Perestgeha MÎTRA / MÎHR - Keleha Zêrzîvan
MITHRAIST SUN PRAYER KURDS
ILLIMUNATI'S FIRST TEMPEL
In Amida-Agusta DIYARBEKIR

Home  |  Destpêk  |  Ana Sayf

 

 

Antik Dönem Kürd dini inancı Mitra (şemsilik/güneş tapınmacılığı) ta Roma ve İngiltere'ye kadar ulaşmıştı.
-- Bu dinin en büyük mabedi Mitra Tapınağı'nın kalıntıları Kürdistan'ın başkenti Diyarbekir'de, romalıların verdiği adla: Amida-Agusta'da daha yeni bulundu ama dünyanın heryerinden gelen ziyaretçileriyle çok büyük bir ilgi görmeye devam ediyor.

 

Yehudot’lar (Yahudi Kürtler)

Kürtlerin milli dinleri Yezdanizmdir; meleler dini. Batılılar yanlış bir ifade ile Mitraizm ve Mazdaizm diyorlar. Günümüzde Ehli Heq, Yezdilik, Alevilik ve daha başka pek çok inançlar onun kalıntılarıdır. Zerdüştilik Yezdanizmin tek tanrılı inanca evrilmiş olan şeklidir.

Kürtler daha sonra üç Sami dinini de kabul ettiler. İlk Sami dini olan Yahudi dininin kurucusu olduğu kabul edilen İbrahim’in ikinci Zerdüşt (Zerdastere) olduğu kabul edilir. Malum tarihte üç Zerdüşt var. Daha ziyade isminden söz edilen üçüncüsüdür.
Kürtlerin büyük bir kitlesi milli dinlerine sadık kaldıkları halde, yukarıda da söz ettiğim gibi daha sonra bir o kadar büyük bir kısmı da üç Sami dinini kabul ettiler. Üç Sami dini içinde Kürtler’e zulmeden Sami dini İslam oldu. Hatta onlara soykırım yaptı. Kürtlerin büyük bir kısmı İslamı kabul etmelerine ve onu hizmet etmelerine rağmen Araplar onlara her zaman Mecûsî (Zerdüşti) muamelesi yaptılar.

Bugün Kürtleri soykırıma tabi tutanlar Müslüman milletlerdir.
Yahudi ve Hristiyan Kürtlerin, Yezdani Kürtlere zülm ettiklerine dair tarihi bir kayıt mevcut değildir. Aksine İslam dini temsil eden devletler, sadece Yezdani Kürtlere değil Yahudi ve Hristiyan Kürtlere de soykırım tatbik ettiler.

Netice itibariyle bu iki Sami dinine mensup Kürtlerin Kürdistan’da kökler kazındı.
Tarihi kaynaklarda, Kürdistan’da yaşayan Yahudilere Yehudot dendiğini, kültürleri ve giyimlerinin Kürtler’e benzediği kaydedilmektedir. Yehudotlar 1940 ve 50 lerde İsrail’e göç ettiler ve İsrail’de 150 binin üstünde Yehudot Kürdün varlığından söz edilmektedir.
Tarihte ilk Yehudi Devleti Yehudot Hezbani Kürt aşireti tarafından Adiabene’de (Erbil) kuruldu.

A. Zeki Okcuoglu

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MITHRAS TEMPEL
Diyarbekir
- Amida Agusta

ILLIMUNATI's Tempel in Kurdistan's capital city: Amida-Agusta

Mitra (Mehr)
Tanrıça/Yazata (Dişi)


Aslen Mîhr-Mîr (kürdçe)*, Mehr veya Mithra Güneş anlamına gelir, mühürlerin, anlaşmaların ve anlaşmaların Güneş Tanrıçası (veya Tanrı -bi cinsiyet) 'dir.
Mitra, Yazatas'ın lideridir. Mitra dürüstlük, dostluk, sözleşmeler ve toplantılar anlamına gelir. Mitra waq eski çağlarda (Vedai ve Avestan Dönemi öncesi) ışığın, sevginin, sözleşmelerin ve dostluğun Büyük Tanrıçası. Ayrıca kozmik düzeni de koruyor. Bir zamanlar Mitra, İran'ın Başlıca Antik Tanrıçasıydı ve Mitraizm (Mitraizm) önemli bir dindi.
Mitraizm Hindistan, Yunanistan ve Roma'da da popüler oldu! Daha sonra Hıristiyanlık, doktrinlerinin ve sembolojisinin çoğunu Mitraizm'den aldı.
Zerdüştlükten sonra Mitra'nın statüsü Yazata'ya indirildi. Aşkaniler (Partiler), parlayan ışığın Tanrıçası Mitra'ya (Mehr) tapınır ve değer verirlerdi.
Mehregan'ın sonbahar İran festivali, Mehr'e (Mitra) adanmış bir ritüel olarak ortaya çıktı. Cinsiyetsiz ve nötr olan Zurvan'ın aksine Mitra, hem kadın hem de erkek olmak üzere Bi-Cinsiyetlidir.
Mitra, eski Pers Tanrı ve Tanrıçalarının en güçlülerinden ve orijinallerinden biridir. Mitra, Pers Güneş Tanrıçasıdır. Mitra, iyi Aryanlara (Soylu İnsanlar) bilgelik ve ışık saçar.
__________

*): Mitra kelimesi kürdçe'nin MÎR/Mihr kelimesinden geliyor, güneş demektir. Ve kürdçe'de krallar yeryüzünde Güneşin (tanrı'nın) temsilcileri olma anlamında MÎR adını almıştır.
Kürdlerin İLK KÜLTÜR (Medeniyet) Kurucuları olmalından dolayı bu kürdçe kelime ve fenomen 'Mehr' olarak farslar tarafından taklit edilmiştir ve 'Emir' olarak araplar tarafından taklit edilmiştir.
Mihri, yani güneş soylu (kral soyundan) anlamına gelen kürdçe kral (erkek) ismidir.

 

 

 



Keleha Zêrzîwan Ji Çinarê 15 km sûn de li milê cepê li ser girekî biçûk li Diyarbekrê

Kürd halkı tabiatla iç içe yaşayan çok doğal bir halkır, güneşe tapıyor: Tarihte bunun için işgalcilerin büyük zulmüne düççar olmuştur. Güney Amerika'nın güneşe tapan Maya ve İnka halkı da işgalcilerin büyük zulmüne uğramıştı. Güneşe tapan halklar çok HÜMANİST'tirler. Örneğin güneşe tapan ezidi kürdler adam öldürmezler. Bunun için askere de gitmezler. Ezidi kürdleri askere almak isteyen türklere ve araplara karşı büyük kürd-ezdi isyanlarının olmasının bir nedeni de ezidilerin salt askere gitmemek için direnmelerinden kaynaklanmaktadır. Güney Amerika'nın Maya ve İnka halkı da ispanyolları büyük bir misafirperverlikle ağırlamışken dünyanın en büyük işkencelerine maruz kaldılar. Kürdler de dini nedenlerden dolayı işgalcilerine el kaldırmamakla, bütün insanları, hatta işgalcileri kardeş görmekle dünya tarihinde eşi ve benzeri olamayan 99 yıllık (1923-2022) büyük bir soykırım ve işkenceye uğradılar ve hala da uğramaktadırlar.

 

 

 

 

 


Mitra (Mehr)
Goddess/Yazata (Female)


Originally Mîhr-Mîr (Kurdish) *) Mehr or Mithra meaning Sun, is the Sun Goddess (or God -bi gender) of seals, agreements and treaties.
Mitra is the leader of Yazatas. Mitra stands for honesty, friendship, contracts and meetings. Mitra waq the Great Goddess of light, love, contracts and friendship in
ancient times (pre Vedai and Avestan Period). She also maintains the cosmic order. At one time, Mitra was the Major Ancient Goddess Parthians (is NOT Persians) and
Mitraism (Mithraism) was a major religion.

Mithraism also became popular in India, Greece and Rome! Later on, Christianity adopted many of its doctrines and symbology from Mithraism.
After Zoroastrianism, Mitra's status was reduced to a Yazata. Ashkanids (Parthians) used to worship and cherish Mitra (Mehr) Goddess of the shining light.
The autumn Parthian festival of Mehrejan originated as a ritual dedicated to Mehr (Mitra). Unlike Zurvan, who is Gender-less and neutral, Mitra is Bi-Gendered, both female and male.
Mitra is one of the most powerful and one of the original of the ancient Persian Gods and Goddesses. Mitra is the Persian Sun Goddess. Mitra shines wisdom and light upon the good Arians (Noble People).

____________

*): The word Mitra comes from the Kurdish word Mir/Mihr, which means sun. And in Kurdish, is the name of kings. MIR, which means being the representative of the sun (god) on earth.
Since the Kurds were the FIRST CULTURE (Civilization) Founders, this Kurdish word and phenomenon was imitated by the Persians as 'Mehr' and imitated by the Arabs as 'Emir'.
Mihri is the Kurdish name for the king (male), meaning the sun noble, descendant of the king.

 

 

 

 

 

 

 



Mitra Lion

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KÜRD DİNİ MİTRA & KÜRDİ-MİTRAYİ GÜNEŞ TAKVİMİ

Kürdler tarihte xorperst/şemsperettir yani güneşe/ışığa tapan halktır. Kadim kürd dini ezdilik buna örnektir. Kürdi-mitrayi güneş tapınmacılığı bir din olarak devlet dini şekliyle romalılar tarafından benimsendi ve ta İngiltere'ye kadar yayıldı. Hıristiyanlık yayılmaya başlayınca romalılar bu dini terk edip Mitra tapınakları sahipsiz kaldı. İslam yayılınca da bu tapnaklar islamın büyük ilagı Allah'a şirk koşuyor bahanesiyle tek tek tahrip edildi. Zerzevan tapınağı fetihçi islam orduları tarafından tahrip edilen bu tapınaklardan biridir. Mitra kürdçe'de mihr/mîr demektir, yani güneş/ışık/yücelik/tanrı/sahip/lord.

Kürd takvimi'nde yılın başlangıcı olan 1 Ocak miladi takvimin 21 Aralık tarihine denk gelmektedir. Bunun sebebi de 21 Aralık dünyanın güneşe olan konumu itibarıyla güneşe birkaç derecelik eğri durması sebebiyle oluşan mevsim farkının değiştiği gündür, yani gecenin 21 eylülden itibaren uzadığı devrenin sonu ve günlerin uzamasının sebebi. Bu uzama ve kısalmanın saatleri dünyanın değişik kıtalarında değişik saat farklılıklarına tekabül eder. Kürdistan'da ise bu gece (Şeva Yelda: kürdçe'sini unutmuşuz doğuş anlamına gelen aramice olan bu kelimeyi kullanıyoruz) 17.5 saat kadar uzun bir gecedir. İşte bu gecenin sabahı kürd takviminde 1 Ocak'tır ve miladi takvimin 21 Aralığına denk gelir.O gün yeni bir gündür. Karanlıklara gark olan güneşin doğuşu demektir.

Kürdi-mitrayi güneş takvimi kürdlerin eskilerden beri kullandığı, miladi takvimden on üç gün sonraya denk gelen bir takvimdir. Dünya'nın Güneş etrafında dolanımını esas alan Şemsî Takvim düzeninde,  ay (kamerî) takvim sisteminde bir yıl 354 gün, Şemsî takvim sisteminde ise Dünya'nın Güneş etrafında dolanımı esas alındığından bir yıl 365 gün olarak hesaplanır.

Kürdler geçmişten bugüne Şemsî Takvimi kullanırlar. Özel günlerini bu takvime göre anarlar, kutlarlar. Şemsî ile Miladî takvim arasında 13 günlük bir fark vardır. Kürdlerin kullandıkları Şemsî Takvim’e göre Aralık ayı 20 gün, Ocak ayıysa 40 gün (çile) olarak hesaplanır.

Bundan dolayı Aralık ayına « Çileyê Pêşin, veya « Meha Gaxanê » denilir. Buna göre Aralık ayının 21’i Gaxan’dır. Gaxan 'öküz sahibi ihtiyar' demektir. Öküzüyle sürekli çift süren ihtiyar. Bilindiği gibi dünyada ilk çift sürmüş, ekin ekmiş kavim kürdlerdir. Kış aylarının son bulduğu ve günlerin daha uzun olmaya başladığı ilk gün'de hayır dağıtan beyaz sakallı, hayırsever evsanevi bir ihtiyardır. Bu gün eski kürdlerce hayır günü sayıldığından dolayı o gün herkes içinde bir dilek tutarak bu dileğin yerine gelmesi için dua ederdi. Yarsani kürdlerde bu gelenek hala var. Gecenin kısalmaya ve günün uzamaya başladığı ilk gün (miladi takvimde 21 aralık) bir başlangıç, bir doğuş ve bu nedenle de kutsal sayılırdı. O gün eski kürdler içlerinde tuttukları büyük dileklerinin yerine gelmesi için gün boyu dua ve niyaz ettiklerinden dyiyerek günah kazanmak riski ile karşılaşıp niyetlerinin tanrı tarafından reddedilmemesi için hiçbir işe gitmezlerdi. O gün tatil sayılırdı. Bu inanç mitrayî/şemsi kürdlerde oluşmuş ve günümüze kadar kürdler arasında riayet edilen öresel kültürel bir inançtır.

Ocak ayına ise kırk manasına gelen « Çille, Çelle, Çilleyê Paşîn » denir. 21 Aralık, karanlığın aydınlığa hakimiyetinin en uzun ve son gecesidir. Geceler kısalır, gündüzler uzar. Yani aydınlığın karanlığa hakimiyetinin başlangıç günü olarak 21 Aralık, (1 Ocak) kürdler için DOĞUŞ'u temsil eden önemli bir gündür.

Bu mitrayi-kurdî inanç formu sonradan hıristiyanlık dinine de İsa peygamberin doğum günü olarak olduğu gibi adapte edilmiştir. Herne kadar Luqa incili'nde (2/8) İsa'nın yaz ayında doğduğu yazılmışsa da yine bu mitrayi-kurdi inancın doğuş günü 1 Ocak (21 Aralık) İsa'nın doğum günü olarak kutlanmasında daha cazip kabul edilmiştir.

Gaxan; yılın son ayında kutlanan sosyal, kültürel yaşamda pozitif etkili, inanç alanına giren bir etkinliktir. Sivas, Dersim, Elazığ, Bingöl ve çevre illerde 21-31 Aralık arasında, Gımgım/Varto’da 20-21 Aralık’ta, üç gün Gaxand orucu tutulur.

Eski kürdlerde sadece bir haftanın değil, aynı zamanda 1 ayın 30 gününün herbirin de adları varmış. Bu 30 addan biri, içinde bulunulan ayla aynı adı taşıyormuş ve o gün kutsal sayılarak o günde 'ya bi xêr' yani hep hayrola diyerek hep hayırlı işler yapmaya çalışırlarmış.

 

 


--- SALA NÛ PÎROZ BE !!
-- Yeni yılınız Kutlu olsun!

 



KÜRDÇE'DE 12 AY ADLARI  

1. rêbendan
2. reşemeh
3. adar
4. avrêl
5. gulan
6. pûşber
7. tîrmeh
8. gelawêj (tebax)
9. rezber
10. kewçêr
11. sarmawez
12. berfanbar

 

 

KÜRDÇE'DE 12 AY ADLARI  
- 1930'larda Şam ve Beyrut'ta Prens Celadet Eli Bedirhan tarafından çıkarılan kürdçe dergi Hawar Ekolüne göre:

1 çileya paşîn
2 sibat
3 adar
4 nîsan
5 gulan
6 hezîran
7 tîrmeh
8 tebax
9 îlon
10 çiriya yekem
11 çiriya duwem
12 çileya pêşîn

 

KÜRDÇE GÜN İSİMLERİ  

1 yekşem(b)
2 duşem(b)
3 sêşem(b)
4 çarşem(b)
5 pêncşem(b)
6 în
7 Şem(b)î
_____
ŞEM(B): güneş demektir ve kürdçe'den semitik ve hamitik dillere de geçmiştir.
Semitik ve hamitik dilleri ilk üreten ve ilk gelişen bir kavim olan kürdlerin kürd dil ve kültüründen büyük bir oranda etkilenmiştir.

GA: öküz
XAN: kürdçe'de saygın yaşlı kadın ve erkeklerin adının hemen ardına konularak kullanınal ek: Ayşexan, Sinemxan, Miradxan, Alixan, Eşrefxan vb.
Ayşe ve Yaşar kelimeleri de çoğunun sandığı gibi ne arapça'dır ve nede türkçe, çünkü ibrani'cedir.

ESKİ KÜRDÇE'de ŞEMO (SAMÎ) İSMİ
ŞEMO ismi kürdçe'de SAMİ (semitik) kavime atfen verilmiş bir isimdir. Nuh peygamberin üç oğlundan birinin ismidir: ŞEMO, HAMO, YAFET
Yapma dil türkçe'deki ''ve'' yani kürdçe'nin ''û'' kelimesinin karşılığı da türkçe değil, kürdçe'dir, İbranice'dir.
Öyle yaygınca sanıldığı gibi Şemsettin isminin kısaltılmışı değildir. Şemo ismi eski kürdçe'de başlıbaşına bir erkek ismidir.
Yaşar ismi de türkçe DEĞİL ibranice'dir.



Bu konda daha geniş anlatım için Evin Çiçek (Koçgiri) ve Fuad Brusk yazılarına bakınız

 

 

 

Her biri kendini her yılbaşı gecesinde hayır dağıtan kürd efsanesindeki Kal Gaxan'a (öküzlü dede'ye) büründürmüş bir şekilde 13 Ocak'ta kurdi Mitrayî (güneş takvimi'ne göre) yılbaşı gecesi kutlayan sevimli kürd çocukları..

 

 

 

 

Zagrosların Güneş Tanrısı Şamash nasıl bütün Mezoporamya'nın tanrısı oldu?
Zagrosların kadim halkı kürtlerin tanrısı Şamash
Hatra'nın ana tanrısı Maran Shamash
(Lord Sun), Yukarı Mezopotamya'da, doğu Nineveh Valiliği'nde (Güney Kürdistan'da) bulunan antik bir şehir, tam adı Hatra Shamash ([Tapınak] Güneş Tanrısı Muhafazası) olan şehir. ..

Güneş Tanrısı Şamaş, dağın [arkasından?] [tepesinden?] yükselen boğa boynuzlarıyla tasvir edilmiştir...
Neden?
Güneş tanrısının dağın [arkasından] yükselen olarak tasvir edilmesinin nedenlerinden biri, güneşin sabah Zagros Dağları'nın arkasından doğmasıdır...

Ama başka bir olası açıklama var.
Aynı zamanda Güneş Tanrısı Şamaş'ın neden boğa boynuzlarına sahip olduğunu da açıklayan ve tüm bunlar yerel iklimle ve bunun iki büyük nehir olan Dicle ve Fırat'ın akışını nasıl etkilediğiyle ilgili olduğudur.
Tanrının bütün tasviri Zagros dağları ve coğrafyaya hakim olan Dicle ve F ırat nehirlerinin haraketleriyle ilgili ...

 

 

AYÇİÇEĞİ(*) MİTRHA DİNİNİN SEMBOLÜDÜR

Hind-Aryan tanrıçası 'Mithra'nın en eski kanıtı. Kürdler bütün hind-aryan toplulukların ilki(proto)dir.

Aryan savaşçı sınıfının ana tanrısı olan güneşle ilişkili, her şeyi gören (bin gözlü) sözleşmeler tanrısı Mithra'nın temsilleri olabilir (Şekil 1.1).

Güneş sembollerinin boğalarla yan yana gelmesi, bu petrogliflerin yapımcılarını İran'dan kuzeybatıya kadar kanıtlanmış eski Mitraik boğa kültüyle bağlayan daha fazla kanıt sağlıyor.

Görünüşüne olan büyük benzerliğinden dolayı, yerel Hint-Aryanlar ayçiçeklerine "āftāb-gardán" veya "āftāb-parast" - güneşe tapanlar adını verdiler.

Peştuca'da 'kāfirgúl' terimi - putperestlerin / inanmayanların çiçeği de oldukça yaygın bir terimdir

______
Ne ayçiçeği? Suni türk dilinde herşey yanlış atfedilip yorumlanıyor. BÜNEŞ ÇİÇEĞİ derler buna.Gula Berbero yani.


 

 

 

 

 

 

Tarihi Hatra şehri de tarihi kürdler olan part'lar tarafından kurulmuştur.

Zagrosların kadim halkı kürdlerin tanrısı Şamash Hatra'nın ana tanrısı Maran Shamash nasıl bütün Mezoporamya'nın tanrısı oldu?

Şimdi de bütün dünyanın yakından tanıdığı Newyork'taki özgürlük tanrıçası oldu.

Bakın tarihi Kürdistan'nın parmak izleri tarihin her safhasında nasıl görülmektedir...

 

Tasarımda benzerlik mi?
Bu günkü Güney Kürdistan'da bulunan tarihi Hatra şehrinin eski Hatra krallığının güneş tanrısının başının etrafına yayılan güneş tanrısının heykelini görüyoruz..
MÖ Üçüncü yüzyılda Hatra şehrinin (güneş krallığı) sakinleri tarafından tapılıyordu.
Diğer resimler ise Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Özgürlük Anıtı'na ait. Heykel de benzer özellikler gösteriyor ve başının etrafından ışınlar yayılıyor.
M.S.1886 yılına tarihleniyor.
Yani Güney Kürdistan'daki Hatra şehir heykeli ile Amerika'daki Özgürlük Anıtı arasındaki fark 1500 yıldan daha eski.
Bu benzerlik sadece güzel bir tesadüf,mü yoksa başka bir şey mi?
Ancak tarihi Kürdistan'nın parmak izleri tarihin her safhasında görülmekte...

 

 

 

Hatra'dan..
Hatra ordusunun liderlerinden birinin kireçtaşından bir heykeli, askeri üniformasını başında bir kapüşonla giyiyor, sakalı düzenli olarak kesilmiş ve yüzünün ve kıyafetlerinin ayrıntıları, yaratıcılık ve netliğin zirvesinde oyulmuş.
Bu lider elinde bir çocuk modeli tutuyor, belki de Hatra'dan bir prens, onu gururla tahtta yaslanmış olarak görüyoruz.
Askeri kıyafetlerin zarafetine dikkat edin!
En çok dikkatimi çeken, bu komutanın giydiği askeri botun şekli oldu, çünkü günümüzdeki askeri botlara çok benziyor!
Bu heykel Hatra'daki dördüncü tapınakta bulunmuştur.
M.Ö. (312-139) Helenistik döneme tarihlenmektedir.
Bu heykel Irak Müzesi'ndedir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mithra tapinmasi, "İsa"dan binlerce yıl önce ortaya çıktı ve yine daha sonraki hıristiyan öyküsünü ince ayrıntılarıyla anlatır. Hatta kendisine altın, buhur ve mür teklif edildiği bile söylenir.

Roma'da hıristiyanlığı kurduklarında Mithric ritüellerinin sembollerini ve mitlerini kullandılar.
Mithra'nın kutsal günü Pazar'dı (Sun/güneş günü) çünkü o da İsa gibi Güneş'in simgesiydi.
Mithra'ya tapanlar buna "Rab'bin Günü" adını verdiler ve ana Mithra festivalini şu anda Paskalya olarak adlandırılan dönemde kutladılar.

O zamanlarda Parthia Roma'nın en büyük rakibiydi ve onunla sık sık savaş halindeydi. Bununla birlikte, bu düşmanlığın mithraistler için sosyal veya politik açıdan sorun teşkil ettiğine dair hiçbir gösterge yoktur. Açıkça görülüyor ki, gizlemeye çalışmadıkları kült mithra kimlikleri yetkililer ve yurttaşlar tarafından kabul edilebilirdi.

Mithra inisiyasyonları, kış ve yaz gündönümlerini simgeleyen Oğlak ve Yengeç burçlarıyla süslenmiş mağaralarda yapılıyordu. Spiral bir yılanın içinde duran kanatlı bir Aslan (Güneş) olarak tasvir edilmiştir.

Aslan ve güneş elbette folklorunun başlıca sembolleridir. Roma Kilisesi, Mithra Eucharist'i "Hıristiyan" ritüellerine dahil etti. Mithra'nın şöyle dediği iddia edildi: "O benimle ve ben de onunla bir olalım diye benim bedenimden yemeyen ve kanımdan içmeyen kişi kurtarılmayacaktır." Vatikan'ın inşa edildiği yer, Mithra ibadetinin kutsal bir yeriydi.
Hala öyle. Ona sadece İsa diyorlar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Keleha Zêrzîwan Ji Çinarê 15 km sûn de li milê cepê li ser girekî biçûk li Diyarbekrê

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Zerzevan Kalesi'nde antik çağ dönemine ait, biri yer altında olmak üzere iki tapınak var.

Mithras Tapınağı'nın bulunduğu tepe, antik "Kral Yolu" üzerinde yer alıyor.

 

Ziyaretçiler, kalenin içindeki antik sokaktan geçerek Mithras Tapınağı'na ulaşıyor.

Zerzevan Kalesi ve Mithras Tapınağı'nı 2018 yılında 352 bin kişi ziyaret etti.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mithras’ın gizemi 1800 yıl sonra Diyarbakır'a umut oldu

Diyarbakır’da tesadüfen keşfedilen ve bir yılda 352 bin kişinin ziyaret ettiği gizemli Mithras Tapınağı’na, 2019 yılında bir milyon turist bekleniyor.

 

Milattan Önce 600’lü yıllarda Pers kökenli ışık tanrısı olarak bilinen ve Roma askerleri arasında "asla yenilmez ve yok edilemez tanrı” olarak benimsenen Mithra’nın son tapınağı, 2017 yılında Diyarbakır’da keşfedildi. 1800 yıl önce yapıldığı tahmin edilen tapınak, işsizlik ve ağır ekonomik sorunlar yaşayan Diyarbakır’a umut ışığı oldu.

Roma İmparatorluğu’nun doğu sınır garnizonu olan Zerzevan Kalesi'ndeki Mithras Tapınağı, 2017 yılındaki arkeolojik kazılarla ortaya çıkarıldı. İlluminati gibi gizemli tarikatlar, Tapınak Şövalyeleri ve masonik yapıların atası kabul edilen Mithra'nın gizemi, bir anda bütün dünyanın dikkatini Diyarbakır’a çekti. Öyle ki, 2018 yılında 352 bin turist Mithras Tapınağı’nı ziyaret etti.

 

1 milyon turist bekleniyor

Dünyada keşfedilen son ve en iyi korunmuş Mithras Tapınağı’na gösterilen ilgi, yerel yöneticileri de harekete geçirdi. Zerzevan Kalesi’ne çıkan yollar düzenlendi, turistler için tesis planlaması yapıldı, bölge tur organizasyonlarına dâhil edildi. İlgi o kadar arttı ki, Diyarbakır’daki oteller Nisan ve Mayıs ayları rezervasyonlarını şimdiden doldurdu. Avrupa ve Amerikalı zengin turistlere hizmet veren tur şirketleri de, bölgeye helikopter pisti yapılmasını istedi. 2019'da 1 milyon turistin ziyaret etmesi beklenen tapınak, adeta Diyarbakır’a umut ışığı oldu. Çünkü yıllardır yoğun göç alan ve nüfusu 2 milyonu aşan kentte, her alanda kendini gösteren işsizlik ve ekonomik bunalım var. Yerel yöneticiler, bu bunalımı aşmanın yolunun turizmden geçtiğine inanıyor ve Mithras Tapınağı’na ayrı bir önem atfediyor.

 

Yüzde 1’i kazıldı

Antik "Kral yolu” olarak bilinen Diyarbakır-Mardin karayolunda,124 metre yükseklikteki tepede ve 60 dönüm alanda kurulu Zerzevan Kalesi’nin henüz yüzde 1’i kazıldı. Kazıldıkça da yeni bulgulara ulaşılıyor. Gün yüzüne çıkarılan her yeni eser, buraya ilgiyi arttırıyor. Kalede 15 metre yükseklikte sur kalıntıları, mancınık ve gözetleme kuleleri, kiliseler, su sarnıçları, kaya mezarları, tahıl ve silah depoları bulunuyor. Yer altında birbiri ile bağlantılı gizli geçitler ve en küçüğü 400 kişilik sığınaklar da yer alıyor.

Tesadüfen bulundu

2014 yılında kazı çalışmaları başladığında burada Mithras Tapınağı olduğu bilinmiyordu. Tesadüfen bulunan yapının Mithras Tapınağı olduğu belirlenince, arkeoloji dünyası bu durumu yüzyılın keşfi olarak tanımladı. Dünyanın dört bir yanından büyükelçiler, arkeologlar, Birleşmiş Milletler yetkilileri ve çok sayıda tanınmış insanı bu bölgeye çeken de Mithras’ın gizemi oldu.

 

 

 

 

 

Birca Şemsiyan

 

 

 

 

Hannover’den Diyarbakır’a Mithras turu

Almanya’da yaşayan Türkler de Mithras Tapınağı’nı en çok ziyaret eden turistler arasında. Hannover'den gelen turistlerin ilk durağı Zerzevan Kalesi oluyor. Tarihi kalıntılar ve Mithras Tapınağı’ndan çok etkilendiklerini söyleyen turistler, burayı insanlara tavsiye edeceklerini söylüyorlar.

Hannover-Diyarbakır turunu düzenleyen şirketin sahibi Mustafa Önlü, 39 yıl önce Nevşehir'den Almanya’ya gitmiş. Ailesi ise Nevşehir'e 1860 yılında Diyarbakır'dan göç etmiş. 20 yıldır turizm ile uğraşan Önlü, atalarının geldiği toprakları daha çok insanın görmesini istiyor.

“İkinci kez Zerzevan Kalesi’ne geliyorum. Özellikle insanların gelmelerini istedim. Anlattığım kişiler de mutlaka görmek istediler. İnanılmaz olumlu tepkiler alıyoruz. Alman müşterilerimizden çok talep var. Buraları görmek istiyorlar. Alman grupları da getireceğiz.”

Hannover'den gelen Sol Parti Milletvekili Veli Yıldırım, 40 yıldır Almanya’da yaşıyor. Yıldırım, Zerzevan Kalesi'nden çok etkilenmiş:

“Almanya’da Diyarbakır, İstanbul’dan daha çok tanınıyor. İnsanlar gelip gidiyor, ama korkuyorlar. Biz kesinlikle bir sıkıntı yaşamadık ve çok güzel geçti. Bunu gidip bir elçi gibi orada anlatacağız. Televizyonlarda bir sürü olay görüyoruz. İki gündür geziyoruz, hiç böyle bir şey görmedik. Böyle yerlere sahip çıkılması lazım.”

 

Gizemini koruyan din: Mithraizm

Dünyadaki gizemli inanışların kaynağı kabul edilen Mithraizm, Milattan Sonra 2. yüzyılda, Pers ordularının seferleri ile Roma İmparatorluğu’na girip, askerler arasında yaygınlaşmış. Pagan Roma döneminde üst düzey askerler, tüccarlar, aristokratlar, devlet adamları, hatta bazı imparatorlar, gizem dini Mithraizm’i benimsemiş. Bütün evreni kontrol ettiğine inanılan Mithra, aynı zamanda güneş tanrısı olarak kabul edilmiş. Dini ritüel ve ayinleri son derece gizli yapıldığı için hakkında çok fazla şey bilinmeyen ve yazılı belgesi bulunmayan Mithraizm ile ilgili çok az bilgiye arkeolojik kazılarda ulaşılmış. Çok zor girilebilen bir din olan Mitraizm’in bütün tapınakları yer altındaki doğal mağaralarda veya yapay olarak inşa edilmiş. Sadece erkeklerin kabul edildiği dine girmek için 12 büyük eziyet çekilmesi gerekiyor. Dine kabul edilenler ise 7 ayrı mertebede sınıflandırılmış. Batılı araştırmacılara göre Roma İmparatorluğu’nda yapılan ilk Mithras Tapınağı Diyarbakır’da. Tapınağın tavanında 4 simetrik bağlama yeri var. Bu bağlama yerlerine defne yaprakları ile uyuşturulmuş boğa bağlanarak, Mithra’ya kurban ediliyormuş. Boğadan akan kan yerdeki havuza doluyor ve Mithras’a kabul edilenlere bu kanla vaftiz yapılıyor.

 

Kazılar 50 yıl sürecek

Roma’nın doğu sınırındaki tek Mithras Tapınağı’nı ortaya çıkaran ekibin başında Doçent Doktor Aytaç Coşkun var. Zamanının büyük kısmını Zerzevan Kalesi’nde geçiren Coşkun, kazıların 50 yıl süreceğini düşünüyor. Çünkü bölgenin yüzde 99’u henüz kazılmamış ve yer altında başka bir şehir olduğu tahmin ediliyor. Dünyada keşfedilmiş çok fazla Mithras tapınağı olmadığını söyleyen Coşkun’a göre Zerzevan Kalesi dünyanın en iyi korunmuş garnizonu. Coşkun, Milattan Önce 882 yılından itibaren burada yerleşim olduğunu ve 639 yılında İslam ordularının fethine kadar yaşamın kesintisiz sürdüğünü söylüyor.

 

Dan Brown ve Morgan Freeman gelecek

Mithras’ın gizemi, ünlü yazar Dan Brown ve aktör Morgan Freeman’ın da ilgisini çekmiş. Freeman, "Tanrı’nın Hikâyesi” adlı belgesel serisinin çekimlerini Zerzevan'da yapmak için girişimlerde bulundu. Dan Brown ve Morgan Freeman’ın 2020 yılında Mithras Tapınağı’nı ziyaret etmeleri bekleniyor.

Hristiyanlık öncesi Roma elitlerinin tanrısı olan Mithra, efsaneye göre boğa ile dövüşmüş, bu boğanın kanından bütün insanlık doğmuş. Mithraizm’in yayılış hikayesi bir efsane, gizemli tanrı Mithra’nın tapınağı ise, 1800 yıl sonra Diyarbakır’ın kaderini değiştirebilecek potansiyele sahip bir gerçeklik.

Felat Bozarslan / Diyarbakır

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Boğayı öldüren Mithras'ı gösteren bronz levha

Roma; tarih: MS 2. yüzyılın ortası – 3. yüzyılın başı
Orta İmparatorluk, Antoninus veya Severan
Boyutlar: 35,6 x 29,5 x 4,4 cm


Mithras kültü Roma İmparatorluğu genelinde oldukça popülerdi ve özellikle askerler tarafından takip ediliyordu. Pax Romana'nın (Roma barışı) bir sonucu olarak hızla yayılan birkaç doğu kültünden biriydi; diğerleri Jüpiter Dolichenus'a, Maniheizme ve elbette Hıristiyanlığa tapınmayı içeriyordu. Mithras'a adanan türbeler, Kuzey Britanya'daki Hadrian Duvarı'ndan Suriye'deki Fırat Nehri üzerindeki Dura Europos'a kadar birbirinden uzak yerlerde bulundu.

Bu levhanın böyle bir Mithraeum'un (ibadet yeri) duvarını süslemiş olması muhtemeldir. Sol (Güneş) ve Luna (Ay) büstleri, Mithras'ın bir köpek, yılan ve akrep yardımıyla boğayı katlettiği ritüel sahnesini izliyor.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Resimde gördüğünüz M.Ö 75 yılına ait Kürd kral Mithridates Ermenistan kralı Tigranes'i ağırladığı anı canlandırıyor



Kürdlerin ataları mitanni adındaki "mit" kelimesi kürd dini olan ezidi dini inancıyula alakalı bir kelimedir. Bir Hint-Aryan dini olan güneş tapınması ve tanrısı Mithra ile ilişkilidir
Mitraizm kürdlerin milli diniydi
ve krallarına ve imparatorluklarına Mitra isimleri verirlerdi

Günümüzün çağı kürdlerin en karanlık çağıdır. Kürdler tarihin hiçbir çağında böyle karanlık ve sinsi bir çağ yaşamamışlar.

Günümüzün modern çağında bütün milletler üst kimlik ulus olurken tarihte kültür ve medeniyet geliştirmiş, imparatorluklar kurmuş bir millet olan kürdler şuan köledirler ve tam boğulmak üzereler,
Ermenilerden bile daha üstün iken maalesef uluslaşmadıklarından dolayı, geçmişteki üstün kimlikleri unutulur

 

'

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hezaran salan berê, kurdan ew bikaranîne, îro jî DYA (Amerika) bikartîne. Yek ji sîmbolên Mîtrayê yên li Tora Zerzewan, Keleha Zerzewanê hatiye vedîtin ku ji Romayiyan maye.
Tê zanîn ola Mîtra ji Aryanamê derketiye û derbasî Romayê û rojavayiyan bûye.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tarihi Kürdistan Dinleri veya Doğu Dinleri

BC - 3. c. MS

MİLATTAN ÖNCE yaklaşık olarak 3 yy civarlarında,
Kibele, İsis ve Mithras gibi bazı Doğu Kültleri Roma dünyasına nüfuz etti.
Bu egzotik kültler yahudilikten farklıydı ve Akdeniz dünyasında gelişti dağıldı.
Roma vatandaşlarını, ilginç ritüelleri ve bu dünyada manevi yenilenme ve bir sonraki kurtuluş vaadiyle büyülendiler.

Tanrı Mithras boğayı (tauroctonia) öldürme eyleminde.

Roma tanrısı Mithras, tarihi kayıtlarda MS 1. yüzyılın sonlarında ortaya çıkar ve MS 4. yüzyılın sonlarında ondan kaybolur.

Jüpiter/Zeus ve Herkül gibi Greko-Romen dininin başlıca mitolojik figürlerinin aksine, hiçbir antik kaynak tanrının mitolojisini korumaz.

Bu nedenle tüm bilgilerimiz, anıtlar üzerindeki tasvirlerden ve kültün edebi kaynaklardaki sınırlı sözlerinden türetilmiştir.

Mithras tapınağı, Roma'daki Santo Stefano Rotondo Bazilikası'nın altında bulunuyordu.

Mithras'ın yüzündeki yaldız dahil renk izleri orijinaldir.

Castra Peregrinorum Mithraeum

MS 3. yüzyıl
Museo Nazionale Romano
Roma

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kurdî:
1: Mîr, Mîhr, Mehr
2: Xor, Xurşîd
3: Hetav, Tav
(Arapça'daki ''emir'' kelimesi kürdçe'nin Mîr kelimesinden geliyor ve kürdçe'de GÜNEŞ demektir)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MÎTRA (MÎHR*)

- The Kurdish religion before Zaroastranism


Goddess/Yazata (Female)

Originally Mehr or Mithra meaning Sun, is the Sun Goddess (or God -bi gender) of seals, agreements and treaties.

Mitra is the leader of Yazatas/ YAZDAN. Mitra stands for honesty, friendship, contracts and meetings. Mitra waq the Great Goddess of light, love, contracts and friendship in ancient times (pre Vedai and Avestan Period). She also maintains the cosmic order. At one time, Mitra was the Major Ancient Goddess of ın Mıddle East and Mitraism (Mithraism) was a major religion.

Mithraism also became popular in India, Greece and Rome! Later on, Christianity adopted many of its doctrines and symbology from Mithraism.

After Zoroastrianism, Mitra's status was reduced to a Yazata. Ashkanids (Parthians) [ancestors of the Kurds] used to worship and cherish Mitra (Mehr) Goddess of the shining light.

The autumn festival of Mehregan originated as a ritual dedicated to Mehr (Mitra). Unlike Zurvan, who is Gender-less and neutral, Mitra is Bi-Gendered, both female and male.

Mitra is one of the most powerful and one of the original of the ancient Persian Gods and Goddesses. Mitra is the Sun Goddess. Mitra shines wisdom and light upon the good Aryans

(Noble People).

___________________________________
MÎIHR/MÎR/("eMÎR) n Kurdish means: Sun

 

 

Hakiki Rêya Haq (Alewî) geleneği kadim Mitra itikatından gelir.
İslam geleneğinin kendisini son Zerduşt olan Brahim (İbrahim)’e dayandırması tamamen kendine meşruiyet kazandırmak adınadır.

Peygamber Muhammed Medine’de kadim tarihten beri kutlanan MIHRICAN VE NEWROZ bayramlarını yasaklar yerine Ramazan ve Kurban bayramlarını koyar.


Resimdeki bu başlığın ismi Mitra’dır.
Bu vesileyle hıristiyan papa’lar Mitra inancı geleneklerini sürdürmekteler.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kürd-Mitra inancı

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

PERESTGEHA KURDÊN ŞEMSÎ

 

THE OLDEST TEMPEL OF THE WORLD

 

HISTORICAL RUINS OF KURDISTAN

 

KOMOHO - KOMAGENE

 

ALEWÎ

 

ZERDEST

 

 

 

EZDI KURDS

 

 

RELIGIONS OF THE KURDS

 

 

THE OLDEST TEMPLE IN THE WORLD

 

 


Foundation For Kurdish Library & Museum