his allies who were threatened by the king of Urartu. TThe Greek army general from ancient Ksenofon
passed these narrow passages, in the mountains of Kurdistan about 500 BC. The so-called Anabasis.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Agrî-Ararat & Qesra Îshak Paşa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sharanash Zaxo

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bradost mountain

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Henderên.. Li Başûrê Kurdistanê

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Qendil, Kandil, bajarê Ranya

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Biestûn, Kirmanshan

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şîva Dawîn a Îsayê Nûranî, Çiyayê Bagokê

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Qendîê

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zagros Dağları'nda antik bir yol...

Zagros Dağ Silsilesi tarihten günümüze kürdlerin yoğun olarak yaşadığı bölgedir.

Burada bulunan kalıntılar Paleolitik döneme uzanır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Başûrê Kurdistanê

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê Bestûn

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Çiyayê AGIRÎ (Ararat)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Büyük Zab bölgesi, ihtiyatsız olarak girilmeyen bir bölgedir. Buraya ‘Dağlar Ülkesi’ denilir.

İnsanları kahraman ve savaşçı olan Kürdlerdir.”

Reklos’un kitaplarında okuduğum bu bilgi üzerine ülkeyi gezip gördüm. Ve okuduğum gibi buldum.”

Henry Binder, 1887

 

Zagroslar ve Kürdler Ressam Alexandre Jacovleff (1887-1938)

Kürdler antik çağdan günümüze Zagros Dağ Silsilesi boyunca otokton halk olarak yaşamaktadırlar.

 

 

 

Demavend Dağı ve eski bir yerleşim yeri… Bu dağın Kürd Mitolojisi'ndeki yeri oldukça önemlidir.
Demirci Kawa etrafında birleşen kürdler, Dehhak'ı mağlup ederek Demavend dağında zincire vurdular.

Ressam Jules Laurens (1825-1901)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

''Bir zamanlar Dehhak adlı zalim (*) bir hükümdar vardı. Bu zalim kralın omuzlarında iki büyük yılanbaşı belirmiştir.
Doktorlar bunları yok edememiş ve aciz kalmışlardı. Ardından Doktorlar bu sebepten ötürü her gün iki insanın beyni ile onları beslemek ağrılarını dindirmek zorunda kalırlar. Bu da her gün iki insanın boğazlanması ve beyinlerinin çıkarılması anlamına geliyordu. Bu durum uzun bir süre bu şekilde devam etti. İnsanlar canlarını kurtarmak için ülkeyi ve kentleri terk edip dağların zirvelerine sığınmaya başladılar. Vadilerin derinliklerinde saklanmaya başladılar. Böylece gün geçtikçe bu halk çoğaldı ve içlerinde Demirci Kawa adlı bir şahıs isyan etti.
Kralın katliamlarından hoşnut kalmayan insanlar onun etrafında birleştiler. Zulümden kurtulmak için dağlara sığınanlar ona katıldılar. Dehhak ve ailesi tahttan indirildi. Kawa yeni Kral olarak seçildi ve takipçileri Kürd halkının başlangıcını oluşturdu.''

Firdevsi'den alıntı...

________

*): Bu zalim kral köleci Asur imparatorluğu kralıydı. Bir halkı topyekün köleleştirip onların bilgi, tecübe, kültür, sanatından yararlanıyor ve köleleştirdikleri halkı büyük bir zulüm altında kendileri için çalıştırıyorlardı. Sonra bu bilgi ve tecrübeleri kendilerininmiş gibi tarihi kayıtlara geçiriyorlardı. Köleci asurlular, tıpkı türkler ve araplar gibi, üretmeyen toplayıcı, avcı, yağmalayıcı ve köleci bir kavimdi.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“Büyük Zab bölgesi, ihtiyatsız olarak girilmeyen bir bölgedir. Buraya ‘Dağlar Ülkesi’ denilir.

İnsanları kahraman ve savaşçı olan Kürdlerdir.”

Reklos’un kitaplarında okuduğum bu bilgi üzerine ülkeyi gezip gördüm. Ve okuduğum gibi buldum.”

Henry Binder, 1887

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Noa's Ark landed at Judi Mountain in Kurdistan by George Smith 1840-1876

 

 

 



Noah's ark by George Smith 1840-1876

Noa = Atrahasis (Sumer) = Izdubar (Babıl) Nuh in Kurdish

YAHUDİLİK VE HIRİSTİYANLIK KAYNAKLARINDAN DAHA ESKİ KAYNAKLAR; NUH'un GEMİSİ'NİN ARARAT'TA DEĞİL JUDİ DAĞINDA OLDUĞUNU YAZIYOR

ARARAT = Urartu demektir. Urartu Kürd Krallığı'dır. Oryantalist ve bilim adamı George Smith (1840.1876) ''Nuh'un gemisinin konduğu dağ Urartu (Ararat) ülkesinde olduğunu'' ileri süren Yahudilik ve hıristiyanlık öncesi kaynakların üzerinde oldukça kapsamlı ve geniş bir araştırma yapmıştır. Nuh'un gemisinin Agri'de (Ararat'ta) olabileceği ise bu eski tarihi kaynaklarla çelişmektedir. Sorun Ararat veya Judi sorunu değil çünkü bu he riki dağ da kürd dağı olup Kürdistan'In sınırları içindedir. Sorun tarih çarpıtmasıdır. Nuh'un gemisin Ararat'ta konduğunu iddia etmek açıkçası tarih çarpıtmaktır.

 

New York Times 5 October 1913

 

 

 

 

THE WILD NATURE OF KURDISTAN


KURDISTAN's BRIDGES

KURDISTAN's CAVES

KURDISTAN's FORTS

KURDISTAN's RIVERS

 

 


Foundation For Kurdish Library & Museum