Hint-Aryanlar III: Orta Doğu'nun Sanskritçe Konuşanları (~ MÖ 1400) Büyük Güçler Kulübü

Dünyanın en eski Sanskritçe yazıları Güney Asya'da değil Orta Doğu'da bulundu. Hint-Aryanların Pencab'a gelmesinden biraz önce, başka bir grup batıya, Orta Doğu'ya doğru itildi. Kendilerine Maryannu adını verdiler ve Mitanni adında 250 yıl süren (~ MÖ 1.600-1.300) büyük bir imparatorluk kurdular. (Haritaya bakın.) Bu, olduğundan daha iyi bilinmeyi hak eden önemli bir hikaye. Bu yazı dizisinde Maryannu'nun kim olduğunu, Geç Tunç Çağı Orta Doğu'nun Büyük Güçlerinden biri olarak nasıl ortaya çıktıklarını ve imparatorluklarının nasıl düştüğünü tartışacağım.

Bu dizinin ilk makalemde, Orta Doğu'da bulunan Mitanni ile ilgili bazı yazılardan bahsedeceğim. Bu yazılar çivi yazısıyla yazılmış ve kil tabletler üzerine yazılmıştır. Belgeler arasında Mitanni kralları tarafından Mısır firavunlarına yazılan bir dizi mektup, bir çift anlaşma ve "Kikkuli Metni" adı verilen bir şey yer alıyor. Kürdistan, Kemune'de şu anda kazılmakta olan bir Mitanni sarayında, henüz çevrilmiş çivi yazılı on kil tablet daha ortaya çıktı. Gelecekteki bir makalede antlaşmalara, mektuplara ve Kemune belgelerine geri döneceğiz. Burada esas olarak Kikkuli Metni'ne odaklanacağım.

Kikkuli Metni (resme bakın) bir at eğitim el kitabıdır. Bir at eğitimi kitapçığı heyecan verici bir edebiyat parçası gibi görünmeyebilir, ancak o dönemin en ünlü arkeolojik eserlerinden biridir! Neden? Neredeyse 3.500 yaşında ve - bunu anlayın - Sanskritçe ifadeler içeriyor. Güney Asya'da değil Anadoluda bulunduğunu unutmayın.
Bu kılavuzu daha da ilginç kılan, modern dünyanın sadece son 50 yıldır kullandığı ileri at bakım tekniklerini tanımlamasıdır. Şimdi dikkatinizi çektiğime göre, bunu biraz daha inceleyelim.

Kikkuli Metni yaklaşık MÖ 1345 tarihlidir. Birkaç kopyası mevcuttur; En iyi korunmuş kopya (CTH 284 olarak adlandırılır) dört kil tablet üzerine yazılmış çivi yazısı metinden oluşur ve 1.080 satır çivi yazısı metne sahiptir. ("CTH 284", Catalog des Textes Hitites'e atıfta bulunan bir katalog numarasıdır.) El kitabı, Anadolu'nun (günümüzde Türkiye'nin işgal ettiği Anatolya topraklarında) bir halkı olan ve uzun süredir yok olan Hititlerin dilindedir.

Ancak el kitabı, aśva (at), aśva-sana- (usta at eğitmeni), sayılar (örneğin, pañca = beş) ve vartana (dönüş) gibi Vedik Sanskritçe terminolojiyi içerir. Kikkuli bir kavramdan Sanskritçe söz eder, sonra onu Hitit dilinde tarif ederdi. İşte dünyanın en ünlü at eğitim el kitabının açılış sözleri: "Mitanni diyarının usta at terbiyecisi Kikkuli böyle konuşuyor". Oradan, bu belge savaş atlarının koşullandırılması için yedi aylık bir programı anlatmaya devam ediyor. eğitim, kondisyon, egzersiz ve beslenmeyi ifade eder… Yazar Kikkuli'nin bunu yazarken Hitit topraklarında olup olmadığı belli değil.

Avustralyalı Dr Ann Nyland hem atlar hem de eski diller konusunda uzmandır. Doktora tezinin bir parçası olarak 1991-1992'de Kikkuli Deneyi olarak bilinen bir deney yaptı. Araştırma projesinin bir parçası olarak, bu 3.400 yıllık kılavuzu tercüme ettirdi. Daha sonra 214 günlük Kikkuli at bakım programı boyunca bir grup Arap atı çalıştırdı. Atları şartlandırmak için Mitanni yönteminin şaşırtıcı derecede karmaşık olduğunu keşfetti. Sadece 50 yıldır at sporları tıbbının bir parçası olan interval antrenman gibi teknikleri kullanıyorlardı! (Resme bakın.)

Bu neden önemlidir? Mitanni'nin büyük imparatorluğunu nasıl inşa ettiğini açıklamaya yardımcı oluyor! Hint-Aryan, Mitanni, İranlılar, kuzey Güney Asyalılar (Pakistan, Kuzey Hindistan, Nepal, Bangladeş - ayrıca Sri Lanka) ve Hindistan'ın ortak atalarıydı. David Anthony gibi bilim adamları, savaş arabasını, bükülmüş ağaçtan yapılmış telli tekerleklere (masif ahşap tekerleklere karşı) sahip hafif bir at arabası icat edenlerin olduğuna inanıyorlar. Savaş arabası, zamanı için ileri mühendislik bir parçasıydı. Arabada, Anthony'nin zamanlarının en iyi sporcuları olarak adlandırdığı özel olarak eğitilmiş bir veya iki savaşçı vardı. Savaş arabaları, düşman piyadelerine (piyadelere) yüksek hızda girip çıkan, onlara silah atarak, savaş alanına terör ekebilirlerdi.

Mitanni'nin at eğitimi bilimindeki ustalığının yardım ettiği Hint-Aryan savaş arabası, Mitanni'ye müthiş bir askeri üstünlük sağladı. Bu iki şey, elde ettikleri topraklara adil bir miktarda yerel özerklik vermeye istekli olmalarının yanı sıra, büyük bir imparatorluk kurmalarına ve tarihçilerin Büyük Güçler Kulübü olarak adlandırdıkları şeyin üyeliğine yükselmelerine izin verdi. Geç Tunç Çağı Orta Doğu. Bu Büyük Güçler arasında, firavunlarından dördü Mitanni'nin damadı olan eski Mısır da vardı. Nitekim Drioton, Petrie ve Vandier gibi bilim adamları, eski Mısır'ın en ünlü kraliçelerinden biri olan Nefertiti'nin bir Mitanni prensesi olduğuna tarihi verilerle desteklenmiştir.

MİTANİ'Lİ AT BAKICISI KİKKULİ;

Mitaniler; Antik Mezopotamya'da Hurri-Mitani Imparatorluğunu; M.Ö 1500-1300 Yılları Arasında Başkent Waşukani Merkezli (Serêkani, Başukani,Ceylanpınar) Olarak Kurmuş, Mısır ve Hititler İle Zaman Zaman Savaşmış ve İttifaklar da Yapmıştır.

Kendi Çağının En Gelişmiş ve Modern İmparatorluğu Olan Mitaniler, Asur ve Arami Kabilelerinin Barbar Saldırıları ve Kendi Soydaşları Olan Hititlerin de İhaneti Sonucu, Zamanla 1300'lerden İtibaren Hitit Egemenliğine Girip Asurlar Tarafından da Yıkılmıştır.

Boğazkale Yakınlarındaki Hattuşa Arşivlerinin kazısında, dünyadaki en eski at antrenman kitapçığı bulundu. Bu kitapçık, M.Ö 1345 yılına aittir ve dört tabletten (1080 satır) oluşmaktadır ve "Kikkuli" adlı bir at eğiticisi tarafından yazılmıştır.

Tabletlerin Giriş Cümlesinde Şunlar Yazar;

"Mitanni Topraklarının Usta At Eğiticisi Olan Kikkuli konuşur"

Ve devamında atlara verilecek uygun eğitimi ayrıntılı bir şekilde anlatır.

Tabletlere Ulaşmaya Çalıştım Ama Nette Bulamadım.

M.Ö 1345 yıllarında Hitit Kralı İkinci Supililiuma’nın Atçı Başı Kikkuli,
Kendi İdman Sistemini Kayıt Etmiştir. Onun Yöntemleri Sayesinde Hititler Mısırlılara Kafa Tutacak Kadar Büyük Bir Güce Kavuşmuştu.
Kral Supililiuma; Kikkuli'yi Mitani Memleketinden Getirmişti.

Kral Supililiuma;
Tahta çıkmak için kendi kardeşini öldürdükten sonra, Hititleri üstün bir topluluğa dönüştürmeye canla başla çalışmaya başladı. Bunu bir sürü at alarak ve Mitanilerin atçı başı “Kikkuli" hizmete alarak başladı.

Kikkuli ,Hititlerin atları idman ederek üstün savaş araçlarına dönüştürdü. Supililiuma Mitaniler üzerine sefer düzenleyip mitanileri yenmiştir. Mitanilerin inanılmaz bilgilerden günümüze kalan birkaç tablet kaynağından biri de Kikkuli’nin Makalesidir.

Kikkuli'nin İleri Teknoloji Mitani Yöntemleri Hititlere izah etmekte büyük zorluklar çekmiş olmalıdır çünkü sık sık İnterval terimini kendi dilinde ifade etmektedir arkasında Hititçe “şunun anlamı budur" ve Hititçe kelimenin izahatı.

Mesela: ½ DANNA ve 20 IKU trist,
bundan sonra 38 IKU dörtnal.
İkinci defa 7 IKU dörtnal.
Buna iki dalgalı dörtnal denir.
( 1DANNA = 5,64 km,
1 IKU = 230 m ) .

Kikkuli Vefat Ettikten Sonra,
Hititler'in Onun İdman Yöntemleri Anlamadıkları Görülmektedir. Hititlerden günümüze kalan birçok tablete idman bilgilerinin sürekli azaldığını görülmektedir.

Bugünkü at fizyoloji bakış acısından Kikkulinin yazıtları hayret vericidir.
Kikkulinin yöntemlerinde, binicisiz atları bir lider at veya araba ile trist ,yavaş dörtnal ve hızlı dörtnalda koşturmak ve İnterval idmanlara tabi tutmakta dahildir.

Kikkuli;Belirli dinlenme günlerle beraber atları bazen günde üç defa idmana çıkartıyordu.
İlk iki idmanda,devrelerde güçlü bacaklar ve güçlü bir kalp hedeflemektedir,üçüncü devrede ise kasları işe göre şartlandırma devresiydi.
İdman içerisinde nabzı kısmen düşürmek için dinlenme aralıklar bırakılırdı,Yüzme dahil 3-5 interval arasında dinlemeler ile yapılırdı.

Kikkulinin yöntemi atın ne zaman vücutsal ve ruhsal hazır olduğunu belirlemekteydi.
Bu yöntem “Culling Process" olarak bilinen ve bir performans'dır.
At'ın yeterliliğini belirleyen yöntem olarak tarif etmektedir.

"Culling Process" de sürekli solunum yetmezliği ve hastalığa meyilli olan atların ayıklanmasında kullanılmaktadır.

İdman sürecinin 11-20'inci günleride
Ahırın tüm çatlakları tıkattırılır,Temizliği yapılır, Havalandırması yapılır ve Atlar Ahır'da tutulurdu. Çünkü spordan sonra atlar ahıra geliyordu. Ahırdaki toz, mantar virüsleri ve amonyak seviyeleri artmaktaydı, bu nedenle mevcut belirlenmeyen solunum hastalıkları ortaya çıkmaktaydı.

1991 da 3300 yılık 7 aylık idman yöntemi Avustralya’nın New England Üniversitesinde tekrarlanarak denenmişti . Denemenin sonucunda Kıkkuli'nin yöntemi atların sağlıklı ve son derecede formda olmalarını kanıtlamıştı.

Hititler savaş mevsimi için formda olan atlar ihtiyaç duymaktaydı.
Bizim nasıl bir futbol sezonumuz varsa,onların da bir savaş sezonu mevcuttu:))
Savaş alanı 1 aylık mesafedeydi ve atlar bütün yaz boyunca savaşlara katılmak zorundaydı.

Çok ünlü bir çarpışmada, bazen bütün gün savaşmadan önce gece boyunca 70 km yol almak gerekebiliyordu.
Kikkuli çok dikkatlice hangi günlerde
Malt (Macun) verilmesi gerektiğini belirlemişti.Atlar günde 3-4 defa yemlenirdi, Kikkuli her öğün için gereken miktarı belirlemişti.

Temel Besleme Şöyle idi;

Sabah Öğle Akşam
Yulaf= 1 Upnu 2 Upnu 2 Upnu
Arpa= 2 Upnu 2 Upnu 1 Upnu
Kuru Ot=1 Upnu 3 Upnu 4 Upnu

Üstteki Temel Yemlemenin Birçok Çeşidi Mevcuttur,Bazen Atlara Yağlı ve El ile Koparılmış Otlar yedirilirdi.

Yağlı Otlar, her zaman yüzme idmanlardan sonra verilirdi.

İdmanların birkaç örneği :

*1/2 DANNA trist yapacaktır peşinde ½ DANNA 20 IKU yavaş,

*Dörtnal 5 İNTERVAL ile DANNA trist Ama 80IKU işaretinde Dörtnal kalkacaklar,

*Yavaş dörtnal 1DANNA ve 20 IKU sürecektir.

* Geri yolda onları serbest bırakacaksın,

* 1 DANNA trist ve 7 IKU işaretinde son sürat dörtnal ,geri yolda onları serbest bırakacaksın.

* 2 1/2 DANNA trist ve 7 IKU işaretinde dörtnal peşinde tekrar ilerleyeceğiz ve 10 IKU işaretinde tekrar dörtnal yapılacaktır.

İNTERVAL idmanın ileri safhalarında kullanılırdı. İlk aşamalarda gün içinde tek idman gerçekleşirdi. (ısınma,yüklenme, soğutma). Peşinde gelen günlerde daha uzun tek antrenmanlar gerçekleşirdi. 23üncü ile 32nci günler arası atlar 2DANNA trist yapmaktaydı.

111'inci gün ile 120inci günün arasında ,atlar günde 7DANNA trist ve 7 IKU dörtnal yapmaktaydı. Bu Noktadan sonra mesafeler azalmaktaydı ama İNTERVAL idman ciddi bir biçimde devam ederdi.

Tablet ve Birimler Çevirisi;
~Ann Nyland-1990
~Mazdek Al Hamadani

___________________________________

KİKULİ

Mitanni topraklarının Hurrian "usta at eğitmeni" idi ve Hitit dilinde yazılmış, Hitit Yeni Krallığı'na ait bir at arabası eğitim metninin yazarı idi. Metin, Hint'in gelişimi hakkında sağladığı bilgiler için dikkate değerdir. -Avrupa dilleri ve içeriği için. "Böylece Mitanni ülkesinin usta at eğitmeni Kikkuli'yi konuşuyor." Böylece Kikkuli'nin metni başlıyor; Metin, Hitit savaş atlarının koşullandırılması için 214 gün boyunca tam bir reçete içeriyor. Mitannistler at eğitiminde lider olarak kabul edildi ve Kikkuli'den öğrenilen at eğitim tekniklerinin bir sonucu olarak Hitit savaşçıları, şimdi Türkiye, Suriye ve Kuzey Irak'ta [Kürdistan]
bir imparatorluk kurdu.

Kikkuli programı, ilerleme prensibi, pik yükleme sistemleri, elektrolit replasman teorisi, fartlek eğitimi ve tekrarlar gibi modern fikirlerle karşılaştırılabilir "spor tıbbı" tekniklerini içeriyordu. Yüksek oranda yavaş seğirme kas lifi olan atlara yönelikti; modern geleneksel eğitimde olduğu gibi, Kikkuli atları bıçaklandı, ılık su ile yıkandı ve yulaf ve samanla günde en az üç kez beslendi. Geleneksel at eğitiminin aksine, atlar ısınma dönemlerine maruz kaldı. Ayrıca, her canter örneğinde atı rahatlatmak için ara duraklamalar vardı ve eğitim ilerledikçe egzersizler dörtnaldaki aralıkları; bu, modern zamanlarda kullandığımız Aralık Eğitimi ile aynı seviyededir. Ancak, Kikkuli, atları bir arabaya koşturmak yerine paça ve canter yürüyüşlerinde yönlendiren uzun sürelerden çok faydalandı. 1991-1992 yılları arasında New England Üniversitesi'nden Dr A. Nyland, Arap Kedileri ile metinde belirtilen 7 aylık süre boyunca tüm Kikkuli Metninin deneysel kopyasını gerçekleştirdi.

Metin, Mitanni kelimeleri için dikkat çekicidir, ör. aiga-, tera-, panza-, satta-, nāwa-wartanna ("bir, beş, dokuz aralıklı" Vedik eka-, tri-, pañca-sapta-, nava-vartana) rakamsal bileşikleri. Hitit dilinde belirli Mitannian kavramları, çünkü kendi dilinde "aralık" gibi bir terim verir, "bu şu anlama gelir" der ve Hitit'te anlatmıştır.

Mitanni'de Hint-Aryan üst katmanı Mitanni A. Kammenhuber , Hippologia hethitica Ann Nyland, Kikkuli At Eğitim Yöntemi, Kikkuli Araştırma, Armidale, 1993. Ann Nyland, Kikkuli At Eğitim Yöntemi: 2009 Revize Edisyon, Maryannu Press, Sydney, 2009. Peter Raulwing, "Zur etymologischen Beurteilung der Berufsbezeichnung assussanni des Pferdetrainers Kikkuli von Mittani ", Anreiter ve ark.
İnsan ve Hayvan Dünyası, Memoriam Arkeozooloji, Arkeoloji ve Paleolinguistik Araştırmaları S. Bökönyi, Budapeşte, 1-57. Frank Starke, Ausbildung ve Streitwagenpferden Eğitimi, eine hippologisent orientierte


Raulwing, Peter. Kikkuli Metni. M.Ö. 2. Binyılın İkinci Yarısında Savaş Atları için Hitit Eğitim Talimatları ve Disiplinlerarası Bağlamı

Hurriler ve Mittaniler (Mitanni)

Hurriler, M.Ö. 1500-1250 arasında güney Anatolya'da yaşamış olan bir halktır. Harran Ovası'nda kurulmuş kadim bir devlettir. [1] Musul çevresinde oturan Asya kökenli subarular'ın torunlarıdır.[2] Hurri, Babil dilinde "mağara" demektir.

Hurri dili ile ondan sonraki Urartu dilleri arasında da bir benzerlik vardır. Aynı kökten gelip akraba olan Hurri Krallığı Diyarbekir, Mitanni Krallığı ise Osroeneye (antik çağda Edesa, yani Urfa) ve Nisebin (Nisibis)'de kurulmuştur. [3]

Başkentleri Vaşşukanni olmak üzere ilkçağda Doğu Anadolu' da devlet kurmuşlardır. Varlıklarına ilişkin ilk bilgiler, M.Ö. 2. bin yılı başlarına ait Asur ve Babil çivi yazısı kaynaklarından öğrenilmektedir. [4] Hurriler'in yazılı bir kültüre ulaşmamış oldukları söylendiğinden bunların dini, dili, kültürü, mitolojisi, gelenek ve görenekleriyle ilgili önemli ipuçları daha çok Hitit, Mitanni, Akkad ve Babil gibi komşu uygarlıkların tarihi içinde ortaya çıkmıştır. [5] Büyük bir olasılıkla Diyarbekir yöresinde bulunan başkentleri Vaşşukanni ve çevresine yayılmış olan Hurri Devleti, o dönemde Kuzey Mezopotamya ülkeleriyle sıkı bir ekonomi ve kültür alışverişi içindeydi. M.Ö. 3. bin yılı sonlarına tarihlenen Mezopotamya belgelerinin bazılarında Hurri kökenli yer ve kişi adlarına rastlanması, bu tarihlerde Hurrilerin sözü geçen yörede yaşadıklarını göstermektedir. Mari ve Alalah (Teli Açana) gibi Hammurabi (M.Ö. 18. yüzyıl) dönemine ait iki önemli kentte yapılan kazılar sonucunda bulunan çiviyazılı belgelerden dinsel içerikli olanlarda güçlü bir Hurri etkisi görülmektedir.[4]

Hititler döneminde Anadolu yarımadasının güneyinde luviler, Paflagonya Bölgesinde palalar ve diğer bölgelerde Arzava, Kizzuvatna ve Ahhiyava krallıkları bulunuyordu. Bu devletlerden başka hurriler ve mitanniler de aynı dönemde Güneydoğu Anatolya'da özgün uygarlıklar yaratmışlardır. Hurrilere ilk önce M.Ö. 3. binin sonlarında Mardin dolaylarında rastlanmaktadır. Urkis şehrinde bir tapınağın kurulması ile ilgili belge şimdi Louvre Müzesindedir. Tunçtan bir aslan heykelciğinin koruduğu bir taş levha üzerine arkaik çivi yazısı ile kazınan yazıt M.Ö. 2300 yıllarına aittir. Hurriler önceleri M.Ö. 2. binin ilk yarısında kısa yaşamlı küçük beylikler kurmuşlardır. Daha sonra M.Ö. 1500-1250 arasında Hurriler tarafından kurulan Mitanni devleti o dönemde Yakın Doğu'nun Mısır'dan sonra gelen ikinci büyük gücü olmuştur. Mitanni kralları aynı dönemde hüküm süren Mısır kralları ile mektuplaştıklarından bu dönem hakkında oldukça fazla bilgi edinmek mümkündür.[2]

Hurriler, M.Ö. 1400'lü yıllarda Hurri egemenliği altındaki bölge Hurriler ve Mittaniler olarak ikiye ayrılırdı. Babil'in kuzeyinde Dicle-Fırat arasındaki bölgede bir devlet kurmuşlardır. Diyarbekir çevresinin kuzeybatı, batı ve güneybatı bölümü de ülkenin sınırları içerisinde kalıyordu. Hurri adı kuzeyde kalan bölge için, Mittani ise güneyde kalan bölge için kullanılırdı. Egemenliği M.Ö. 1250`ye kadar devam eder. Harran Ovası'nda kurulmuş kadim bir devlettir. Sümer kültüründen etkilemiş ve Anatolya'da birçok kültürü etkilemiş yapısı vardır. Tanrı panteonu Mitraizm'dir. Mitra, ışık meleği demektir.[6]

M.Ö. 16. yüzyıl sonlarına doğru güçlenen hurrilerin, Mitanni (asurca Hanigalbat) adıyla bir devlet kurdukları ve Asur kralları I. Şamşi-Adad ve I. İşme-Dagan dönemlerinde Asur Devleti'ni etki altında tuttukları gözlenmektedir. Dicle Irmağının doğu kesiminde bulunan o dönemin ünlü ticaret kenti Nuzi'de yapılan kazılarda açığa çıkarılan çiviyazılı belgeler, Hurrilerin egemenlik alanlarını buraya kadar uzattıklarının kanıtıdır. Mısır firavunları III. Tutmosis ve III. Amenhotep dönemlerine ait belgelerde Mitanni Krallığı ile dostça ilişkiler içinde oldukları yazılıdır. Hatta III. Amenhotep ile Mitanni Kralı Tuşratta' nın mektuplaştıkları da bu belgelerden öğrenilmektedir. Hurrilerin kültürel ve dinsel yönden en çok ilişkide bulundukları topluluk Hititlerdir. Özellikle din alanında Hititleri etkiledikleri görülmektedir. Hitit tanrılar dünyasının baş Tanrı ve Tanrıçası olan Teşup ve Hepat ile daha birçok Tanrı hurrice adlar taşımaktadır. Yine Hurri kökenli kişi adları da Hitit soylu sınıfı arasında yaygın bir biçimde kullanılmıştır. Özellikle kraliçe adları hurricedir. [4]

Hititler döneminde Anadtolya yarımadasının güneyinde luviler, Paflagonya Bölgesinde palalar ve diğer bölgelerde Arzava, Kizzuvatna ve Ahhiyava krallıkları bulunuyordu. Bu devletlerden başka Hurriler ve Mitanniler de aynı dönemde Güneydoğu Anadolu'da özgün uygarlıklar yaratmışlardır. Hurrilere ilk önce M.Ö. 3. binin sonlarında Mardin dolaylarında rastlanmaktadır. Urkis şehrinde bir tapınağın kurulması ile ilgili belge şimdi Louvre Müzesindedir. Tunçtan bir aslan heykelciğinin koruduğu bir taş levha üzerine arkaik çivi yazısı ile kazınan yazıt M.Ö. 2300 yıllarına aittir. Hurriler önceleri M.Ö. 2. binin ilk yarısında kısa yaşamlı küçük beylikler kurmuşlardır. Daha sonra M.Ö. 1500-1250 arasında Hurriler tarafından kurulan Mitanni devleti o dönemde Yakın Doğu'nun Mısır'dan sonra gelen ikinci büyük gücü olmuştur. Mitanni kralları aynı dönemde hüküm süren Mısır kralları ile mektuplaştıklarından bu dönem hakkında oldukça fazla bilgi edinmek mümkündür.[7]

Hurrilerin Hitit ülkesinin içlerine kadar uzanan istilası Hattusili'nin Yıllıkları'nın üçüncü yılında gerçekleşmiştir. Kral Hattusili Arzawa'ya bir askeri sefer düzenlemiş ve o daha Arzawa' da iken arkasından Hitit ülkesine Hurriler saldırmışlar ve başkente kadar ilerlemişlerdir. Metindeki ifadeye göre Hattusa dışında tüm ülke hurrilerin eline geçmiştir. Hurrilerin hitit egemenlik alanına böylesine girmeleri, Hattusili'nin Anatolya'nın batısında Arzawa'da sürmekte olan seferini yarıda bırakarak geri dönmesine neden olmuştur. Bu istila hareketinin hititlerce beklenmeyen bir durum olduğu hem şimdi üzerinde durduğumuz bu belgedeki ilgili ifadelerden hem de aşağıda değineceğimiz ve bu olayı konu aldığı anlaşılan bir başka belgeden anlaşılmaktadır. Nitekim hemen geri dönen kral kendi ifadesine göre tanrısal desteği de arkasına alarak karşı sefer girişmiştir.

Kapsamlı yıllıkların önyüz ikinci sütun üçüncü paragrafında hurriler'le dolaylı mücadeleden bahsedilir. İkinci yılda herhalde hurrilerin geldiği ve hititlere bağlı olan, aralarında sadece açıkça Sukziya'nın adının okunabildiği bazı kentlerin Hurriler tarafına döndüğünden bahsedilmektedir. Tam okunamayan satırlarda Hurrilerle mücadelelerden söz ediliyor olmalıdır. Lawazantiya ve Hurma kentlerinin adları görülürken, Hurma kentinin Hititlere sadakatine dair ifadeler yer almaktadır. Bu paragrafın sonunda hurri ordusu arasında veba salgını çıktığı, hurri ordusunun ölmeye başladığı ve onların komutanlarının öldüğü anlatılmaktadır. Belgenin önyüz ikinci sütun dördüncü paragrafında ise hurilerin Hurma'dan geri çekildikleri, kışı Sukziya'da geçirdikleri, veba salgını dolayısıyla olsa gerek ölümlerin sürdüğü ve isimleri sayılan beş komutanında öldüğünden söz edilir. Bu arada Hitit Kralı ordu topladığını anlatır.[8]

Önyüz ikinci sütun beşinci paragrafta Arzawa seferinden bahis vardır. Önyüz ikinci sütun altıncı paragrafta sayılan bazı yer adları, Hurilere dair tam anlaşılamayan bir cümleden sonra Arzawa'da kışın geçirildiği ve paragrafın sonunda da Hurri askerlerinin kralının öldüğü okunmaktadır. Arka yüzde ise Hurri sözcüğü iki kez tespit edilebilmekle beraber herhangi bir anlama ulaşmak mümkün değildir. Bu belgede anlatılanlarla I.Hattusili'nin Yıllıkları'nda anlatılanlar arasında kısmen benzerlik bulmak mümkündür. Üzerinde durduğumuz konu açısından bakıldığında Hurrilerle olan mücadele ve bunun anlatıldığı satırlarla aynı yerde söz edilen Arzawa seferi benzerliğin ana unsurlarıdır. Kapsamlı yıllıkların söz konusu diğer belgedeki anlatılanların daha ayrıntılı olarak ele alındığı metinler olduğunu kabul ediyoruz. Olayların gelişim sırasına ve sürecine bakılırsa, yıllıklar ayrıntılı olmadığı için oradan öğrenemediğimiz bazı gelişmelerden söz ediliyor olmalıdır. Yıllıkların ikinci yıl icraatı içinde anlatılan Anadolu'nun güneydoğusu yönündeki seferlerde doğrudan Hurrilerle mücadeleden söz edilmemesi, her ne kadar metinler tam olarak elimizde olmasa da kapsamlı yıllıklarda da doğrudan Hurilerle çatışmadan bahsedilmemesiyle uyum içindedir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi bu bölgedeki yoğun Hurri varlığı Hititlerin aynı bölgedeki etkinliği için daima bir zorluk oluşturmuş olmalıydı. Bölge kentlerinden kimi, Sukziya örneğinde olduğu gibi, Hurrilerin elinde iken, kimi de Hurma örneğinde olduğu gibi Hititlerin elinde ve onların bölgedeki faaliyetlerindeki üssü Konumundadır. Hurma'nın Hurrilerce, metinden açıkça böyle bir anlam çıkmasa da, belki kuşatılmış olması, onların Hurma'ya karşı olan tutumunu, belgedeki diğer anlatılanlar da dikkate alındığında da burada Hurriler ile Hititler arasında bir nüfuz mücadelesi yaşanmış olduğunu gösterir. Ancak bu sırada doğrudan bir Hitit-Hurri çatışmasının olmadığı anlaşılmaktadır. Eğer böyle bir çatışma olsaydı onun da en azından kapsamlı yıllıklara yansıması ne kadar tahrip olmuş da olsa belge üzerindeki kayıtlardan anlaşılması beklenirdi. Yıllıklarla asıl paralellik sunan kısım ise Arzawa seferinden söz edilen yerlerdir. Burada bazı kentlerin Hurrilerden yana sadakat değiştirdiği gibi bir anlam çıkıyor ki bu, I.Hattusili Arzawa'da iken arkasından Hurrilerin başkent dışında tüm ülkeyi istila etmelerinin anlatıldığı yıllıklardaki satırlardaki ifadelerle uyum içindedir. Yine kapsamlı yıllıkların sözünü ettiğimiz satırlarında Hurri kralının ölümünden bahsedilmesi, böylece Hum tehlikesinin belki de kendiliğinde ortadan kalkması, yıllıkların da devam eden satırlarında Hurrilerden bir daha söz edilmemesinin nedeni olabilir.[8]

Antik tarih üzerine araştırmalar yapmış yazarlardan Hilmi Göktürk, Mitannilerin ilk dönemlerde Orta Asya'da yaşarken, sonraları Ön Asya'ya geçtiklerini iddia etmektedir. Kendi alanında büyük bir otorite olan merhum Zeki Velidi Togan, bugün bile Özbekler içerisinde “Mitanni” adında büyük bir boyun olduğunu, Özbek kökenli Mitannilerin, Ön Asya'da yaşamış olan Mitanniler ile aynı kökten geldiklerini belirtmiştir. Kırzıoğlu ise bu grupları Gogarlı ve Turanî Türkler olarak zikretmektedir. [3]

Siyasal alanda Hurriler Hititlerle ilk kez Hitit Kralı Şuppiluliuma (M.Ö. 1380-1345) döneminde karşı karşıya geldiler. Mitanni Kralı Tuşratta'nın başkent VVaşşukanni'ye çekilmesi nedeniyle bu karşılaşmadan bir sonuç çıkmadı. Ancak bir süre sonra Mitanni Devleti'nin egemenlik alanında olan Kargamış Kenti'ni kuşatan Şuppiluliuma, 7 gün sonra kenti (ele geçirdi. Hurrilerle Hititler arasındaki bir başka ilişki de Hitit Kralı III. Hattuşili'nin (M.Ö. 1275-1250) Hurri kökenli bir kadın olan Puduhepa ile evlenmesidir. Bu kraliçe daha sonra Hitit tarihinde önemli bir rol oynayacaktır. Mitanni Devleti M.Ö. 1340'larda gücünü yitirerek önce Yeni Asur imparatorluğu'nun vasili durumuna düştü, M.Ö. 1270'te de Asur Kralı Salmanasar'ca bir Asur eyaleti haline getirildi. Ancak Mitanni Devletini kuran Hurriler daha sonraki yüzyıllarda egemen olan topluluklara üstün düzeyde, uygarlıklarından Birçok öğeyi vererek varlıklarını sürdürdüler ve yerel halklarla kaynaşarak tarih sahnesinden silindiler. Mitanni Devleti'nde Hititlerde olduğu gibi feodal bir yönetim biçimi vardı. Krallar mutlak egemen olmakla birlikte yerel beylerin de güçleri vardı. Ordu sefere çıkacağı zaman asıl orduya asker verirlerdi.[4] Mîlâttan önce 1300 yıllarında Mısır'a giren Hiksoslar, Hurrileri de hâkimiyetleri altına aldılar.[7]

Bu arada zengin medeniyetlere sahiptir. Hukuk sistemi Mısır medeniyeti gibi kısassa kısas değildir. Hukuk tazminata göre tarif edilmektedir. Sümer kültüründen etkilenmiş ve Anadolu'da birçok kültürü etkilemiş yapısı vardır. Tanrı panteonu on ikili Sümer tanrı panteonuyla aynıdır.[1]

Van Gölü çevresinde güçlenen ve ilk savaş arabalarını kullanan Hurriler, güneye inip 2000 yıllarında Kuzey Mezopotamya, Suriye ve Filistin'e kadar yayılan bir devlet kurup, Asurlular (M.Ö. 3000.612), Akadlar (M.Ö. 2725-2545), Birinci Babil Devleti (M. Ö. 2100-1800), Mısır Orta Krallık Devri (M.Ö. 2065-1600), 3. Ur Sülâlesi (M.Ö. 2000-1960), İsin Larsa Devri (M.Ö. 1960-1735), Hititler (M.Ö. 1900-700) devletleriyle münâsebette bulundukları yapılan arkeolojik kazılar sonucu elde edilen kaynaklardan anlaşılmıştır. Klikya (Çukurova'da) Kizzuwatna Krallığını kuran Hurrilerin Mittanni kolu da, Mîlâttan önce 16 ve 14. yüzyıllarda Yukarı Dicle ile Fırat Nehirleri arasına hâkim oldular. Hurri-Mittanni Devleti adı da verilen bu devlet, mîlâttan önce 13. yüzyılda Mısır'daki Hiksosların hâkimiyeti altına girdiler.[7]

Eski Önasya'nın önemli uygarlıklarından birinin temsilcisi olan Huriler Eski Tunç Çağı'ndan itibaren tarih sahnesinde izlenebilmektedirler. Transkafkasya ve Anadolu'nun doğusunda M.Ö. 3. bin yılın sonlarına dek bulundukları ileri sürülebilen Hurriler, bu bin yılın ortalarından itibaren de güneye doğru yayılım göstermişler ve Önasya'nın bir çok yerinde M.Ö. 2. bin yıldan varlıklarına dair izleri günümüze ulaştırmışlardır. Kendilerine ait kaynaklardan çok ilişkide bulundukları diğer kavimlerin yazılı belgeleri vasıtasıyla siyasal ve kültürel yapıları üzerine bilgiler edinebildiğimiz Hurrilerin her zaman bütünsel ve tutarlı bir şekilde ortaya konulabilen siyasal tarihlerinden söz etmek mümkün değildir. Bu durumun M.Ö. 2. bin yılın ilk dönemlerine ait tarihleri hakkında daha geçerli olduğunun kabul edilmesi gerekirken, aynı bin yılın ortalarına doğru Güneydoğu Anadolu ve Kuzey Suriye bölgesindeki bazı beyliklerde etkin olduğu gözlenen Huri unsuru! Önasya'daki en belirgin siyasal varlıkları olarak tanımlanabilecek Mitanni Devleti'nin içinde yer almıştır. Hurrilerin siyasal anlamda varlıklarının M.Ö. 2. bin yılın sonlarına doğru gözden kaybolduğu izlenirken uygarlıktaki etkileri devam etmiştir.[8]

Hurriler

Hurrilerin başlıca merkezleri Urfa, Diyarbakır, Mardin ve Kerkük arasındaki bölgede kalan Tell Feheriye, Tell Brak, Şagar ve Bazar gibi kentlerdir. Mitanni devletinin kralları Hint-Ari kökenli idiler. Hindistan'a giden bazı Hint-Ari boylarının İran yaylası üzerinden Güneydoğu Anadolu'ya geldikleri ve yerli halk olan Hurrilerle kaynaştıkları tahmin edilmektedir. Mitannilerin at yetiştirme konusunda oldukça bilgili oldukları anlaşılmaktadır. Boğazköy'de bulunan Hititçe yazılmış dört tablette atların yetiştirilmesi konusundaki bilgilerin bir Mitannili tarafından kaleme alındığı bildirilmekte ve Hititçe çevirideki bazı teknik terimler Sanskritçe dilinde verilmektedir. Oldukça kısa süren bir egemenlik döneminden sonra Hitit kralı şuppiluliuma tarafından son verilen Mitanni devleti Hattuşa'ya bağlı bir eyalet haline getirildi. Fakat Hurrilerin etkisi yörede yoğun bir şekilde devam etti.[2]

Tori, Hurrilerin neden, hangi çağda ve nasıl yıkıldıklarını anlatmamıştır. Yıkılan Hurri devletinin devamından aynı kökten Nahri, Mannai ve Urartu devletinin meydana geldiğini ve şehir devletleri şeklinde örgütlendiklerini ifade etmiştir. Kemal Burkay, Urartu dili ile Hurri dilinin akraba olduğunu söyleyerek Hurri ve Urartu akrabalığını tahsis etmeye çalışmıştır. [3]

Eski Tunç Çağı Doğu Anadolu kültürleri ile ilişkili oldukları kabul edilen Hurrilerin4 daha M.Ö. 3. bin yılda Doğu Anadolu'da ve Suriye'de varlıklarına dair belirgin yazılı kanıtlar Akkad Kralı Naram-Sin'e ait kimi metinlerdeki bazı yer ve şahıs isimleri dolayısıyla bilinir. Bunun yanı sıra Anadolu'ya dair en eski içerikli yazılı kayıtların olduğu kabul edilen Sartamhari metinlerinde de Akkad Kralı Naram-Sin'e karşı savaşan Anadolulu krallardan birine ait olarak görünen? Pampa adına Nuzi metinlerinde Huri şahıs adlarını oluşturan bir eleman olarak rastlanılmaktadır. M.Ö. 2. bin yılın başlarına ait olan Kayseri yakınlarındaki Kültepe'de gün ışığına çıkarılan Kanis Karumu çivi yazılı arşivlerindeki belgelerde çok sayıda Hum şahıs adları ve Hurri diline ilişkin sözcüklerin bulunması bu dönemde Orta Anadolu'ya dek uzanan Hurri etkisini gösterir. Ayrıca Kanis'te bulunan ve Kaniş Kralı'na yollanan mektubun göndericisi olan Mama Kralı Anum Hirbi'nin adının Hurrice olduğu da kabul edilir! M.Ö. ı7. yüzyılda Hitit Krallığı'nın kurulması ile birlikte başlayan Hititçe çivi yazılı belgelerde de Hurriler varlıklarını gösterirler. Hitit Krallığı kurulduktan sonra dış politikada ağırlık Anadolu'nun güneydoğusu ve Kuzey Suriye'ye verilmiş ve bu durum tüm Hitit Tarihi boyunca devam etmiştir. Humlerin M.Ö. 2.bin yılda siyasal ve kültürel varlıklarının en yoğun olduğu bölge böyle bir Hitit ilgisi altına girmişken, bu iki kavimin ve onların temsil ettiği kültürün yoğun ilişkide olması da kaçınılmaz olmuştur. Eski Hitit Krallığını takip eden dönemlerde hem siyasal olarak hem de bunun ötesinde daha çok kültürel açıdan Hurrilerin Hititler üzerindeki yoğun etkisi açıkça izlenebilir. Öncelikle din olmak üzere, dil, edebiyat, giyim-kuşam, tıp, büyü gibi bir çok alanda Hurrilerin Hititleri büyük ölçüde etkilediklerini, hem kendilerinden ama özellikle de Mezopotamya'dan, bir çok hususu Hititlere aktardıklarını ve aktarılmasında aracı olduklarını biliyoruz. Hititçe çivi yazılı belgelerde Hurri adına ilişkin en eski kayıtlar, bu yazının ilk ortaya çıktığı döneme, yani M.Ö. 17. yüzyıla aittir. [8]

Hurri

Hurri-Mittanni Devleti teşkilât, kültür ve medeniyette komşularına benzerdi. Çok tanrılı dîne inanırlardı. Ölüleri gömme ve at yetiştirme usûlleri eski Orta Asya âdetlerine benzerlik göstermektedir.[7]

Hurrilerin yaşadıkları bölge yani Mezopotamya bölgesi tarıma ve ticarete çok elverişliydi. Tarımda ve ticarette baya ileri giden hurriler kendi içinde bir çok kabileden oluşuyordu. Her kabile kendi iç işlerinde serbest dış işlerinde Hurri devletine bağlıydı. Hem ekonomik yönden hem de coğrafi koşullar bakımından çok iyi bir konumda olan hurriler her gecen gün daha çok düşman kazanıyordu. Çağdaşı olan devletler birleşerek Hurrilere saldırmışlardır ve Hurriler bu saldırılara karşı kendi ırkdaşları olan Mitanniler'le birleşmişlerdir. Mitanni devletinin yıkılmasıyla Hurri devletine mensup kabileler Toroslar'a çıkarak kendilerini korumaya almışlar. Habur Nehri yakınlarda bulunan mağaralarda Hurriler'e ait bir çok tarihi eser bulunmuştur. Şırnak'ın Silopi ilçesinin sınıra yakın bir köyünde hurrilerin ticarette kullandıkları altınlara rastlanmıştır.[6]

Hurrilerin bilinen kral adları şunlardır;

Kumarbi
Tusratta
Tişari
Parattarna
I.Sautarna (Sausatar, Sutarna)
Baratarna (Barratarna)
Kibitesup
İthitesup
Hişmi Tesup
Şilvetesup
I. Aratatama (Artatam)
II.Sautarna
II. Aratatama
Tusratta
Mativaza (Mattiwaza (1275-?))
Vassata
Artasumara [3 / 7]

Hurri Dili

Hurrice, M.Ö. 2300 ile M.Ö. 1000 yılları arasında Önasya ve Mezopotamya'nın kuzeyinde hurriler ve mitanniler tarafından konuşulmuş dil. hurrice eski Önasya dünyasının en ilginç dillerinden biridir. Hint-Avrupa'lı ve semitik dillerle hiçbir ilgisi olmayıp ön takılarla kurulan Hattice'den de tamamiyle ayrıdır. Hurrice'nin başlıca özelliği dil yapısının arkaya takılan eklemelerle oluşturulmasıdır. Ancak Hurrice diğer bilinen eklemeli dillerden hiçbiri ile de yakınlık göstermez. Urartular'ın dili ise Hurrice'nin devamından başka bir şey değildir.[9]

Kaynaklar

[1] http://www.msxlabs.org/.../medeniyetl.../56445-hurriler.html
[2] www.arkeo.org/arkeoloji/23-hurriler-m-1500-1250.html
[3] www.istanbulburda.com/haber_author.php?id=16147
[4] www.botav.org/hurriler/
[5] www.zazaki.de/turkce/makaleler/fexri-zazaca.htm
[6] tr.wikipedia.org/wiki/Hurriler
[7] ansiklopedi.turkcebilgi.com/Hurriler
[8] "Hitit Kaynaklarında Hurriler", "Hurrilere İlişkin Hititçe Çivi Yazılı Belgelerdeki İlk Kayıtlar", Turgut YİĞİT Doç. Dr., Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Tarih Bölümü öğretim üyesi. http://Www.tarihportali.net/.../hitit_kaynaklarinda...
[9] tr.wikipedia.org/wiki/Hurri_dili

MITANNI KINGDOM 1560 BC

Nefertiti

State of Mitanni (Khanigalbat) created by Hittites tribes (1560-1260) with its capital in Washukanni (Conpemporary Kurdish; Serêkanî - Kanî/Kannî in Kurdish Water Spring). Mitannians engage in horse breeding and posses advanced chariot-building techniques, giving their warriors advantages in the battlefield. The rules of Mitanni, unlike the Hurrians ans Semites, are of Indo-Aryan origin. (Kurds are Indo-Aryans) They wage wars with the Hittite kingdom occupuying a vast territory in Asia Minor (today: Northern Kurdistan) and form an alliance with ancient Egypt. The union between the Mitani kingdom and ancient Egypt is further cemented by dynastic marriages. According to some sources, the Egyptian Queen Nefertiti, the wife of Pharao Akhenaten (Amenhotep IV) was a princess of Mitanni Kingdom.

Mitanni (Kürd) dönemine (M.Ö 1500 - 1300) ait seramik vazo...

Mitanni Devletinin ilk kurucusu Kral Kirta’dır. Bir diğer ismi ‘Kerad’ olarak bilinir. (Kürdlere Part döneminde Kerad deniliyordu.) Mitanniler (Kürdler) özellikle at yetiştiriciliğinde ün yapmışlardı.

Almanya ve Kürdistan araştırmacılar, Dicle Nehri ' nin Doğusunda Duhok şehri sınırlarında bulunan 3400 yıllık bir MİTTANİ İMPARATORLUĞUNA AİT sarayı keşfedin 2000 metrekare duvar resimleri ile bronz kubbe ' ye geri dönüş, Saray'ın Krallığı'na geri dönmesi söyleniyor.
Bu keşfin sebebi, Musul ' un kuzeyindeki kuraklık ve alt su tankı seviyeleri
Arkeologlar, kuraklık bitmeden önce keşif yerini incelemek için birkaç hafta var ve saray tekrar su altında yok oluyor.
Bu keşif, yıl önce düşük su seviyeleri nedeniyle keşfedilen bölgenin en önemli arkeolojik keşifler biridir. Ama araştırmacılar saray ' ı şimdi keşfetti.
Kürdistan ta 3,400 yıllık saray - Bronz Çağ ' dan keşif
Almanya ve kürt arkeologların tan araştırmacılar, Dicle Nehri ' nin Doğu Şeria ' da, Bronz Kubbe ' ye ait duvar duvar plaka 2000 metre kare bir saray keşfetti. Bu keşif, susuzluk nedeniyle elde edilmesi muhtemel.
Bölgedeki ta bir kuraklık dönemi, Dicle Nehri ' nin Doğu Bankası ' nda 3400 yıllık bir saray ortaya çıktı. Almanya ' nın en iyi üniversitesi perşembe günü bildirdiğine göre, Eski Doğu Çağı ' nın nadir kalıntıları, Musul ' un su deposu çok düşük olduğu için son sonbahar ortaya çıktı.
Saray 'ın, Kuzey Mezopotamya ve Suriye' nin yüzyıldan M.ö. yüzyıla kadar geniş alanları içeren Mitanni Krallığı dönemine geri geldiğini ve iyi bir şekilde araştırdı söyleniyor. Bilim insanları, Saray 'ın keşif siyaset, ekonomi ve Mitanni Krallığı' nın tarihi hakkında yeni bilgiler olacak umut ediyor.
Arkeologlar, kuraklık bitmeden ve saray tekrar su altında yok olmadan önce keşif yerini yakından incelemek için sadece üç hafta vardı. Alman Üniversitesi ' nden arkeolog ıvana paul şöyle diyor: " sadece çok kısa bir zaman çerçevesi vardı ". " Bu yüzden mümkün olduğunca hızlı kazdı ".
En az 2000 metre kare olan bina, bir kısmı iki metreden fazla olan kil tuğla kalın duvarlardan oluşuyor. Arkeolojik Paul ' un dediği gibi, parlak kırmızı renklerde tuğla yapılmış duvar resimleri de keşfedildi. Keşfedilen keşifler nadir bulunur. Aynı zamanda hatırlıyor: Sarayın kalıntıları yaklaşık yedi metre uzunluğunda. Iki aşama, kullanım için açıkça tespit edilir, bu da binanın uzun bir süre içinde kullanıldığını gösterir. Saray ' ın içinde, takım birkaç oda tespit etti, sekiz tanesi kısmen kazdı. Büyük bireysel alanlarda, toprak olarak kullanılan toz tuğla bulundu. Tablet içeriği, büyük olasılıkla eski za ' nın eski kenti, daha önce bronz Orta Doğu ' nun eski bir kaynağı (MÖ 1800) ' de bahsedilen.
Araştırmacılar da on koloni metni keşfettiler. Bir panelde, bugün diye olarak adlandırılan site, Araştırmacı Arkeolojik Paul ' un açıkladığı gibi, eski za şehrine karşılık. Alman antik dil bilimci Dr. Me Weiss Heidelberg Üniversitesi şu anda tercüme ve değerlendirmek için çalışıyor.
Iarkeolog hasan Ahmed qasim, bu keşfin son yıllarda bölgedeki en önemli arkeolojik keşifler biri olduğunu söylüyor. Ona göre, konumu sekiz yıl önce düşük su seviyeleri nedeniyle keşfedildi. Ama araştırmacılar saray ' ı şimdi keşfetti.
Alman Üniversitesi ' nin araştırma ekibi tarafından yürütülen site denetimi, Dr. Paolo ' nun keşfetti sarayı ' nın yanı başında, Saray ' ın kuzeyinde daha büyük bir şehir olduğunu gösteriyor.
Arkeolojik Paul şöyle açıklıyor: " Mitanni Krallığı, yakın Doğu ' daki en az antik krallık biridir. Şu ana kadar, Mitanni Dönemi ' nin saraylar hakkında bilgi sadece Suriye ' de tel brak ' da ve gürültülü ve kardeş şehirlerde, krallığın eteklerinde bulundu ". Mitanni Krallığı ' nın başkenti tespit etmek mümkün değildi Hiç şüphe yok. Yerinde bir merkez sarayın keşfi, bu nedenle paha biçilemez bilimsel öneme sahiptir.
Mitanni Krallığı ' nın M.ö. yüzyıl ortalarına kadar gerilmiş bildirildi. Akdeniz 'in kuzeyinde, kürdistan ın kuzeyinde. Bu krallığın ana bölgesi, bugün kuzey-Doğu Suriye ' de bilinen bir yer.

Çeviri

Kaynaklar:
https://www.spiegel.de/wissenschaf